Słowa kluczowe
osoby starsze
przeszkody
środowisko domowe
jakość środowiska życia
Abstrakt
NAJCZĘSTSZE PRZESZKODY W JAKOŚCI ŻYCIA OSÓB STARSZYCH W ŚRODOWISKU DOMOWYM: BADANIA OPISOWE
Cel pracy. Celem badania było ustalenie, jakie przeszkody utrudniają zapewnienie jakości życia w środowisku domowym.
Materiał i metody. Zastosowano ilościową, opisową, nieeksperymentalną metodę badań empirycznych. Zastosowanym narzędziem pomiarowym był kwestionariusz, który został wypełniony przez 110 starszych osób dorosłych, które mieszkają w domu i potrzebują pomocy w codziennych czynnościach. Zastosowano nielosową próbę wygodną. Uzyskane dane zostały przeanalizowane za pomocą statystyk opisowych, z wykorzystaniem rozkładu normalnego i testów nieparametrycznych.
Wyniki. Ocena jakości życia jest statystycznie różna w zależności od dochodu (p = 0,001) i niezależnego wykonywania codziennych czynności życiowych (p = 0,001). Istnieje istotny statystycznie związek między czynnikami wpływającymi na odmowę pomocy przez opiekunów nieformalnych a statusem rodzinnym (p = 0,032).
Wnioski. Badania pokazują, że jakość życia osób starszych zależy od poziomu dochodów i samodzielnego wykonywania codziennych czynności. Poczucie bycia obciążeniem dla innych jest dla nich przeszkodą w dobrej jakości pobytu w środowisku domowym. W dalszych badaniach rozsądne byłoby uwzględnienie kwestii zintegrowanej opieki długoterminowej oraz uwzględnienie dostawców i użytkowników tego rodzaju pomocy.
Bibliografia
1. Wang KHC, Lin JH, Chen HG. Explore the needs of the elderly with social awareness. Educational Gerontology. 2019; 45(5): 310-323.
2. Wang MS. Is Home the Best Place for Aging? the Complex Landscape of Eldercare. Social Work in Public Health. 2019; 34(4): 330-342.
3. Galof K, Balantič Z. Making the Decision to Stay at Home: Developing a Community-Based Care Process Model for Aging in Place. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2021; 18(11): 5987. Available at: https://www.mdpi. com/1660-4601/18/11/5987 [20.2.2022].
4. Prince M, Comas-Herrera A, Knapp M, et al. 2016. World Alzheimer report 2016: improving healthcare for people living with dementia: coverage, quality and costs now and in the future. [onilne] London, UK: Alzheimer’s Disease International (ADI). Available at: http://eprints.lse.ac.uk/67858/1/Comas-Herrera_World%20 Alzheimer%20report_2016.pdf [8.3.2022].
5. Sandberg L, Nilsson I, Rosenberg L, et al. Home care services for older clients with and without cognitive impairment in Sweden. Health & Social Care in the Community. 2019; 27(1): 139-150.
6. Verulava T, Adeishvili I, Maglakelidze T. Home Care Services for Elderly People in Georgia. Home Health Care Management & Practice. 2016; 28(3): 170-177.
7. Ramovš J. Integrerana dolgotrajna oskrba. Ljubljana: Inštitut Antona Trstenjaka za gerontologijo in medgeneracijsko sožitje. 2020; pp. 9, 61-84, 88-115.
8. Bökberg C, Ahlström G, Karlsson S. Utilisation of formal and informal care and services at home among persons with dementia: a cross-sectional study. Scandinavian Journal of Caring Sciences. 2018; 32(2): 843-851.
9. Nagode M. Organizirana pomoč za stare ljudi, ki živijo na domu: pomoč na domu in varovanje na daljavo. [in:] Hlebec, V. ed. Starejši ljudje v družbi sprememb. Maribor: Aristej; 2009, pp. 125-138.
10. Anarde S. Home Sweet Home: Aging in Place in Rural America. Journal of the American Society on Aging. 2019; 43(2):17-23.
11. Schultz R, Beach S. Caregiving as a risk factor for mortality. Journal of the American Medical Association. 1999; 282(23): 2215-2219.
12. Ratcliffe J, Lester LH, Couzner L, et al. An assessment of the relationship between informal caring and quality of life in older community-dwelling adults - more positives than negatives? Health & Social Care in the Community. 2012; 21(1): 35-46.
13. Diniz MAA, Melo BRS, Neri KH, et al. Comparative study between formal and informal caregivers of older adults. Cien Saude Colet. 2018; 23(11): 3789-3798.
14. Zavagli V, Raccichini M, Ercolani G, et al. Care for Carers: an Investigation on Family Caregivers’ Needs, Tasks, and Experiences. Translational medicine UniSa. 2019; 19: 54-59.
15. Xie H, Cheng C, Tao Y, et al. Quality of life in Chinese family caregivers for elderly people with chronic diseases. Health and Quality of Life Outcomes. 2016; 14(1): 99. Available at: https://hqlo.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12955-016-0504-9 [20.3.2022].
16. Dixe MDACR, da Conceição Teixeira LF, Areosa TJTCC, et al. Needs and skills of informal caregivers to care for a dependent person: a cross-sectional study. BMC Geriatrics. 2019; 19(1). Available at: https://bmcgeriatr.biomedcentral.com/articles/10.1186/ s12877-019-1274-0 [5.3.2022].
17. Bell S, Menec V. „You don’t want to ask for the help” the imperative of independence: is it related to social exclusion? Journal of Applied Gerontology. 2013; 34(3): NP1-21.
18. Cahill E, Lewis LM, Barg FK, et al. „You don’t want to burden them”: older adults’ views on family involvement in care. Journal of Family Nursing. 2009; 15(3): 295-317.
19. Kovač N, Orehek Š, Černič M. Analiza izvajanja pomoči na domu v letu 2019, končno poročilo. [onilne] Ljubljana: Inštitut Republike Slovenije za socialno varstvo; 2020.. Available at: https://www.irssv.si/upload2/Analiza%20izvajanja%20PND%20 za%20leto%202019_30.9.2020_pop2.pdf [2.1.2022].
20. Nagode M, Kovač N, Leber L, et al. Razvoj socialne oskrbe na domu: od besed k dejanjem. Ljubljana: Fakulteta za socialno delo; 2019, pp. 145-157.
21. Hlebec V, Srakar A, Majcen B. Care for Elderly in Slovenia: A Combination of Informal and Formal Care. Revija socialna politika. 2016; 23(2): 159-179.
22. Van Leeuwen KM, van Loon MS, van Nes FA, et al. What does quality of life mean to older adults? A thematic synthesis. PLoS ONE. 2019; 14(3): 213-263.
23. Chen Y, Hicks A, While AE. Quality of life and related factors: a questionnaire survey of older people living alone in Mainland China. Quality of Life Research. 2016; 23(5): 1593-1602.
24. Gambin G, Molzahn A, Fuhrmann AC, et al. Quality of life of older adults in rural southern Brazil. Rural Remote Health. 2015; 15(3): 3300.
25. Gobbens RJJ, Remmen R. The effects of sociodemographic factors on quality of life among people aged 50 years or older are not unequivocal: comparing SF-12, WHOQOL-BREF, and WHOQOL-OLD. Clinical Interventions in Aging. 2019; 14: 231-239.
26. Gobbens RJJ, Luijkx KG, van Assen MALM. Explaining quality of life of older people in the Netherlands using a multidimensional assessment of frailty. Quality of Life Research. 2012; 22(8): 2051-2061.
27. Sováriová Soósová M. Determinants of quality of life in the elderly. Central European Journal of Nursing and Midwifery. 2016; 7(3): 484-493.
28. Bruggencate TT, Luijkx KG, Sturm J. Social needs of older people: a systematic literature review. Ageing and Society. 2017; 38(09): 1745-1770.
29. Mlinac ME, Feng MC. Assessment of Activities of Daily Living, Self-Care, and Independence. Archives of Clinical Neuropsychology. 2016; 31(6): 506-516.
30. Hlebec V, Nagode M, Filipovič Hrast M. Care for Older People between State and Family: Care Patterns among Social Home care users. Teorija in praksa. 2014; 51(5): 886-903.
31. Schoene D, Heller C, Aung YN, et al. A systematic review on the influence of fear of falling on quality of life in older people: is there a role for falls? Clinical Interventions in Aging. 2019; 24(14): 701-719.
32. Dasgupta A, Pan T, Paul B, et al. Quality of life of elderly people in a rural area of West Bengal: A community-based study. Medical Journal of Dr. D.Y. Patil Vidyapeeth. 2018; 11(6): 527-531.
33. World Medical Association. World Medical Association Declaration of Helsinki: Ethical principles for medical research involving human subjects. Journal of the American Medical Association. 2013; 310(20): 2191-2194. https://doi.org/10.1001/ jama.2013.281053
34. Kodeks etike v zdravstveni negi in oskrbi Slovenije, 2014. Uradni list Republike Slovenije št. 71.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2024 Autorzy