Ocena wpływu czynników socjodemograficznychi medycznych na poziomsprawności funkcjonalnej pacjentówgeriatrycznych

Autor

  • Marta Muszalik Katedra i Klinika Geriatrii Collegium Medicum w Bydgoszczy, UMK Toruń, Polska Autor
  • Anna Ćwikła Kujawsko-Pomorskie Centrum Pulmonologii w Bydgoszczy, Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Polska Autor
  • Kornelia Kędziora-Kornatowska Katedra i Klinika Geriatrii Collegium Medicum w Bydgoszczy, UMK Toruń, Polska; Wyższa Szkoła Ekonomii i Prawa – Wydział Nauk o Zdrowiu w Kielcach, Poland Autor
  • Tomasz Kornatowski Wyższa Szkoła Ekonomii i Prawa – Wydział Nauk o Zdrowiu w Kielcach, Polska; Katedra i Zakład Farmakologii i Terapii Collegium Medicum w Bydgoszczy, UMK Toruń, Polska Autor

Słowa kluczowe:

stan funkcjonalny, choroby przewlekłe, pacjenci w starszym wieku, jakość życia

Abstrakt

Zmiany fizjopatologiczne następujące wraz z wiekiem oraz dołączające się schorzenia i dolegliwości prowadzą do stopniowego ograniczenia samodzielności, sprawności funkcjonalnej i niezależności w życiu codziennym, utraty poczucia bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego u osób starszych. W grupie osób w późnej dorosłości obniża się również globalna, a szczególnie związana ze zdrowiem jakość życia.

Cel badań. Celem badań było dokonanie analizy wpływu czynników socjo-demograficznych i medycznych na sprawność funkcjonalną oraz jakość życia pacjentów w starszym wieku przewlekle chorych w świetle badania skalą ADL i kwestionariuszem FACIT-F.

Materiał i metodyka. Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego, przy użyciu techniki ankiety. Do badań zastosowano standaryzowane narzędzia badawcze, kwestionariusz ADL (Activity of Daily Living) na podstawie skali Katza i FACIT –F questionnaire (Version 4)- Functional Assessment of Chronic Illness Therapy.

Badaną grupę stanowili pacjenci w wieku powyżej 60 roku życia 122 osoby, hospitalizowane w Katedrze i Klinice Geriatrii CM w Bydgoszczy.

Wyniki. W badanej grupie było 70,5% osób z ADL powyżej 4 pkt. Wysokie ryzyko odleżyn zauważono u pacjentów z niskim wskaźnikiem FACIT. Pacjenci z niedowagą mieli istotnie niższy wynik FACIT-F niż pozostałe osoby (za wyjątkiem leżących). Z przeprowadzonych badań wynika, że FACIT-F koreluje z wybranymi schorzeniami, pacjenci z odwodnieniem uzyskali istotnie niższy poziom FACIT, niż pacjenci z nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą, utratą masy ciała i niedokrwistością. Wraz ze wzrostem ADL i IADL rośnie poziom FACIT . Wynik badania potwierdza analiza statystyczna w modelu regresji liniowej.

Wnioski. 1. Poziom sprawności funkcjonalnej i jakości życia badanej grupy pacjentów kształtował się w granicach wartości średnich. 2. Poziom funkcjonowania badanych osób oraz ich jakość życia nie była zależna od czynników socjodemograficznych takich jak: wiek, płeć, stan cywilny, miejsce zamieszkania, sytuacja materialna oraz wykształcenie. 3. Na poziom funkcjonowania badanych osób miały wpływ czynniki medyczne i zdrowotne jak: ryzyko narażenia na odleżyny, występowanie odleżyn, samoocena stanu zdrowia, wskaźnik masy ciała obliczany za pomocą skali BMI, rodzaj schorzenia, wskaźnik ADL i IADL. 4. Poziom sprawności funkcjonalnej badany kwestionariuszem ADL i IADL koreluje ze wskaźnikiem FACIT-F.

Bibliografia

1. Porzych K, Grześk G, i wsp. Aktywność ruchowa u osób w wieku podeszłym. Kwartalnik Ortopedyczny. 2003; 2: 210-213.

2. Prusiński A. Neurogeriatria. Lublin: Wyd. Czelej; 2004. 3.

3. Raniszewska E. Urazy u pacjentów geriatrycznych. Anestezjologia Intensywna Terapia. 2002; 34 (4): 285-289.

4. Karski J, Słońska Z, Wasielewski B. Promocja Zdrowia. Warszawa: Wyd. Sanmedia; 1991.

5. Bień B. Stan zdrowia i sprawność ludzi starszych. Polska starość. Gdańsk: Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego; 2003. 36-67.

6. Tobiasz-Adamczyk B. Czynniki warunkujące zmiany w stanie funkcjonalnym w starszym wieku na podstawie 12-letniej obserwacji. Gerontologia Polska. 2002; 10 (1): 23-28.

7. Kochanek-Jagielska K. Skale sprawności trzeciego wieku – instrumenty do pełnej oceny geriatrycznej. Medi. 2006; 4.

8. Halik J. Starzy ludzie w Polsce. Warszawa: Wyd. Instytut Spraw Publicznych; 2000. 83-99.

9. Pierzchała W, Farnik-Brodzińska M. Jakość życia i jej ocena u chorych na astmę. Alergia Astma Imunnologiczna. 1997; 2 (4): 203-206.

10. De Walden Gałuszko K. Problemy jakości życia u chorych w stanie terminalnym. Medipress. Medycyna Paliatywna. 2003; 1: 4-6.

11. Klicz-Rączka A, Dubiel M. I wsp. Kompleksowa ocena geriatryczna pacjentów hospitalizowanych po 80 roku życia. Przegląd Lekarski. 2006; 63(3): 109-112.

12. Abrams W.B. i wsp. Podręcznik geriatrii, Wrocław: Wyd. Urban & Partner; 1999.

13. Kwapisz U. Stan funkcjonalny pacjentów geriatrycznych w subiektywnej ocenie zdrowia. Pielęgniarstwo Polskie. 2005;1(19): 149-152.

14. Wagner R, Markuszewski L, i wsp. Choroby wieku podeszłego i rola leczenia usprawniającego w utrzymaniu dobrej kondycji fizycznej osób w podeszłym wieku, Kwartalnik Ortopedyczny. 2004; 4: 211-224.

15. Grzegorczyk J, Kowalek A, i wsp. Z Pracowni Zdrowia Publicznego, Instytutu Fizjoterapii Uniwersytetu Rzeszowskiego. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego. 2008; 1: 27-33.

16. Tobiasz- Adamczyk B, Brzyski P: Uwarunkowania zmian subiektywnej oceny stanu zdrowia w różnych okresach starości. Promocja Zdrowia, Nauki Społeczne i Medyczne. 2001; 8 (21): 159-171.

17. Kózka M. Odleżyny – występowanie, profilaktyka i leczenie. Rehabilitacja Medyczna. 2004; 4, 29-37.

18. Jóźwiak A, Guzik P. Wskaźnik masy ciała jako czynnik rokowniczy umieralności wewnątrzszpitalnej wśród pacjentów oddziału geriatrycznego. Gerontologia Polska, 2005; 13 (4): 266-270.

19. Gębska-Kuczerowska A. Charakterystyka grupy osób w podeszłym wieku uczestniczących w badaniu zależności między aktywnością a stanem zdrowia. Przegląd Epidemiologiczny. 2002; 56: 463-470.

20. Szczerbińska K. Ocena czynności życia codziennego. Magazyn Pielęgniarki i Położnej. 2005; 2: 17.

Pobrania

Opublikowane

2010-11-05