Choroba jako kryzys a zmiany rozwojowe podczas choroby

Autor

  • Marek Motyka Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum, Zakład Psychologii Zdrowia, Wydział Nauk o Zdrowiu Autor
  • Maciej Załuski Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum, Zakład Psychologii Zdrowia, Wydział Nauk o Zdrowiu Autor

Słowa kluczowe:

kryzys psychiczny, rozwój na skutek urazu

Abstrakt

Choroba stanowi dla człowieka sytuację trudną, rodząc stres i uruchamiając mechanizmy walki ze stresem, a zarazem stanowi swoiste wyzwanie, stymulując czasem pozytywne zmiany w postawie życiowej pacjenta. Celem opracowania jest prezentacja teoretycznego podejścia, w którym choroba rozpatrywana jest jako kryzys, a nie sytuacja stresowa. Autorzy uważają, że takie podejście uzupełnienia tradycyjne rozumienie choroby jako źródła stresu, gdyż perspektywa kryzysu pozwala łatwiej dostrzec w chorobie potencjał rozwoju i pozytywnych zmian, do jakich może ona prowadzić u chorego, zwłaszcza w jego stosunku do siebie i innych ludzi, życia i podstawowych wartości.

Autorzy podkreślają, że zwrócenie uwagi na pojawianie się pozytywnych zmian rozwojowych w chorobie, ma duże znaczenie dla praktyki. Kieruje bowiem uwagę lekarzy i pielęgniarek, nie tylko na deficyty i słabe strony pacjentów, ale każe poszukiwać także ich zasobów oraz mocnych stron, a przede wszystkim podejmować działania umacniające zasoby, które mogą okazać się decydujące dla uruchomienia pozytywnych zmian.

Bibliografia

1. Bishop G.D. Psychologia zdrowia. Wrocław: Astrum; 2000.

2. Heszen I., Sęk H. Psychologia Zdrowia. Warszawa: PWN; 2007.

3. Sheridan Ch. L., Radmacher S.A. Psychologia zdrowia. Wyzwanie dla biomedycznego modelu zdrowia. Warszawa: IPZ; 1998.

4. Kopaliński W. Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Warszawa: Wiedza Powszechna; 1975.

5. Bomba J. Wokół pojęcia kryzysu – implikacje diagnostyczne i terapeutyczne, Zeszyty Interwencji Kryzysowej. 1994; (2): 7-12.

6. Aguilera D.C, Messick J.M. Crisis Intervention. Therapy for Psychological Emergences. Plume; 1980.

7. Płużek Z. Psychologia pastoralna. Kraków: Wydawnictwo Księży Misjonarzy; 1991.

8. Bandura A. Perceived self-efficacy in the exercise of personal agency. The Psychologist: Bulletin of the British Psychological Society. 1989; (2): 411–424.

9. Taylor S.E, Armor D.A. Positive illusions and coping with adversity. Journal of Personality. 1996; (64): 873- 898.

10. Affleck G., Tennen H., Rowe, J. Mothers, fathers and the crisis of the newborn intensive care. Infant Mental Health Journal. 1990; (11): 12-25.

11. Horowitz M. J. Stress Response Syndromes. New York: Jason Aronson; 1986.

12. Lifton R.J., Olson E. Ludzki wymiar kataklizmu. Nowiny Psychologiczne, 1987 (5): 86-107.

13. Janoff - Bulman R. Assumptive worlds and the stress of traumatic events: Applications of the schema construct. Social Cognition. 1989 (7): 113-136.

14. Janoff - Bulman R. The benefits of illusions, the threat of disillusionment, and the limitations of inaccuracy. Journal of Social and Clinical Psychology. 1989 (8): 158-175.

15. Lerner M. J. The belief in a just world: A fundamental delusion. New York: Plenum; 1980.

16. Caplan G. Principles of Preventive Psychiatry. New York: Basic Books; 1964.

17. Motyka M. Komunikacja terapeutyczna. W: Kwiatkowska A., Krajewska-Kułak E., Panek W. (red.), Komunikowanie interpersonalne w pielęgniarstwie. Lublin, 2003.Wyd. Czelej.

18. Tedeshi, R.G., Calhoun, L.G. Trauma and transformation: Growing in the aftermath of suffering. Thousend Oaks: Sage Publications; 1995.

19. Janoff - Bulman, R., Wortman, C. B. Attributions of blame and coping in the “real world”: Severe accident victims react to their lot. Journal of Personality & Social Psychology. 1977 (35): 351-363.

20. Yalom I. D. Existential Psychotherapy. New York; Basic Books; 1980.

21. Moos, R. H. Context and Coping: Toward a Uniflying Conceptual Framework. American Journal of Community Psychology; 1984 (12): 5-25.

22. Affleck, G., Tennen, H oraz Gershman, K. Cognitive adaptations to high-risk infants: the search for mastery, meaning, and protection from future harm. American Journal of Mental Dificiency; 1985 (89): 653-656.

Pobrania

Opublikowane

2011-03-09