Abstrakt
ZWIĄZEK PANDEMII COVID-19 Z RYZYKIEM ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH WŚRÓD PERSONELU MEDYCZNEGO
Wprowadzenie. Na całym świecie pandemia SARS-CoV-2 odcisnęła fi zyczny i psychiczny ślad na istotach ludzkich. Niezależnie od wieku, płci czy stanu społecznego, ciężar pandemii oraz jej skutki odczuwa cała populacja. Objawy zakażenia SARS-CoV-2 mogą się różnić, zarówno pod względem częstotliwości, jak i nasilenia, w zależności od wariantu SARS-CoV-2 oraz czynników ryzyka. W praktyce klinicznej ciężkość choroby określana jest na cztero – stopniowej skali, do której indywidualnie dobierane są sposoby leczenia chorego, pielęgnacji jak i rehabilitacji. Odrębnym zagadnieniem następstw SARS-CoV-2 są skutki natury psychicznej, dotyczące osób zagrożonych, pacjentów, jak i personelu medycznego. Powszechność pandemii, nałożenie obostrzeń oraz utrzymująca się skala zachorowań wpłynęły negatywnie na zdrowie psychiczne, którego nie można bagatelizować. Istotnym zadaniem jest wdrażanie programów profi laktycznych i naprawczych, przeciwdziałających długofalowym skutkom pandemii.
Cel pracy. Celem pracy jest ocena wystąpienia ryzyka depresji, lęku, stresu oraz objawów zaburzenia po stresie traumatycznym (PTSD) wśród personelu medycznego, związanych z pandemią i zagrożeniem pandemicznym SARS-COV-2.
Materiał i metody. Badaniem objęto 133 pracowników medycznych. Metodą wykorzystywaną w badaniu był sondaż diagnostyczny, z wykorzystaniem kwestionariusza własnej konstrukcji, Skali Depresji, Lęku oraz Stresu (DASS-21) oraz Skali Wpływu Zdarzeń (IES-R). Dane zbierano drogą on-line, przy pomocy aplikacji Formularza Google.
Wyniki. Najwyższą średnią wartość w ocenie odczuwanych w czasie pracy w warunkach pandemii negatywnych stanów psychicznych, uzyskano w kategorii stres (M=7,8; SD±3.29), aczkolwiek zaledwie 8% badanych odczuwało go w stopniu ciężkim, czy wyjątkowo ciężkim. Analizując nasilenie badanych zmiennych w stopniu ciężkim czy wyjątkowo ciężkim, najbardziej nasilony był lęk (15%). W przypadku obszaru depresji, 43% pracowników medycznych deklarowało stan umiarkowany. Badani w 23% deklarowali występowanie większości objawów cechujących PTSD. Najwyższą średnią wartość uzyskano w obszarze pobudzenia. Ryzyka wystąpienia symptomów zaburzenia stresu traumatycznego/pourazowego nie jest zależna od zmiennych społeczno-demografi cznych.
Wnioski. Spośród badanych obszarów, dotyczących wystąpienia zaburzeń depresyjnych, lękowych i stresu, najbardziej nasilonym zaburzeniem był stres. Personel pracujący okresowo w bezpośrednim kontakcie z pacjentem zarażonym COVID-19 był najbardziej narażony na wystąpienie w przyszłości PTSD.
Bibliografia
1. Dzieciątkowski T, Filipiak KJ (red.). Koronawirus SARS-CoV-2 - zagadnienie dla współczesnego świata. Aktualizacja 2021. Warszawa: PZWL; 2021.
2. Piękoś-Lorenc I, Woźniak-Holecka J, Jaruga-Sękowska S. Otyłość, nadwaga i problemy psychiczne jako konsekwencje pandemii koronawirusa. [w:] Zdrowie i style życia: ekonomiczne, społeczne i zdrowotne skutki pandemii. Nowak W, Szalonki K (red.) E- Wrocław: Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego; 2021, s. 69-78.
3. Zawilska JB, Swaczyna T, Masiarek P, et al. COVID-19: Epidemiologia, patogeneza, diagnostyka i objawy kliniczne. Farmacja Polska. 2021; 77: 166-177.
4. Flisiak R, Horban A, Jaroszewicz J, et al. Zalecenia dotyczące postępowania w zakażeniach SARS-CoV-2 Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych z 23 lutego 2022 roku. Medycyna Praktyczna. 2022; 3: 49-77.
5. Doremalen N, Bushmaker T, Morris DH, et al. Aerosol and Surface Stability of SARS-CoV-2 as Compared with SARS-CoV-1. The New England Journal of Medicine. 2020; 382: 1564-1567.
6. Szarpak Ł, Dzieciątkowski T, Filipiak KJ. Bezpieczeństwo personelu medycznego w dobie COVID-19 według zasad EBM. Warszawa: PZWL; 2021.
7. Cipora E, Mielnik A. Wybrane aspekty medyczne i społeczne pandemii Covid-19. Journal of Education, Health and Sport. 2022; 12: 11-20.
8. Bulut C, Kato Y. Epidemiology of COVID-19. Turkish Journal of Medical Sciences. 2020; 50: 563-570.
9. Serwis Rzeczypospolitej Polskiej: Zdrowie psychiczne. Jaka jest nasza kondycja po pandemii Covid-19 i jak można ją poprawić? [online]. Dostępne: https://www.gov.pl/web/psse-zyrardow/zdrowie-psychiczne. Data pobrania: 23.03.2023.
10. Koszałka J. Psychologiczne konsekwencje pandemii COVID-19. [w:] Zdrowie i style życia: ekonomiczne, społeczne i zdrowotne skutki pandemii. Nowak W, Szalonki K (red.) Wrocław: E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego; 2021, s. 47-57.
11. Dymecka J. Psychospołeczne skutki pandemii COVID-19. Neuropsychiatria i Neuropsychologia. 2021; 16: 1-10.
12. Heitzman J. Wpływ pandemii COVID-19 na zdrowie psychiczne. Psychiatria Polska. 2020; 54: 187-198.
13. Makara-Studińska M, Załuski M, Adamczyk K, et al. Polish version of the Depression Anxiety Stress Scale (DASS-42) – adaptation and normalization. Psychiatria Polska. 2024; 58: 63-78.
14. Juczyński Z, Ogińska-Bulik N. Pomiar zaburzeń po stresie traumatycznym - polska wersja Zrewidowanej Skali Wpływu Zdarzeń. Psychiatria. 2009; 6: 15-25.
15. Wayessa ZJ, Melesse GT, Hadona EA. Anxiety and Stress due to COVID-19 Pandemic and Associated Factors Among Healthcare Workers in West Guji Zone Southern Ethiopia. J. Racial. Ethn. Health Disparities. 2023; 10(3): 1499-1507.
16. Sokół-Szawłowska M, Mierzejewski P, Heitzman J. Subiektywne pogorszenie stanu psychicznego pracowników służby zdrowia podczas pierwszej fali pandemii COVID-19 w Polsce. Psychiatria Polska. 2022; 56: 1269-1287.
17. Tan BYQ, Chew NWS, Lee GKH, et al. Psychological Impact of the COVID-19 Pandemic on Health Care Workers in Singapore. Annals of Internal Medicine. 2020; 173: 317-320.
18. Lai J, Ma S, Wang Y, et al. Factors Associated With Mental Health Outcomes Among Health Care Workers Exposed to Coronavirus Disease 2019. JAMA Network Open. 2020; 3: 1-12.
19. Senczyszyn A, Lion KM, Szcześniak D, et al. Mental Health Impact of SARS-COV-2 Pandemic on Long-Term Care Facility Personnel in Poland. Journal of the American Medical Directors Association. 2020; 21: 1576-1577.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2024 Autorzy