Słowa kluczowe
ekspozycja zawodowa
postępowanie poekspozycyjne
Abstrakt
WIEDZA O POSTĘPOWANIU POEKSPOZYCYJNYM PIELĘGNIAREK BLOKU OPERACYJNEGO
Wstęp. Występowanie ekspozycji zawodowej jest aktualnym problemem wśród personelu medycznego. Za grupę zawodową szczególnego ryzyka zakażenia drobnoustrojami chorobotwórczymi uznaje się pielęgniarki. Ważnym elementem profilaktyki jest podnoszenie wiedzy i świadomości pracowników w zakresie zagrożeń zawodowych i możliwości ich ograniczania. Edukacja personelu, znajomość metod zapobiegania zakażeniom, a także wiedza na temat bezpiecznych procedur, mogą zmniejszyć liczbę ekspozycji na materiał biologiczny lub w przypadku ich wystąpienia ograniczyć konsekwencje dla zdrowia.
Cel pracy. Celem badań była ocena wiedzy pielęgniarek zatrudnionych na bloku operacyjnym na temat postępowania poekspozycyjnego.
Materiał i metody. Badania przeprowadzono po uzyskaniu zgody Komisji Bioetycznej na przełomie 2017 i 2018 roku w grupie 100 pielęgniarek operacyjnych. Do badań wykorzystano autorski kwestionariusz ankiety. Uzyskane wyniki zostały poddane analizie statystycznej, w której wykorzystano test U Manna-Whitneya, test Kruskala-Wallisa oraz korelację porządku rang Spearmana. W trakcie weryfikacji statystycznej zebranego materiału, za poziom istotności otrzymanych wyników przyjęto p<0,05.
Wyniki i wnioski. Badane pielęgniarki operacyjne posiadały wiedzę na temat postępowania poekspozycyjnego na dobrym poziomie (średnia ilość prawidłowych odpowiedzi w przeprowadzonym teście wiedzy wynosiła 14,41 na 18 możliwych, co stanowiło 80,06% prawidłowych odpowiedzi). Poziom wiedzy badanych pielęgniarek nie był zależny od czynników takich jak: staż pracy, wykształcenie, wykształcenie podyplomowe, odbycie podczas okresu adaptacyjnego na bloku operacyjnym szkolenia dotyczącego przestrzegania procedur epidemiologicznych, praca na stanowisku, w którym jest wdrożona i przestrzegana procedura dotycząca ekspozycji zawodowej. Wiek badanych pielęgniarek istotnie wpływał na poziom ich wiedzy.
Bibliografia
1. Szczeniowski A, Gańczak M. Implementacja przepisów regulujących zapobieganie ekspozycji zawodowej na patogeny krwiopochodne z perspektywy Polski jako kraju Unii Europejskiej. Medycyna Pracy. 2011; 62(1): 57-66.
2. Kilańska D, Trzcińska A. Ekspozycja zawodowa w praktyce. Warszawa: Wydawnictwo lekarskie PZWL; 2014, s.107.
3. Karczewski JK. (red.) Higiena. Podręcznik dla studentów pielęgniarstwa. Lublin: Wyd. Czelej; 2002, s.161-162.
4. Bilski B, Wysocki J. Analiza wiedzy pielęgniarek w zakresie profilaktyki poekspozycyjnej zakażeń krwiopochodnych na stanowisku pracy. Medycyna Pracy. 2005; 56(5): 375-378.
5. Dziedzic A. Ekspozycja zawodowa pracowników na krew. BHP Porady. wrzesień-październik 2012; 3:2.
6. Marcinkowski T. (red.). Higiena profilaktyka i organizacja w zawodach medycznych, Warszawa: Wydawnictwo lekarskie PZWL; 2003, s.244.
7. Rybacki M, Piekarska A. (red.). Zapobieganie zakażeniom krwiopochodnym u personelu medycznego. Łódź: Oficyna Wydawnicza Instytutu Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera; 2012, s.41-43.
8. Paszkowska M. Instrumenty prawne zapobiegania zranieniom pracowników w podmiotach leczniczych, http://www.bhp.abc.com.pl/czytaj/-/artykul/instrumenty-prawne-zapobiegania-zranieniom-pracowników-w-podmiotach-leczniczych, dostęp marzec 2018
9. Kozajda A, Szadkowska-Stańczyk I. Ochrona pracowników medycznych Laboratoriów diagnostycznych przed narażeniem na czynniki biologiczne. Łódź: Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera, Zakład Środowiskowych Zagrożeń Zdrowia. Medycyna Pracy. 2011;62(3):291–295.
10. Dancewicz M. Postępowanie w przypadku ekspozycji pracowników szpitala na HBV, HCV i HIV. Przegląd Epidemiologiczny. 2005, s.674.
11. Sobolewska-Pilarczyk M, Rajewski P, Rajewski P, Hinz-Brylew N. Forum Medycyny Rodzinnej. 2016;10(5):279-282.
12. Rymer W, Bieńkowski M, Mularska E. Profilaktyka poekspozycyjna po narażeniu na zakażenie HIV, HBV, HCV-rekomendacje Polskiego Towarzystwa Naukowego AIDS na 2013 r., HIV and AIDS Review. 2013; 12:119–123.
13. Szczypta A, Różańska A, Bulanda M. Analiza ekspozycji zawodowej pracowników medycznych w latach 1998–2013 na patogeny przenoszone drogą krwi na przykładzie szpitala o profilu zabiegowym. Medycyna Pracy. 2014;65(6):723–732.
14. Dyk-Duszyńska A. Ekspozycja zawodowa pracowników medycznych na wirusy zapalenia wątroby typu B (HBV) i C (HCV) oraz ludzki wirus niedoboru odporności (HIV)- rozprawa doktorska. Poznań, 2013.
15. Garus-Pakowska A, Szatko F. Ekspozycje przezskórne personelu medycznego, Medycyna Pracy. 2011;62(5):473–480.
16. Braczkowska B, Kowalska M, Beniowski M, i wsp. Zawodowa ekspozycja pracowników służb medycznych na wirus HIV w województwie śląskim. Medycyna Pracy. 2010;61(3):315–322
17. Cybula-Walczak A. Zasady postępowania po ekspozycji zawodowej na krew i inny potencjalnie zakaźny materiał mogący zawierać wirusy HBV, HCV, HIV. Zakażenia. 2008; 6: 62-65.
18. Prochota B. „Ostry temat”, postępowanie w przypadku ekspozycji zawodowej. Współczesne Pielęgniarstwo i Ochrona Zdrowia. 2016; 5(1): 35-37.
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
Prawa autorskie (c) 2020 Autorzy