Słowa kluczowe
pielęgniarka
szpital
pielęgniarstwo środowiskowe
opieka paliatywna
Abstrakt
HOLISTYCZNE PODEJŚCIE DO PACJENTA OBJĘTEGO OPIEKĄ PALIATYWNĄ Z PERSPEKTYWY PIELĘGNIARSKIEJ
Wprowadzenie. Człowiek jest wyjątkową i niepowtarzalną całością w czasoprzestrzeni, dlatego wymaga holistycznej opieki, w której brane są pod uwagę jego czynniki fizyczne, psychologiczne, społeczne i duchowe. Te zrównoważone czynniki zapewniają mu dobre samopoczucie oraz jakość życia. Zintegrowane leczenie jest szczególnie ważne przy opiece paliatywnej nad pacjentami, która stanowi punkt wyjścia dla niniejszej pracy. Badanie miało na celu wykazać czy pacjenci objęci opieką paliatywną są według pielęgniarek/pielęgniarzy traktowani całościowo oraz gdzie poszczególne aspekty opieki paliatywnej (fizyczne, psychologiczne, społeczne i duchowe) są bardziej widoczne – w szpitalach czy w środowisku domowym.
Materiał i metodyka. Przeprowadzono badania ankietowe i zastosowano metodę analizy ilościowej zebranego materiału. Liczba badanych wyniosła 127 pielęgniarek/pielęgniarzy (92 szpitalnych i 35 środowiskowych). Do zbadania różnic pomiędzy grupami (pielęgniarstwo szpitalne, środowiskowe) użyto jednoczynnikowej analizy wariancji. Wszyscy uczestnicy badania zostali zapewnieni o anonimowości oraz o prawie do wycofania się z uczestnictwa w badaniu lub jego w trakcie.
Wyniki. Aspekt fizyczny leczenia był statystycznie istotnie wyżej oceniony przez pielęgniarki i pielęgniarzy pracujących w szpitalach (χ= 3,83; s = 1,012; p = 0,042). Aspekty psychologiczny i duchowy zostały ocenione wyżej przez pielęgniarki i pielęgniarzy środowiskowych, zaś aspekt społeczny przez respondentów pracujących w szpitalach.
Wnioski. Badanie pokazało pewne niedociągnięcia w holistycznym podejściu do pacjenta objętego opieką paliatywną. Pielęgniarki i pielęgniarze potrzebują pogłębionej wiedzy i umiejętności, jak również praktyki w każdym holistycznym aspekcie aby móc zapewniać pacjentom najlepszą jakość opieki paliatywnej.
Bibliografia
1. McEvoy L, Duffy A. Holistic practice – A concept analysis. Nurse Education in Practice. 2008; 8(6):412-419.
2. Hajdinjak G, Meglič R. Sodobna zdravstvena nega. Ljubljana: Univerza v Ljubljani, Zdravstvena fakulteta, 2012, s. 1-364.
3. Holizem, http//www.holist.eu/holizem.html, [accessed: 26. 7. 2012]
4. Carrier JM, Kendall I. Professionalism and interprofessionalism in health and community care: some theoretical issues. [in:] Owens P, Carrier J, Horder J, red. Interprofessional Issues in Community and Primary Health Care. London: Macmillan, 1995.
5. Filej B, Kaučič BM. Holistic nursing practice. South Eastern Europe Health Sciences Journal. 2013; 3(1):1-7.
6. Katz Ressler P. What is »Holistic Nursing«?, http://www.nursetogether.com, [accessed: 28. 8. 2015]
7. Tjale AA, Bruce B. A concept analysis of holistic nursing care in paediatric nursing. Curationis. 2007; 30(4):45-52.
8. Filej B, Kaučič BM. Koncepti metaparadigme v holistični obravnavi. [in:] Kaučič BM, Plank D, Preskar Planko A, Esih K, red. Sodelovanje strokovnjakov v paliativnem timu za celostno obravnavo pacientov in svojcev. Celje: Visoka zdravstvena šola v Celju; 2015, s. 12-20.
9. Periček Krapež V. Se duhovnost pojavi kar sama od sebe?; 2011, http://www. karmaplus.net/index2, [accessed: 1. 9. 2011]
10. Lunder U. Paliativna oskrba v bolnišnici – organizacijske značilnosti, strokovne usmeritve. [in:] Lunder U. red. Izbrane teme paliativne oskrbe in praktične delavnice. Ljubljana: Ministrstvo za zdravje Republike Slovenije, Bolnišnica Golnik – klinični oddelek za pljučne bolezni in alergijo, v okviru EU Projekt OPCARE9; 2011, s. 6-10.
11. Saje M. Paliativna oskrba – vidik kakovosti ob izteku življenja. Magistrsko delo. Visoka šola za zdravstvo Novo mesto; 2013.
12. World Health Organization. WHO Definition of Palliative Care. 2005, http://www.who.int/cancer/palliative/definition/en/, [accessed: 30. 5. 2015]
13. Healy S, Israel F, Charles MA, Reymond L. An educational package that supports laycarers to safely manage breakthrough subcutaneous injections for home-based palliative care patients: Development and evaluation of a service quality improvement. Palliative Medicine. 2013; 27(6):562-70. doi: 10.1177/0269216312464262.
14. Hendrichova I, Castelli M, Mastroianni C, et al. Pressure ulcers in cancer palliative care patients. Palliative Medicine. 2010; 24(7):669-73. doi: 10.1177/0269216310376119.
15. Maida V, Ennis M, Kuziemsky C, Corban J. Wounds and survival in noncancer patients. Journal of Palliative Medicine. 2010; 13(4):453-9. doi: 10.1089/jpm.2009.0260
16. Holmes S. Principles of nutrition in the palliation of long-term conditions. International Journal of Palliative Nursing. 2011; 17(5):217-22. doi: https://dx.doi. org/10.12968/ijpn.2011.17.5.217.
17. Kwon JH, Hui D, Chisholm G, et al. Experience of barriers to pain management in patients receiving outpatient palliative care. Journal of Palliative Medicine. 2013; 16(8):908-14. doi: 10.1089/jpm.2012.0610.
18. Eyigor S. Fifth-year medical students’ knowledge of palliative care and their view on the subject. Journal of palliative medicine. 2013; 16(8):941-6. doi: 10.1089/ jpm.2012.0627.
19. Clark K, Lam LT, Agar M, et al. The impact of opioids, anticholinergic medications and disease progession on the prescription of laxatives in hospitalized palliative care patients: a retrospective analysis. Palliative Medicine. 2010; 24(4):410-8. doi: 10.1177/0269216310363649
20. Sykes N. Issues in palliative care research. Oxford University Press, New York; 2003.
21. Disler R, Jones A. District nurse role in end-stage COPD: a review. British Journal of Community Nursing. 2010; 15(9):428-33. doi: http://dx.doi.org/10.12968/ bjcn.2010.15.9.78100.
22. Moir C, Roberts R, Martz K, et al. Communicating with patients and their families about palliative and end-of-life care: comfort and educational needs of nurses. Vol.15, No. 4(57), 2016 47
23. Verschuur EML, Groot MM, van der Sande R. Nurses’ perceptions of proactive palliative care: a Dutch focus group study. Internationa Journal of Palliative Nursing. 2014; 20(5):241-5. doi: https://dx.doi.org/10.12968/ijpn.2014.20.5.241
24. Piers RD, van Eechoud IJ, Van Camp S. Advance care planning in terminally ill and frail older persons. Patient Educ Couns. 2013; 90(3):323-9. doi: 10.1016/j.pec.2011.07.008
25. Grigorean VT, Nita GR, Sandu AM, et al. Blockage of communication with the patient’s family-clinical and psycho-emotional implications. Acta Medica Transilvanica. 2014; 19:127-30.
26. Hundstad I, Foelsvik Svindseth M. Challenges in home-based palliative care in Norway: a qualitative study of spouses’ experiences. International Journal of Palliative Nursing. 2011; 17(8):398-404. doi: https://dx.doi.org/10.12968/ ijpn.2011.17.8.398.
27. Bergdahl E, Benzein E, Ternestedt BM, et al. Co-creating possibilities for patients in palliative care to reach vital goals – a multiple case study of home-care nursing encounters. Nursing Inquiry. 2013; 20(4):341-51. doi: 10.1111/nin.l2022.
28. Rose J, Glass N. Nurses and palliation in the community: the current discourse. International Journal of Palliative Nursing. 2006; 12(12):588-94. doi: https://dx.doi. org/10.12968/ijpn.2006.12.12.22545.
29. Bradley SE, Frizelle D, Johnson M. Why do health professionals refer individual patients to specialist day hospice care? Journal of palliative medicine. 2011; 14(2):133-8. doi: 10.1089/jpm.2010.0372.
30. Freeman D, Price D. ABC of chronic obstructuve pulmonary disease: primary care and palliative care. British Medical Journal. 2006; 333(7560):188-90. doi: https://dx.doi. org/10.1136%2Fbmj.333.7560.188.
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
Prawa autorskie (c) 2016 Autorzy