Abstrakt
W ostatnich latach cukrzyca typu 2 stanowi narastający problem zdrowotny na całym świecie, a wiodącą przyczyną zgonu w tej grupie pacjentów są powikłania sercowo-naczyniowe. W patogenezie cukrzycy typu 2 i innych schorzeń metabolicznych główną rolę odgrywa insulinooporność, która dotyczy zwłaszcza tkanki tłuszczowej, mięśni szkieletowych oraz wątroby. Niezliczona ilość dowodów naukowych świadczących o tym, że cukrzyca zwiększa śmiertelność i pogarsza jakość życia, wskazuje na zasadność prowadzenia badań nad poszukiwaniem nowych markerów insulinooporności, mogących być potencjalnymi celami stosowanej terapii. Czynnik wzrostu fibroblastów 21 (FGF-21) jest nowo odkrytą adipokiną należącą do rodziny FGF, o szczególnych właściwościach, wykazującą działanie hormonalne. Na podstawie badań na modelach zwierzęcych dowiedziono, że FGF-21 wywiera silne działanie insulinouwrażliwiające oraz poprawia metabolizmn glukozy. U transgenicznych myszy z nadekspresją genu FGF-21 stwierdzono, iż związek ten zwiększa wychwyt glukozy przez adipocyty oraz zapobiega otyłości indukowanej dietą. W badaniach eksperymentalnych przeprowadzonych u gryzoni z doświadczalnie wyindukowaną cukrzycą udowodniono, że podanie FGF-21 obniża ciśnienie krwi oraz poprawia profil lipidowy. Najnowsze wyniki badań sugerują, że FGF-21 poprawiając insulinowrażliwość, może być nowym, atrakcyjnym lekiem w terapii schorzeń sercowo-naczyniowych, zwłaszcza otyłości i cukrzycy typu 2. Jednakże istnieje konieczność prowadzenia dalszych badań mających na celu wyjaśnienie, czy właściwości FGF-21 obserwowane u gryzoni i naczelnych zostaną potwierdzone u ludzi.
Bibliografia
1. Badman M. K. et al.: Fibroblast growth factor 21-deficient mice demonstrate impaired adaptation to ketosis. Endocrinology, 150 (11), 4931, 2009.
2. Chen W. W. et al.: Circulating FGF-21 levels in normal subjects and in newly diagnosed patients with Type 2 diabetes mellitus. Exp. Clin. Endocrinol. Diabetes, 116 (1), 65, 2008.
3. Coskun T. et al.: Fibroblast growth factor 21 corrects obesity in mice. Endocrinology, 149 (12), 6018, 2008.
4. Goetz R. et al.: Molecular insights into the klotho-dependent, endocrine mode of action of fibroblast growth factor 19 subfamily members. Mol Cell Biol., 27 (9), 3417, 2007.
5. Huang X. et al.: Forced expression of hepatocyte-specific fibroblast growth factor 21 delays initiation of chemically induced hepatocarcinogenesis. Mol. Carcinog., 45 (12), 934, 2006.
6. Inagaki T. et al.: Endocrine regulation of the fasting response by PPARalpha-mediated induction of fibroblast growth factor 21.Cell Metab., 5 (6), 415, 2007.
7. Ito S. et al.: Molecular cloning and expression analyses of mouse betaklotho, which encodes a novel Klotho family protein. Mech Dev., 98 (1-2), 115, 2000.
8. Kharitonenkov A. et al.: FGF-21 as a novel metabolic regulator. J. Clin. Invest., 115 (6), 1627, 2005.
9. Kharitonenkov A. et al.: FGF21: a novel prospect for the treatment of metabolic diseases. Curr. Opin. Investig. Drugs, 10 (4), 359, 2009.
10. Kharitonenkov A. et al.: The metabolic state of diabetic monkeys is regulated by fibroblast growth factor-21. Endocrinology, 148 (2), 774, 2007.
11. Kuroo M. et al.: Mutation of the mouse klotho gene leads to a syndrome resembling ageing. Nature, 390 (6655), 45, 1997.
12. Poirier P. et al.: Obesity and cardiovascular disease: pathophysiology, evaluation, and effect of weight loss: an update of the 1997 American Heart Association scientific statement on obesity and heart disease from the obesity committee of the council on nutrition, physical activity, and metabolism. Circulation, 113, 898, 2006.
13. Stein S. et al.: Serum levels of the adipokine FGF21 depend on renal function.Diabetes Care, 32 (1), 126, 2009.
14. Wang H. et al.: Identification of a domain within peroxisome proliferator-activated receptor gamma regulating expression of a group of genes containing fibroblast growth factor 21 that are selectively repressed by SIRT1 in adipocytes. Mol. Cell Biol., 28 (1), 188, 2008.
15. Wente W. et al.: Fibroblast growth factor-21 improves pancreatic beta-cell function and survival by activation of extracellular signal-regulated kinase 1/2 and Akt signaling pathways. Diabetes, 55, 2470, 2006.
16. Xu J. et al.: Fibroblast growth factor 21 reverses hepatic steatosis, increases energy expenditure, and improves insulin sensitivity in diet-induced obese mice. Diabetes, 58 (1), 250, 2009.
17. Zhang X. et al.: Receptor specificity of the fibroblast growth factor family. The complete mammalian FGF family. J. Biol. Chem., 281 (23), 15694, 2006.
18. Zhang X. et al.: Serum FGF21 levels are increased in obesity and are independently associated with the metabolic syndrome in humans. Diabetes, 57 (5), 1246, 2008.
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
Prawa autorskie (c) 2009 Autorzy