Zaburzenie zachowań wywołane deksametazonem: efekt ACTH4-9

Autor

  • Zofia Danilczuk Chair and Department of Experimental and Clinical Pharmacology, Medical University of Lublin, Poland Autor https://orcid.org/0000-0002-8396-1426
  • Bożenna Klenk-Majewska Chair and Department of Experimental and Clinical Pharmacology, Medical University of Lublin, Poland Autor
  • Katarzyna Kominek Chair and Department of Experimental and Clinical Pharmacology, Medical University of Lublin, Poland Autor https://orcid.org/0000-0003-1140-9584
  • Marianna Wielosz Chair and Department of Experimental and Clinical Pharmacology, Medical University of Lublin, Poland Autor

Słowa kluczowe:

glikokortykosteroidy, deksametazon, ACTH4-9, testy zachowań, neurodegeneracja, neuroprotekcja, myszy

Abstrakt

Długotrwałe stosowanie glikokortykosteroidów (GCs) i ich preparatów, takich jak: deksametazon, może wywoływać neuronalne uszkodzenia mózgu, szczególnie hipokampa (struktury bogatej w receptory dla GCs), odgrywającej ważną rolę w pamięci, nastroju i zachowaniach.

Wcześniejsze badania wskazują na neuroprotekcyjne działanie ACTH4-9 -(syntetyczny adrenokortykotropowy-4-9-analog) w ośrodkowych i obwodowych modelach neuronalnej degeneracji. Celem tego eksperymentu było zbadanie wpływu ACTH4-9 (w dawce 50 mg/kg stosowanej 2 razy w tygodniu) na zaburzone efekty zachowań myszy poddanych przewlekłemu działaniu DEX. Wyniki tych badań wykazały, że DEX (w dawkach 8 lub 16 mg/kg/dobę przez 14 dni) zaburzał koordynację motoryczną (w teście „komina”), aktywność lokomotoryczną podczas 60 min obserwacji, jak również zmniejszał nabywanie pamięci w teście biernego unikania (szczególnie w dawce 16 mg/kg/dobę). Ponadto, DEX, w każdej dawce, wywoływał znaczną śmiertelność i zmniejszał ciężar ciała myszy podczas 28 dniowego eksperymentu. ACTH4-9 poprawiało parametry w testach zachowań ale nie zmniejszało śmiertelności myszy. Powyższe dane potwierdzają neuroprotekcyjne właściwości  ACTH4-9.

Bibliografia

1. Antonawicz F.J., Miller G., Gigsby D.C. et al.: Regulation of ischemic cell death by glucocorticoids and adrenocorticotropic hormone. Neurosci., 88, 319, 1999.

2. Abrahám I., Veenema A.H., Nyakas C. et al.: Effect of corticosterone and adrenalectomy on NMDA-induced cholinergic cell death in rat magnocellular nucleus basalis. J. Neuroendocrinol., 9, 713, 1997.

3. Boissier J.R., Tardy J., Diverres J.C.: Une nouvelle méthode simple pour explorer l´action “tranquillisante”: le test de la cheminée. Méd. Exp. (Basel), 3, 81, 1960.

4. Brown E.S., Rush A.J., McEwen B.S.: Hippocampal remodeling and damage by corticosteroids: implications for mood disorders. Neuropsychopharmacol., 21, 474, 1999.

5. Chen J., Adachi N., Tsubota S. et al.: Dexamethasone augments ischemia- induced extracelluralar accumulation of glutamate in gerbil hippocampus. Eur. J. Pharmacol., 347, 67, 1998.

6. Danilczuk Z., Ossowska G., Wróbel A. et al.: Glucocorticoids modulate behavioral effects induced by dopaminergic agonists in rats. Pol. J. Pharmacol., 53, 467, 2001.

7. Danilczuk Z., Ossowska G., Łupina T. et al.: Effect of NMDA receptor antagonists on behavioral impairment induced by chronic treatment with dexamethasone. Pharmacol. Rep., 57, 47, 2005.

8. Danilczuk Z., Sekita-Krzak J., Łupina T. et al.: Influence of dizocilpine (MK-801) on neurotoxic effect of dexamethasone: Behavioral and histological studies. Acta Neurobiol. Exp., 66, 215, 2006.

9. De Quervain D.J., Roozendaal B., McGaugh J.L.: Stress and glucocorticoids impair retrieval of long-term spatial memory. Nature, 394, 787, 1998.

10. De Wied D., De Kloet E.R.: Pro-opiomelanocortin (POMC) as homeostatic control system. Ann. NY Acad. Sci., 521, 328, 1987.

11. Flavin M.P.: Influence of dexamethasone on neurotoxicity caused by oxygen and glucose deprivation in vitro. Exp. Neurol., 139, 34, 1996.

12. Griffiths M.R., Cooper A.J., Barber D.J. et al.: Pharmacological mechanisms mediating phencyclidine-induced apoptosis of striatopallidal neurons: the roles of glutamate, dopamine, acetylcholine and cortocosteroids. Brain Res., 855, 1, 2000.

13. Hamers F., Pette Ch., Neijt J.P. et al.: ACTH-(4-9) analog, ORG 2166, prevents taxol-induced neuropathy in rats. Eur. J. Pharmacol., 233, 177, 1993.

14. Haynes L.E., Griffiths M.R., Hyde R.E. et al.: Dexamethasone induces limited apoptosis and extensive sublethal damage to specific subregions of the striatum and hippocampus: implications for mood disorders. Neurosci., 104, 57, 2001.

15. Herz R.C.G., Kasbergen C.M., Versteeg D.H.G. et al.: The effect of the adrenocorticotropin-(4-9) anlogue, ORG 2766, and of dizolcipine (MK-801) on infarct volume in rat brain. Eur. J. Pharmacol., 346, 159, 1998.

16. Horváth K.M., Abraham I.M., Harkany T. et al.: Postnatal treatment with ACTH (4-9) analog ORG 2766 attenuates N-methyl-D-aspartate-induced excitotoxicity in rats nucleus vasalis in adulthood. Eur. J. Pharmacol., 405, 33, 2000.

17. Hwang I.K., Yoo K.Y., Park J.K. et al.: Ischemia-related changes of adrenocorticotropic hormone immunoreactivity and its protective effect in gerbil hippocampus after transient forebrain ischemia. Neurosci. 126, 871, 2004.

18. McIntosh L.J., Sapolsky R.: Glucocorticoids increase the accumulation of reactive oxygen species and enhance adriamycin-induced toxicity in neuronal culture. Expl. Neurol., 141, 201, 1996.

19. Newcomer J.W., Selke G., Melson A.K. et al.: Decreased memory performance in healthy humans induced by stress-level cortisol treatment. Arch. Gen. Psychiatry, 56, 527, 1999.

20. Sekita-Krzak J., Żebrowska-Łupina I., Czerny K. et al.: Neuroprotective effect of ACTH(4-9) in degeneration of hippocampal nerve cells caused by dexamethasone: morphological, immunocytochemical and ultrastructural studies. Acta Neurobiol. Exp., 63, 1, 2003.

21. Stengs C.H.M., Klis S.F.L., Huizing E.H. et al.: Protecive effects of a neurotrophic ACTH4-9 analog on cisplatin ototoxicity in relation to the cispaltin dose: an electrocochleographic study in albino guinea pigs. Hearing Res., 124, 108, 1998.

22. van Rijzingen I.M., Gispen W.H., Dam R. et al.: Chronic and intra-amygdala administrations of the ACTH4-9 analog OR 2766 modulate behavioral changes after manipulation of NMDA-receptor activity. Brain Res., 22, 200, 1996.

23. van Rijzingen I.M., Gispen W.H., Spruijt B.M. The ACTH(4-9) analog ORG 2766 and recovery after brain damage in animal models – a review. Behav. Brain Res., 74, 1, 1996.

24. Venault P., Chapouthier G., de Carvalho L.P. et al.: Benzodiazepines impair and betacorbolines enhance performance in learning and memory tasks. Nature, 321, 864, 1986.

25. Wolkowitz O.M., Reus V.I., Canick J. et al.: Glucocorticoid medication, memory and steroid psychosis in medical illness. Ann. NY Acad. Sci., 823, 81, 1997.

26. Żebrowska-Łupina I., Pietrasiewicz T., Ossowska G. et al.: ACTH4-9 analogue facilitates the antiimmobility effect of antidepressants and dopamine agonists in swimming rats. J. Physiol. Pharmacol., 48, 263, 1997.

Annales Sectio DDD, XXIV, 1

Pobrania

Opublikowane

2025-04-18

Numer

Tom 24 Nr 1 (2011): Annales UMCS, Pharmacia, Sectio DDD, Volume XXIV, N1

Dział

Artykuły

Licencja

Prawa autorskie (c) 2011 Autorzy

Creative Commons License

Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.