Poziom zmęczenia a odczucie wypalenia zawodowego polskich pielęgniarek epidemiologicznych w czasie pandemii COVID-19
DOI:
https://doi.org/10.12923/pielxxiw-2025-0008Słowa kluczowe:
zmęczenie, COVID-19, pielęgniarki, kontrola zakażeń, wypalenieAbstrakt
POZIOM ZMĘCZENIA A ODCZUCIE WYPALENIA ZAWODOWEGO POLSKICH PIELĘGNIAREK EPIDEMIOLOGICZNYCH W CZASIE PANDEMII COVID-19
Cel pracy. Celem pracy była ocena poziomu zmęczenia wśród polskich pielęgniarek epidemiologicznych w powiązaniu z odczuciem wypalenia zawodowego w czasie pandemii COVID-19.
Materiał i metody. W badaniu wykorzystano kwestionariusze CIS20R oraz Maslach (MBI-HSS – Maslach Burnout Inventory Human Service Survey) przesłane drogą elektroniczną przez konsultantów wojewódzkich w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego do pielęgniarek epidemiologicznych pracujących w polskich szpitalach. Udział w badaniu był całkowicie dobrowolny i anonimowy.
Wyniki. Oba kompletnie wypełnione kwestionariusze przesłały 163 osoby, w większości (99,4%) kobiety, pracujące w szpitalach publicznych (78,5%), z wyższym wykształceniem (77,3%) i stażem pracy powyżej 30 lat (52,8%). Wysoki ogólny wskaźnik zmęczenia zadeklarowało 60,7%, ankietowanych, a dla składowych całkowitego indeksu zmęczenia wysokie wartości stwierdzono też
w przypadku obniżenia motywacji (70,6%) oraz koncentracji (77,9%). W obszarze wypalenia zawodowego 65,0% ankietowanych deklarowało wysoki poziom wyczerpania emocjonalnego. Analiza statystyczna wykazała, że wysoki poziom zmęczenia, zarówno jako wskaźnik łączny, jak i w poszczególnych poddomenach istotnie koreluje z większym ryzykiem emocjonalnego wyczerpania.
Wnioski. Stwierdzono wysoki poziom zmęczenia (wyrażonego jako wskaźnik ogólny, jak i poszczególnych składowych) oraz wypalenia zawodowego wśród ankietowanych pielęgniarek epidemiologicznych. Nasze badanie przeprowadzono w pandemii COVID-19. Badanie wymaga powtórzenia w czasach wolnych od tak szczególnego zagrożenia epidemiologicznego, a jednocześnie należy szybko wdrożyć skuteczne zarządzanie zmęczeniem przez działania wspierające środowisko pracy.
Bibliografia
1. Fakuda K, Straus SE, Hickie IB, et al. Syndrome: a comprehensive approach to its definition and manage-ment. Ann. Intern. Med. 1994; 121: 953-959.
2. Books C, Coody LC, Kauffman R, et al. Night shift work and its health effects on nurses. Health Care Manag. 2017; 36: 347-353. doi: 10.1097/HCM.0000000000000177.
3. Brurberg KG, Fonhus MS, Larun L, et al. Case definitions for chronic fatigue syndrome/myalgic encephalo-myelitis (CFS/ME): a systematic review. BMJ Open. 2014; 4(2). doi: 10.1136/bmjopen-2013-003973.
4. Larun L, Malterud K, Fonhus MS, et al. Exercise therapy for chronic fatigue syndrome. Cochrane Database Syst Rev. 2021;(3). doi: 10.1002/14651858.CD003200.pub8.
5. Myers C, Wilks D. Comparison of Euroqol EQ-5D and SF-36 in patients with chronic fatigue syndrome. Qual. Life Res. 1999; 8(1/2): 91-96. doi: 10.1023/a:1026459027453.
6. Janssen N, Kant IJ, Swaen GM, et al. Fatigue as a predictor of sickness absence: results from the Maastricht cohort study on fatigue at work. Occup. Environ. Med. 2003; 60: Suppl 1-i76.
7. Makowiec-Dąbrowska T, Koszada-Włodarczyk W. Przydatność kwestionariusz CIS20R do badania zmęcze-nia przewlekłego. Med. Pr. 2006; 57(4): 335-345. www.imp.lodz.pl/oficyna.
8. Maslach Ch. A multidimensional theory of burnout. [in:] Cooper CL, ed. Theories of Organizational Stress. New York: Oxford University Press; 1998, p. 68-85.
9. Jaślan D, Różańska A, Siewierski T, et al. Professional burnout in nurses measured by the Maslach Burnout Inventory questionnaire in the scientific literature between 2008 and 2022. Probl. Pielęgniarstwa. 2024; 32(1): 21-29. doi: 10.5114/ppiel.2024.139129.
10. Nowacka AN, Wolfshaut-Wolak R, Piskorz A, et al. Psychosocial working conditions and the level of occupa-tional burnout among nurses working in hospitals. Probl. Pielęgniarstwa. 2022; 30(1-2): 16-23. doi: 10.5114/ppiel.2022.119850.
11. Pasikowski T. Polska adaptacja Maslach Burnout Inventory. [in:] Sęk H, ed. Wypalenie zawodowe. Przyczy-ny. Mechanizmy. Zapobieganie. Warszawa: PWN; 2000, p. 135-148.
12. Wałaszek M, Różańska A, Szczypta A, et al. Polish infection control nurses – Self-assessment of their duties and professional autonomy in different types of hospitals. Med. Pr. 2018; 69(6): 605-612. doi: 10.13075/mp.5893.00719.
13. Jaślan D, Rosiński J, Wałaszek M, et al. Polish infection control nurses’ job satisfaction and cooperation with their colleagues reflect how the value of infection control is appreciated by other health care workers: fin-dings from surveys conducted before and during the COVID-19 pandemic. Antimicrob. Resist. Infect. Con-trol. 2023; 12(1): 76. doi: 10.1186/s13756-023-01284-2.
14. Chirkowska-Smolak T, Kleka P. The Maslach Burnout Inventory–General Survey: validation across different occupational groups in Poland. Polish Psychologicall Bulletin. 2011; 42(2): 86-94. DOI – 10.2478/v10059-011-0014-x.
15. Jaślan D, Rosiński J, Micek A, et al. Polish infection control nurses’ burnout in the context of cooperation of different hospital professionals during COVID-19 pandemic. BMC Nurs. 2024; 23(1): 650. doi: 10.1186/s12912-024-02304-1.
16. Hui L, Garnett A, Oleynikov C, et al. Compassion fatigue in healthcare providers during the COVID-19 pan-demic: a scoping review protocol. BMJ Open. 2023; 13(5). doi: 10.1136/bmjopen-2022-069843.
17. Budzyńska N, Moryś J. Stress, Burnout, and General Mental Health among Healthcare Workers in Poland during the Long-Lasting COVID-19 Pandemic. Healthcare (Basel). 2023 Sep 24;11(19):2617. doi: 10.3390/healthcare11192617. PMID: 37830654; PMCID: PMC10572419
18. Martin B, Kaminski-Ozturk N, O’Hara C, et al. Examining the impact of the COVID-19 pandemic on burnout and stress among U.S. nurses. J. Nurs. Regul. 2023; 14(1): 4-12. doi: 10.1016/j.jnr.2023.04.001.
19. Lee H, Choi S. Factors affecting fatigue among nurses during the COVID-19 pandemic. Int. J. Environ. Res. Public Health. 2022; 19(18): 11380. doi: 10.3390/ijerph191811380.
20. Lee JE, Kim SR, Chun BC. Impact of the COVID-19 pandemic on infection control nurses: A path analysis of job stress, burnout, and turnover intention. Am. J. Infect. Control. 2024; 52(6): 683-687. doi: 10.1016/j.ajic.2024.01.001. Epub 2024 Jan 11. PMID: 38218329
21. Burrowes SAB, Casey SM, Pierre-Joseph N, et al. COVID-19 pandemic impacts on mental health, burnout, and longevity in the workplace among healthcare workers: A mixed methods study. J. Interprof. Educ. Pract. 2023; 32: 100661. doi: 10.1016/j.xjep.2023.100661.
22. Bruyneel A, Bouckaert N, Maertens de Noordhout C, et al. Association of burnout and intention-to-leave the profession with work environment: A nationwide cross-sectional study among Belgian intensive care nurses after two years of pandemic. Int. J. Nurs. Stud. 2023; 137: 104385. doi: 10.1016/j.ijnurstu.2022.104385.
23. Jaślan D Rosiński J., Siewierska M, et al. Interest in working as an infection prevention and control nurse and perception of this position by nursing students – Results of a pilot study. Int. J. Environ. Res. Public He-alth. 2020; 17(21): 7943. doi: 10.3390/ijerph17217943.
24. Pawłowska I, Ziółkowski G, Wójkowska-Mach J, et al. Can surgical site infections be controlled through mi-crobiological surveillance? A three-year laboratory-based surveillance at an orthopaedic unit, retrospective observatory study. Int. Orthop. 2019; 43(9): 2009-2016. doi: 10.1007/s00264-019-04298-x.
25. European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC). Annual Epidemiological Report for 2016: Clo-stridium difficile. https://www.ecdc.europa.eu/sites/default/files/documents/AER_for_2016-C-difficile_0.pdf.
26. Wałaszek M., Różańska A., Bulanda M., et al. Polish Society of Hospital Infections Team. Alarming results of nosocomial bloodstream infections surveillance in Polish intensive care units. Przegl. Epidemiol. 2018; 72(1): 33-44. PMID: 29667378.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Dorota Jaślan, Agnieszka Micek, Anna Nowacka, Tomasz Siewierski, Jadwiga Wójkowska-Mach, Anna Różańska (Autor)
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
