Znaczenie edukacji zdrowotnej w zmniejszeniu powikłań u osób z cukrzycą
Słowa kluczowe:
cukrzyca, edukacja zdrowotna, zachowania zdrowotneAbstrakt
ZNACZENIE EDUKACJI ZDROWOTNEJ W ZMNIEJSZENIU POWIKŁAŃ U OSÓB Z CUKRZYCĄ
Wstęp. Cukrzyca jest przewlekłą chorobą, która wymaga stałego, intensywnego leczenia. Rozpoznanie cukrzycy powoduje bardzo duże przeobrażenia w planach i perspektywach życiowych oraz lęk. Jest chorobą społeczną powodującą bardzo poważne następstwa w postaci wielu powikłań.
Cel pracy. Celem przeprowadzonych badań było uzyskanie odpowiedzi na pytanie dotyczące wpływu szeroko pojętej edukacji zdrowotnej na zmniejszenie powikłań u osób chorych na cukrzycę.
Materiał i metody. W celu uzyskania odpowiedzi na nurtujące pytania, w badaniu posłużono się autorskim kwestionariuszem ankiety oraz kwestionariuszem do badań zachowań zdrowotnych CHIP – Endlera i Parkera.
Ze względu na ilościowy charakter wyników, różnice między badanymi próbami (cukrzyca typu 1 i typu 2) dotyczące zachowań zdrowotnych w wpływie edukacji zdrowotnej na zmniejszenie powikłań u chorych na cukrzycę zbadano testem t – studenta. Wariant testu wybierano na podstawie wartości testu F – Fiszera.
Ze względu na jakościowy charakter wyników, ocenę sytuacji związanej z chorobą badanych osób oszacowano testem porównywania częstości Fp – A. Góreckiego.
Wyniki. Uzyskane wyniki badań wskazują, że dominującym zachowaniem wśród osób zarówno z typem1, jak i typem 2 cukrzycy było zachowanie zdrowotne zorientowane na zadanie (średnia wartość punktowa wynosiła odpowiednio 32,16 i 29,84), drugim z kolei - zachowanie zdrowotne zorientowane na emocje negatywne (średnia wartość punktowa dla osób z typem 1 cukrzycy – 31,04; dla osób z typem 2 cukrzycy – 28,32). Ponad połowa respondentów z typem 1 cukrzycy (60%) sytuację związaną z chorobą oceniała, jako krzywdę, natomiast wśród osób z typem 2 cukrzycy dominującą oceną sytuacji było zagrożenie (80%). Różnice pomiędzy osobami z typem 1 i 2 cukrzycy są znaczące. Główną motywacją do poszerzenia wiedzy na temat cukrzycy w obu grupach była chęć bycia zdrowym (typ 1 – 68%, typ 2 – 64%).
Wnioski. Analiza wyników badań wykazała, iż szeroko pojęta edukacja zdrowotna wpływa na zwiększenie motywacji do pogłębienia wiedzy na temat cukrzycy, co implikuje zmniejszenie powikłań.
Bibliografia
1. Bernas M, Tatoń J. Psychologiczne i społeczne aspekty pedagogiki zdrowotnej osób z cukrzycą. Medycyna Metaboliczna. 2002: VI, 3, 36 – 41.
2. Bishop GD. Psychologia zdrowia. Wrocław: ASTRUM; 2000.
3. Lustman PJ, Clouse RE. Identyfikacja nowych metod zapobiegania i leczenia cukrzycy: przykład depresji. Diabetologia po Dyplomie. 2004;1(4): 9 – 11.
4. Krentz AJ. Cukrzyca. Medycyna Praktyczna. Kraków: 2001.
5. Cooper PJ. Zaburzenia odżywiania. [w:] Lazarus AA, Colman AM, red. Psychopatologia. Poznań: Zysk i S – ka; 2001, s. 77 – 87.
6. Penson DF, Welssells H. Zaburzenia wzwodu prącia u chorych na cukrzycę. Diabetologia po Dyplomie. 2005;2(1): 23 – 31.
7. Medycyna po Dyplomie. Wydanie Specjalne Diabetologia. 2008; Marzec/Supl. 04/08:5 – 55.
8. Belfiare E, Magensen CE, red. Nowe poglądy na cukrzycę i jej leczenie. Kraków: KARGER; 2000.
9. Suhl E, Bonsignore P. Nauka samokontroli w cukrzycy dla osób w podeszłym wieku: podstawowe zasady i podejście praktyczne. Diabetologia po Dyplomie. 2007;4(1): 26 – 34.
10. Tatoń J, Czech A. Podręcznik edukacji terapeutycznej w cukrzycy – nauczanie samoopieki. Warszawa: PWN; 2000.
11. Czech A. Edukacja terapeutyczna – nowe cele, definicje i oczekiwania w ulepszaniu wyników prewencji i leczenia przewlekle chorych – przykład diabetologii. Medycyna Metaboliczna. 2005; 9 (2): 14 – 22.
12. Czech A, Tatoń J, Bernas M. Kompendium diabetologii. Gdańsk: Via Medica; 1999.
13. Weinger K. Nadążyć za starością: implikacje edukacji terapeutycznej w cukrzycy. Diabetologia po Dyplomie. 2007; 4(1): 9.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2012 Teresa Marzena Tomaszewska, Małgorzata Wojciechowska (Autor)
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
