Narzędzia badawcze do oceny jakości życia chorych na mukowiscydozę
Keywords:
cystic fibrosis, questionnaires, quality of life (QoL)Abstract
NARZĘDZIA BADAWCZE DO OCENY JAKOŚCI ŻYCIA CHORYCH NA MUKOWISCYDOZĘ
Mukowiscydoza jest genetycznie uwarunkowaną chorobą ogólnoustrojową, która jeszcze kilka lat temu była uważana za śmiertelną chorobę wieku dziecięcego. Kompleksowe, wielospecjalistyczne leczenie sprawiło, że obserwuje się wzrost liczby dorosłych chorych na mukowiscydozę, co rodzi potrzebę zminimalizowania interwencji medycznych na jakość wydłużającego się życia chorych. Dużą wartość nadaje się badaniom dotyczącym jakości życia uwarunkowanej stanem zdrowia, jej ciągłe i kompleksowe monitorowanie powinno stanowić stałe uzupełnienie oceny parametrów klinicznych. Analiza samooceny jakości życia umożliwiłaby zarówno zaplanowanie i zorganizowanie opieki nad pacjentem, jak i modyfikację podejścia terapeutycznego w oparciu o aktualne fizyczne, społeczne, psychologiczne potrzeby chorego. Pojęcie jakości życia uwarunkowanej stanem zdrowia, HRQoL zostało wprowadzone w 1900 roku przez Schippera i wsp. Jest to koncepcja wielowymiarowa, która ściśle wiąże się w holistycznym podejściu do człowieka z definicją zdrowia sformułowaną przez WHO mówiącą o zdrowiu jako pełnym dobrostanie fizycznym, psychicznym i społecznym. Od lat 90 obserwuje się nieustanny rozwój badań nad jakością życia osób dotkniętych chorobami. Wśród metod stosowanych do badania i analizy jakości życia znajdują się metody jakościowe i ilościowe. Do technik ilościowych zalicza się badanie kwestionariuszowe umożliwiające samoocenę jakości życia. Wśród chorych na mukowiscydozę istnieje możliwość zastosowania kwestionariuszy ogólnych i specyficznych, w tym specyficznych dla chorób układu oddechowego oraz specyficznych dla mukowiscydozy.
References
1. Mazurek H. Mukowiscydoza 610 – 615, [w:]. Szczeklik A, red. Choroby wewnętrzne, stan wiedzy na 2010 rok. Medycyna Praktyczna. Kraków 2010.
2. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Mukowiscydozy 2009 Poznań – Warszawa – Rzeszów. Zasady rozpoznawania i leczenia mukowiscydozy. Standardy Medyczne/ Pediatria. 2009; 6: 352 – 378.
3. Nowakowska A, Sands D, Piotrowski R i wsp. Okresy przeżycia chorych na mukowiscydozę. Pediatr.Pol. 1999; 74: 459 – 463.
4. Majka L, Pogorzelski A, Młynarczyk W i wsp. Sytuacja społeczna dorosłych chorych na mukowiscydozę w Polsce. Acta Pneumonologica et Allergologica Pediatrica. 1999;2:1, 8 – 11.
5. Stężowska – Kubiak S. Charakterystyka epidemiologiczno – kliniczna polskiej populacji chorych na mukowiscydozę. Rozprawa doktorska. Poznań: Uniwersytet Medyczny. 2011.
6. Dębska G. Jakość życia chorych na mukowiscydozę. Acta Pneumonologica et Allergologica Pediatrica. 2003; (6) 3: 39 – 42.
7. Ostrzyżek A. Jakość życia w chorobach przewlekłych. Probl Hig Epidemiol. 2008; 89:467 -470.
8. Dziurowicz – Kozłowska A. Wokół pojęcia jakości życia. Psychologia jakości życia 2002; 1(2): 77 -99.
9. Kłak A, Mińko M, Siwczyńska D. Metody kwestionariuszowe badania jakości życia. Probl Hig Epidemiol. 2012; 93(4): 632 – 638.
10. Schipper H. Quality of life: Principless of the clinical paradigm. Journal of Psychosocial Oncology. 8; 2/3:171 – 185.
11. Farnik – Brodzińska M, Pierzchała W. Znaczenie badań jakości życia w przewlekłych chorobach układu oddechowego w aspekcie holistycznego pojęcia medycyny. Wiad. Lek. 1998; 52:7 – 8.
12. Wołowicka L. (red.). Jakość życia w naukach medycznych. Poznań; 2001.
13. De Walden – Gałuszko K, Majkowicz M. Jakość życia w chorobie nowotworowej. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego; 1994
14. Chrobak M. Ocena jakości życia zależnej od stanu zdrowia. Problemy Pielęgniarstwa. 2009; 17(2):123 – 127.
15. Sokolnicka H, Mikuła W. Metody oceny jakości życia mające zastosowanie w medycynie. Medycyna rodzinna. 2003;3(4):129 – 131.
16. Trojanowska A. Znaczenie badań nad jakością życia w medycynie. Zdr. Publ. 2011; (121) 1: 99 – 103.
17. Dębska G. Badanie jakości życia pacjentów z przewlekłymi chorobami układu oddechowego. Acta Pneumonologica et Allergologica Pediatrica. 2003; (6) 2: 39 – 42.
18. Kaplan RM et al. The quality of well-being scale. Med Care. 1989; 27:1076-1083.
19. McEwen J, Hunt S, McKenna S. A measure of perceived health: the Nottingham Health Profile. [w:] Abellin T, Brzeziński ZJ, Carstairs VDI, red. Measurement in health promotion and protection. Copenhagen: World Health Organization. 1987: 590 -603
20. Ware JE, Kosinski M et al. SF -36 Health Survey: Manual and Interpretation Guide. Boston: The Health Institute, New England Medical Center; 1993.
21. The WHOQoL Group, The World Health Organization Quality of Life Assessment (WHOQoL): Development and general psychometric properties. Soc Sci Med. 1998; 46: 1569 -1585.
22. De Jong W. et al. Quality of life In patients with cystic fibrosis. Pediatri. Pulmonol. 1997; 23: 95-100.
23. Tobiasz-Adamczyk B, Owsiński J, Wojtowicz E. Jakość życia chorych z przewlekłymi chorobami układu oddechowego. Zdrowie Publiczne. 1999; 4: 133-137.
24. Jones PW et al. The St George’s Respiratory Questionnaire. Respir. Med. 1991; 85 suppl. B.: 25-31.
25. Lareau SC. et al. Development and testing of the modified version of the pulmonary functional status and dyspnea questionnaire (PFSDQ). Heart Lung. 1998; 27:159-68.
26. Kaplan RM Et al. Validation of a new dyspnea measure. The UCSD shortness of breath questionnaire. Chest. 1998; 113:619-24.
27. Gee L et al. Development of a disease specific health related quality of life measure for adults and adolescents with cystic fibrosis. Thorax. 2000; 55: 946-954.
28. Dębska G, Mazurek H. Kwestionariusz CFQoL jako narzędzie oceny jakości życia chorych na mukowiscydozę. Pol. Merkuriusz Lek. 2007;23:340 – 343.
29. Henry B, Aussage P, Grosskopf C et al. Development of the Cystic Fibrosis Questionnaire (CFQ) for assessing quality of life in pediatric and adult patients. Qual Life Res. 2003;12(1):63-76.
30. Goldbeck L et al. Questions on Life Satisfaction for Adolescents and Adults with Cystic Fibrosis. Chest. 2003; 123: 42-48.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2013 Izabella Uchmanowicz, Beata Jankowska-Polańska, Marta Wleklik (Autor)

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.