Zdrowotne kompetencje informacyjne jako ważna składowa kompetencji zdrowotnych
DOI:
https://doi.org/10.12923/j.0044-2011/123-1/a.19Słowa kluczowe:
kompetencje informacyjne, wiedza zdrowotna, alfabetyzm zdrowotnyAbstrakt
Artykuł przedstawia ewolucję i znaczenie terminu „kompetencje zdrowotne” oraz wskazuje na miejsce i rosnącą wśród nich rolę kompetencji informacyjnych. Wzrost znaczenia tych ostatnich dla poziomu alfabetyzmu zdrowotnego społeczeństwa jest konsekwencją rewolucji informatycznej. Wiąże się to z rosnącą samodzielnością ludzi w zdobywaniu informacji o zdrowiu i chorobach, w coraz większym stopniu poza kontrolą profesjonalistów medycznych i w agresywnym informacyjnie świecie. Wysokie kompetencje informacyjne mogą chronić przed zagrożeniami zdrowia, wynikającymi z korzystania z niewłaściwej lub błędnej informacji, dlatego też alfabetyzacja informacyjna powinna stać się nieodłącznym elementem edukacji zdrowotnej.
Bibliografia
1. Palsdottir A. Icelandic citizens’ everyday life health information behav¬ior. Health Informat J 2003;9(4):225-40.
2. Dutta-Bergman M. Developing a profile of consumer intention to seek out additional information beyond a doctor: The role of communicative and motivation variables. Health Com 2005;17:1-16.
3. Ivanitskaya L, O’Boyle I, Casey AM. Health information literacy and competencies of information age students: results from the interactive online Research Readiness Self-Assessment (RRSA). J Med Internet Res. 2006;8(2):e6.
4. Larsen J, Martey R. Adolescents seeking nutrition information: motiva¬tions, sources and the role of the internet. Int J Inf Commun Technol Educ. 2011;7(3):74-85.
5. Eriksson-Backa KE, Niemelä R, Huotari ML. Health information literacy in everyday life: a study of Finns aged 65-79 years. Health Informatics J. 2012;18(2):83-94.
6. Marshall LA, Williams D. Health Information: Does Quality Count for the Consumer? How Consumers Evaluate the Quality of Health Informa¬tion Materials across a Variety of Media. J Lib Info Sci. 2006;38(3):141-56.
7. Niedźwiedzka B, Słońska Z, Taran Y. Samoocena zdrowotnych kompetencji informacyjnych Polaków w świetle koncepcji samoskuteczności. Analiza wybranych wyników polskiej części Europejskiego Sondażu Kompetencji Zdrowotnych [HLS-EU]. Zesz Nauk Ochr Zdr Zdr Publ Zarz. 2013;11:1.
8. Fox S. Online Health Search 2006: most Internet users start at a search engine when looking for health information online: very few check the source and date of the information they find. Washington, DC: Pew Internet and American Life Project. http://www.pewinternet.org/PPF/r/190/report_display.asp (accessed 10 April 2013)
9. Renahy E, Parizot I, Chauvin P. Health information seeking on the In¬ternet: a double divide? Results from a representative survey in the Paris metropolitan area, France, 2005-2006. BMC Public Health. 2008;8:69 doi: 10.1186/1471-2458-8-69
10. Wang L, Wang J, Wang M, et al. Using Internet search engines to obtain medical information: a comparative study. J Med Internet Research. 2012;14(3):e74.
11. Dobrogowska-Schlebusch E. Ocena jakości stron internetowych, poświęconych wybranym chorobom społecznym, skierowanych do pacjentów. Zesz Nauk Ochr Zdr Zdr Publ Zarz. 2006;4(2):111-7.
12. Demel M. O wychowaniu zdrowotnym. Warszawa: PZWS; 1968. p. 55.
13. Charońska E. Zarys wybranych problemów edukacji zdrowotnej. War¬szawa: Centrum Edukacji Medycznej; 1997.
14. Słońska Z. Edukacja zdrowotna a promocja zdrowia. In: JB. Karski (ed). Promocja zdrowia. Warszawa: Ignis; 1999. p. 304-19.
15. Wojnarowska B. Edukacja zdrowotna. Warszawa; PWN; 2007. p.103.
16. Joint Committee on Health Education Terminology. Report, November 1990. J Health Educ. 1991;22(2):97-108.
17. Joint Committee on National Health Education Standards. Achieving Health Literacy. National Health Education Standards 1995. Available from: http://healthy-america.org/wp-content/uploads/National-Health-Education-Standards.pdf
18. WHO. Health Promotion Glossary. Geneva: 1998. p. 10.
19. Nutbeam D. Health literacy as a public health goal: a challenge for con¬temporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promot Int. 2000;15:259-67.
20. U.S. Department of Health and Human Services. Healthy People 2010; 1:11-20. Available from: http://www.healthypeople.gov/Document/pdf/uih/uih.pdf
21. Sorensen K. Health literacy and public health: A systematic review and integration of definitions and models, BMC Public Health 2012;12:80 doi:10.1186/1471-2458-12-80.
22. National Centre for Education Statistics. National Assessment of Health Literacy. National Institutes of Health, US Department of Education. 2004. Available from: http://nces.ed.gov/naal/
23. Health Literacy: a Prescription to End Confusion. The National Academies, Institute of Medicine; 2004.
24. The Joint Committee on National Health Education Standards. National Health Education Standards: 16. 16. 15. Achieving Excellence. 2nd edi¬tion. American Cancer Society; 2007.
25. HLS-EU Consortium. Comparative Report of Health Literacy in eight member states. The European Health Literacy Survey HLS-EU, 2012. Available from: http://www.health-literacy.eu
26. American Library Association. Presidential Committee on Information Literacy. Final Report. Chicago, American Library Association; 1989. Available from: http://www.ala.org/ala/mgrps/divs/acrl/publications/whitepapers/presidential.cfm
27. Norman CD, Skinner HA. eHealth Literacy: Essential Skills for Consumer Health in a Networked World. J Med Internet Res. 2006;8(2):e9. URL: http://www.jmir.org/2006/2/e9/
28. Norman CD, Skinner HA. eHealth: The e-health literacy scale. J Med Internet Res. 2006;8(4):e27.
29. Kickbusch I. Improving health literacy in the European Union: towards a Europe of informed and active citizens. European Health Forum. Gastein, 8 October 2004.
30. Kisilowska M. Health literacy. Biblioteki na zdrowie. In: e-publikacje INiB UJ, no 5, M. Kocójowa (ed). Available from: http://skryba.inib.uj.edu.pl/wydawnictwa/e05/kisilowska-n.pdf
