Vol. 15 No. 2(55) (2016), Artykuły
Vol. 15 No. 2(55) (2016)

Overview of diagnostic tools and Posttraumatic Stress Disorder (PTSD) measurement methods with the possibility of use among paramedics

Artykuły
Published 2016-08-04
Justyna Kosydar-Bochenek
Katedra Ratownictwa Medycznego Wydziału Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego
Bogumił Lewandowski
Katedra Ratownictwa Medycznego Wydziału Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego; Kliniczny Oddział Chirurgii Szczękowo-Twarzowej Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Rzeszowie
Dorota Ozga
Katedra Ratownictwa Medycznego Wydziału Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego
Krystyna Woźniak
Katedra Ratownictwa Medycznego Wydziału Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego
Overview of diagnostic tools and Posttraumatic Stress Disorder (PTSD) measurement methods with the possibility of use among paramedics.pdf

Keywords

Posttraumatic Stress Disorder (PTSD)
traumatic stress
paramedics
structured interview
self-rating scales

Abstract

PRZEGLĄD NARZĘDZI DIAGNOSTYCZNYCH I METOD POMIARU ZESPOŁU STRESU POURAZOWEGO (POSTTRAUMATIC STRESS DISORDER, PTSD) Z MOŻLIWOŚCIĄ WYKORZYSTANIA WŚRÓD RATOWNIKÓW MEDYCZNYCH

Zawód ratownika medycznego wiąże się z ciągłym kontaktem z traumatycznymi wydarzeniami – wypadkami, katastrofami, kataklizmami, aktami przemocy itp. Konsekwencją częstego i długotrwałego narażenia na zdarzenia traumatyczne wśród ratowników medycznych są zaburzenia po stre­sie traumatycznym, określane także jako zespół stresu pourazowego lub zaburzenie stresowe pourazowe (z ang. Posttraumatic Stress Disorder – PTSD). Są to przewlekłe zaburzenia poznawcze, emocjonalne, behawioralne oraz somatyczne w wyniku przedłużonej reakcji na stresujące wydarzenia lub sytuacje o charakterze zagrażającym życiu i/lub bezpieczeństwu. Metody stosowane do diagnozowania PTSD można podzielić na dwie grupy: ustrukturyzowane wywiady i kwestionariusze do samooceny (self-rating scales). Badacz powinien wybrać najlepszą metodę nie tylko ze względu na procedurę prowadzonych badań, ale również jej merytoryczne i psychometryczne parametry. Niniejszy artykuł przedstawia przegląd polskich i zagranicznych sposobów pomiaru PTSD, które mogą znaleźć zastosowanie w badaniach prowadzonych w grupie ratowników medycznych.

Overview of diagnostic tools and Posttraumatic Stress Disorder (PTSD) measurement methods with the possibility of use among paramedics.pdf

References

1. Wawrzynowicz H, Romańczukiewicz J. Zaburzenie po stresie traumatycznym – tendencje badawcze. Pielęgniarstwo Polskie. 2005; 1(19): 73-78.

2. Holiczer A, Gałuszko M, Cubała WJ. Zaburzenie stresowe pourazowe – opis ewolucji koncepcji zaburzenia i podejść terapeutycznych. Psychiatria. 2007; 4(1): 25-32.

3. Lis-Turlejska M. Traumatyczne zdarzenia i ich skutki psychologiczne. Warszawa: Wyd. Instytutu Psychologii PAN; 2005.

4. Dudek B. Zaburzenia po stresie traumatycznym. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne GWP; 2003.

5. ICD-10. Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja dziesiąta. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. Kraków-Warszawa: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, Instytut Psychiatrii i Neurologii; 2000.

6. American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders. Txt Revision. 4th ed. Washington; 2000.

7. Olasov Rothbaum B, Foa EB, Hembree EA. Odzyskaj życie po traumie. Przedłużona ekspozycja w terapii PTSD. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne GWP; 2013.

8. American Psychiatric Association: Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. 5th Edition: DSM-5; 2013.

9. Joseph S, Williams R. Understanding Posttraumatic Stress: Theory, Reflections, Context and Future. Behavioural and Cognitive Psychotherapy. 2005; 33(4): 423-441.

10. Radko J. Wtórny zespół stresu pourazowego w pracy strażaków i pracowników pogotowia ratunkowego – przegląd badań. Opuscula Sociologica. 2013; 3: 73-82.

11. Dąbkowska M. Rozpoznawanie zespołu stresu pourazowego. Neuropsychiatria i Neuropsychologia. 2008; 3 (2): 80-84.

12. Makara-Studzińska M, Partyka I, Ziemecki P. Zespół stresu pourazowego – rys historyczny, terminologia, metody pomiaru. Curr Probl Psychiatry. 2012; 13(2):109-114.

13. Horowitz M, Wilner M, Alvarez W. Impact of Event Scale: A measure of subjective stress. Psychosom Med. 1979; 41: 209-218.

14. Lis-Turlejska M. Traumatyczny stres: koncepcje i badania. Warszawa: Wyd. Instytutu Psychologii PAN; 1998.

15. Lis-Turlejska M. Psychologiczne konsekwencje traumatycznego stresu – współczesne kierunki badań. Nowiny Psychologiczne. 2000; 2.

16. Lis-Turlejska M. Stres traumatyczny: występowanie, następstwa, terapia. Warszawa: Wyd. Akademickie Żak; 2002.

17. Juczyński Z, Ogińska-Bulik N. Pomiar zaburzeń po stresie traumatycznym – polska wersja zrewidowanej skali wpływu zdarzeń. Psychiatria. 2009; 6(1):1-8.

18. Lis-Turlejska M, Łuszczyńska-Cieślak A. Adaptacja cywilnej wersji kwestionariusza zespołu stresu pourazowego: Misissippi PTSD Scale, Czas. Psychol. 2002; 7: 165-173.

19. Keane TM, Caddell JM, Taylor KL. Mississippi Scale for Combat-Related Posttraumatic Stress Disorder: three studies in reliability and validity. J Consult Clin Psychol. 1988; 5: 85-90.

20. Koniarek J, Dudek B, Szymczak B. Kwestionariusz do pomiaru zespołu zaburzeń po stresie urazowym (K-PTSD) – zastosowanie PTSD interview Ch. Watson i in. w badaniach grupowych. Przegl. Psychol. 2000; 43: 205-216.

21. Strelau J, Zawadzki B, Oniszczenko W, Sobolewski A. Kwestionariusz PTSD – wersja czynnikowa (PTSD-C). Konstrukcja narzędzia do diagnozy głównych wymiarów zespołu stresu pourazowego. Przegl. Psychol. 2002; 45: 149-176.

22. Newport DJ, Nemeroff ChB. Neurobiology of Posttraumatic Stress Disorder, Curr. Opin. Neurobiol. 2000; 10: 211-218.

23. Hetherington A. Wsparcie psychologiczne w służbach ratowniczych. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne; 2004.

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.

Copyright (c) 2016 Authors