Molekularne podłoże pamięci: mechanizmy, neurotransmitery i receptory zaangażowane w procesy kognitywne.

Abstrakt

Pamięć jest konsekwencją właściwości plastycznych mózgu. To dynamiczny, wielofazowy proces, który pozwala przystosować się do obecnie panujących warunków środowiskowych. Nierozerwalnie związana z pamięcią zdolność do uczenia się stanowi podstawową właściwość ludzkiego organizmu, niezbędną przez cały okres życia. Proces powstawania pamięci składa się z trzech następujących faz: kodowania, konsolidacja i odtwarzania. Na poziomie molekularnym pamięć jest wynikiem szeregu reakcji wewnątrzkomórkowych, które prowadzą poprzez ekspresję genów do syntezy nowych białek oraz do powstawania zmian strukturalnych w obrębie połączeń synaptycznych. W trakcie procesu pamięciowego zaangażowane są różnorodne anatomiczne struktury mózgu, do których należą między innymi kora mózgu oraz układ limbiczny a przede wszystkim hipokamp i ciało migdałowate. Szczególnie ważną rolę w procesach uczenia się i pamięci odgrywają dwa układy neuroprzekaźnikowe: cholinergiczny i glutaminianergiczny. Pamięć do skomplikowany proces, który pomimo trwających od wielu lat badań na całym świecie nie został w pełni poznany i zrozumiany. Ostatnie doniesienia wskazują, że szczególnie istotny wpływ na procesy pamięci długotrwałej wywiera enzym – kinaza białkowa M zeta. W dobie gwałtownie starzejących się społeczeństw krajów rozwiniętych utrzymanie wysokiej sprawności intelektualnej do późnych lat starości jest kwestią priorytetową. Dlatego też, w celu zgłębienia mechanizmów leżących u podstaw procesów uczenia się i zapamiętywania konieczne jest prowadzenie dalszych badań. Otrzymane w ten sposób wyniki mogą przyczynić się do opracowania nowych, skuteczniejszych metod leczenia chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera, oraz innych schorzeń przebiegających z towarzyszącą demencją i zaburzeniami pamięci.