Zachowania zdrowotne pacjentów z otyłością i nadwagą
Słowa kluczowe:
otyłość, zachowania zdrowotne, indeks zachowań zdrowotnychAbstrakt
Wstęp. W wieloczynnikowej genezie otyłości coraz większą wagę przypisuje się czynnikom behawioralnym. Jednak tylko w nielicznych badaniach podejmowana jest problematyka prezentowanych przez osoby otyłe zachowań zdrowotnych.
Cel pracy. Ocena zachowań zdrowotnych pacjentów z otyłością i nadwagą.
Materiał i metody. Badaną grupę stanowiło 75 osób (47 kobiet i 28 mężczyzn) z nadwagą lub otyłością. W badaniach zastosowano metodę sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem kwestionariusza ankiety i Inwentarza Zachowań Zdrowotnych (IZZ) według Juczyńskiego. Pomiary antropometryczne obejmowały: wysokość i masę ciała; obwód talii i w biodrach – na ich podstawie wyliczono wskaźnik BMI i WHR.
Wyniki. Średnia wieku badanych kobiet wynosiła 49,7 lat ( 12,8), mężczyzn 51,7 ( 11,4). Nadwagę stwierdzono u 8% badanych, otyłość u 92%, w tym otyłość IIIo u 48% badanych. W oparciu o skalę IZZ, wyniki niskie lub średnie w zakresie deklarowanych zachowań zdrowotnych uzyskało 70,66% pacjentów, zaś wysokie – 29,33%. Wykazano ujemną korelację pomiędzy wiekiem, a prawidłowymi nawykami żywieniowymi (PN1). Masa ciała ujemnie korelowała z prawidłowymi nawykami żywieniowymi (PN1) i pozytywnym nastawieniem psychicznym (PN2). Osoby preferujące wypoczynek czynny uzyskały istotnie lepsze wyniki we wszystkich ocenianych wymiarach IZZ. Osoby stosujące farmakologiczne leczenie otyłości uzyskiwały lepsze wyniki w zakresie: zachowań sprzyjających zdrowiu (ZZ), zachowań profilaktycznych (ZP) i praktyk zdrowotnych (PZ).
Wnioski. Zaledwie 1/3 badanych uzyskała wynik na poziomie wysokim w zakresie prezentowanych zachowań zdrowotnych.
Wykazano ujemną korelację pomiędzy masą ciała, a PN1 i PN2 oraz wiekiem i PN1. Osoby preferujące wypoczynek czynny oraz stosujące farmakologiczne leczenie otyłości uzyskiwały lepsze wyniki w zakresie prezentowanych zachowań zdrowotnych.
Bibliografia
1. Buksińska-Lisik M, Lisik W, Zaleska T. Otyłość – choroba interdyscyplinarna. Przewodnik Lekarza. 2006; 1: 72-77.
2. World Health Organization. Globar detabase on obsiety and body mass index (BMI) in adults: http://www.who.int/nutrition/databases/en/.
3. Tsigos C i wsp. Postępowanie w otyłości dorosłych: europejskie wytyczne dla praktyki klinicznej. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii. 2009; (3): 87-98.
4. Juczyński Z. Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: Pracownia testów psychologicznych; 2001.
5. Strona Pracowni Testów Psychologicznych: http://www.practest.com.pl.
6. Zahorska-Markiewicz B. Otyłość – poradnik dla lekarzy. Kraków: Wydawnictwo Archi- Plus; 2002: 7-8.
7. Kottke TE et al. Economic and psychological implications of the obesity epidemic. Mayo Clinic Proceedongs. 2003; 78: 92-94.
8. Drygas W. Otyłość. Uwarunkowania środowiskowe i socjomedyczne. Medycyna Metaboliczna. 2003; VII (2): 47-51.
9. Dudek D. Otyłość, a depresja. Biuletyn Polskiego Forum Profilaktyki. 2007; 3 (8): 6.
10. Plewa M, Markiewicz A. Aktywność fizyczna w profilaktyce i leczeniu otyłości. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii. 2006; 2(1): 30-37.
11. Misiuna M, Szcześniewska D. Zachowania zdrowotne mieszkańców Warszawy. Zdrowie Publiczne. 2003; 113 (1/2): 28-36.
12. Piotrowski W, Polakowska M. Czynniki socjoekonomiczne, a występowanie nadwagi i otyłości na wsi i w mieście. Badanie WOBASZ. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii. 2009; 5 (3): 139.
13. Tatoń J, Czech A, Bernas M. Otyłość. Zespół metaboliczny. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2007: 178-181.
14. Czech A, Bernas M, Tatoń J. Sercowo-naczyniowe objawy otyłości. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii. 2007; 3 (4): 85-94.
15. Jasiel-Wojculewicz H, Chrostowska M, Narkiewicz K. Otyłość – niektóre aspekty epidemiologiczne i rokownicze. Kardiologia na co Dzień. 2007; 3 (2): 79-83.
16. Piotrowicz R. Sport to zdrowie – o korzystnych efektach aktywności fizycznej. Kardiologia Polska. 2006; 64: 141-142.
17. Cargill BR i wsp. Binge eating, body image, depression, and self-efficacy in an obese clinical population. Obesity Research. 1999; 7: 379-386.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2011 Autorzy
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
