Rola pielęgniarki w diagnostyce i opiece nad niemowlęciem z kraniosynostozą
DOI:
https://doi.org/10.12923/pielxxiw-2025-0011Słowa kluczowe:
kraniosynostoza, opieka pielęgniarska, jakość życia, rozwój neurokognitywnyAbstrakt
ROLA PIELĘGNIARKI W DIAGNOSTYCE I OPIECE NAD NIEMOWLĘCIEM Z KRANIOSYNOSTOZĄ
Wprowadzenie. Pielęgniarki odgrywają priorytetową rolę w diagnostyce kraniosynostozy poprzez badanie fizykalne głowy noworodka, różnicowanie deformacji oraz skierowanie na badania obrazowe. Wspierają rodzinę poprzez edukację i zapewnienie wsparcia emocjonalnego. Po operacji monitorują dolegliwości bólowe i rozwój neurologiczny dziecka oraz wspomagają proces rehabilitacji.
Cel pracy. Celem pracy była analiza roli pielęgniarki w diagnostyce i opiece nad niemowlętami z kraniosynostozą, z uwzględnieniem zaangażowania we wczesne rozpoznanie deformacji czaszki, różnicowanie z plagiocefalią ułożeniową oraz wspieranie rodziny podczas procesu leczenia i rehabilitacji.
Metoda. Przegląd został przeprowadzony zgodnie z ramami metodologicznymi zaproponowanymi przez Arksey i O’Malley, które zostały następnie zaktualizowane i rozszerzone przez Levaca, Colquhouna i O’Briena. Praca opiera się na przeglądzie zakresu (scoping review) dostępnego piśmiennictwa, uwzględniającym etapy zdefiniowane w PRISMA-ScR Checklist. Analizowano publikacje dostępne w bazach danych, takich jak PubMed, Scopus i Google Scholar, a także w polskich czasopismach naukowych. Do szczegółowej analizy zakwalifikowano 32 publikacje. Role pielęgniarek zostały przeanalizowane w oparciu o schemat chronologiczny obejmujący etapy diagnostyki, leczenia, opieki pooperacyjnej oraz rehabilitacji.
Podsumowanie. Holistyczna opieka pielęgniarska oraz współpraca interdyscyplinarna są niezbędne dla skutecznej diagnostyki i leczenia dzieci z kraniosynostozą. Pielęgniarki dysponując profesjonalnymi kompetencjami znacząco wpływają na poprawę wyników leczenia oraz jakości życia pacjentów i ich rodzin.
Bibliografia
1. Fakuda K, Straus SE, Hickie IB, et al. Syndrome: a comprehensive approach to its definition and management. Ann. Intern. Med. 1994; 121: 953-959.
2. Kajdic N, Spazzapan P, Velnar T. Craniosynostosis - Recognition, clinical characteristics, and treatment. Bosn. J. Basic Med. Sci. 2018; 18(2): 110-116. https://doi.org/10.17305/bjbms.2017.2083
3. Bautista G. Craniosynostosis: Neonatal Perspectives. Neoreviews. 2021; 22(4): e250-e257. https://doi.org/10.1542/neo.22-4-e250
4. Connolly JP, Gruss J, Seto ML, et al. Progressive postnatal craniosynostosis and increased intracranial pressure. Plast. Reconstr. Surg. 2004; 113(5): 1313-1323. https://doi.org/10.1097/01.prs.0000111593.96440.30
5. Shruthi NM, Gulati S. Craniosynostosis: A Pediatric Neurologist’s Perspective. J. Pediatr. Neurosci. 2022; 17(Suppl 1): S54-S60. https://doi.org/10.4103/jpn.JPN_25_22
6. Marbate T, Kedia S, Gupta DK. Evaluation and Management of Nonsyndromic Craniosynostosis. J. Pediatr. Neurosci. 2022; 17(Suppl 1): S77-S91. https://doi.org/10.4103/jpn.JPN_17_22
7. Arksey H, O’Malley L. Scoping studies: towards a methodological framework. Int. J. Soc. Res. Methodol. 2005; 8(1): 19-32. https://doi.org/10.1080/1364557032000119616
8. Levac D, Colquhoun H, O’Brien KK. Scoping studies: advancing the methodology. Implement. Sci. 2010; 5: 69. https://doi.org/10.1186/1748-5908-5-69
9. Tricco AC, Lillie E, Zarin W, et al. PRISMA Extension for Scoping Reviews (PRISMA-ScR): Checklist and Explanation. Ann. Intern. Med. 2018; 169(7): 467-473. https://doi.org/10.7326/M18-0850
10. Mak S, Thomas A. Steps for Conducting a Scoping Review. J. Grad. Med. Educ. 2022; 14(5): 565-567. https://doi.org/10.4300/JGME-D-22-00621.1
11. Ryan E. Boolean Operators Quick Guide, Examples & Tips. Scribbr. (2023, May 31). Retrieved January 11, 2025, from https://www.scribbr.com/working-with-sources/boolean-operators/
12. Zavala CA, Zima LA, Greives MR, et al. Can Craniosynostosis be Diagnosed on Physical Examination? A Retrospective Review. J. Craniofac. Surg. 2023; 34(7): 2046-2050. https://doi.org/10.1097/SCS.0000000000009686
13. Duan M, Skoch J, Pan BS, et al. Neuro-Ophthalmological Manifestations of Craniosynostosis: Current Perspectives. Eye Brain. 2021; 13: 29-40. https://doi.org/10.2147/EB.S234075
14. Stanton E, Urata M, Chen JF, et al. The clinical manifestations, molecular mechanisms and treatment of craniosynostosis. Dis. Model Mech. 2022; 15(4): dmm049390. https://doi.org/10.1242/dmm.049390
15. Ahluwalia R, Foster J, Sherburn MM, et al. Deformational brachycephaly: the clinical utility of the cranial index. J. Neurosurg. Pediatr. 2020; 26(2): 122-126. https://doi.org/10.3171/2020.2.PEDS19767
16. Fu Z, Chen X, Xu C, et al. Association of gut microbiota composition and craniosynostosis. Transl. Pediatr. 2023; 12(8): 1464-1475. https://doi.org/10.21037/tp-23-76
17. Blanco-Diaz M, Marcos-Alvarez M, Escobio-Prieto I, et al. Effectiveness of Conservative Treatments in Positional Plagiocephaly in Infants: A Systematic Review. Children (Basel). 2023; 10(7): 1184. https://doi.org/10.3390/children10071184
18. Forestier-Zhang L, Arundel P, Gilbey Cross R, et al. G233(P) Craniosynostosis can occur in children with nutritional ricket. Arch. Dis. Child. 2018; 103: A96
19. Pastor-Pons I, Hidalgo-García C, et al. Effectiveness of pediatric integrative manual therapy in cervical movement limitation in infants with positional plagiocephaly: a randomized controlled trial. Ital. J. Pediatr. 2021; 47(1): 41. https://doi.org/10.1186/s13052-021-00995-9
20. DeFreitas CA, Carr SR, Merck DL, et al. Prenatal diagnosis of craniosynostosis using ultrasound. Plast. Reconstr. Surg. 2022; 150(5): 1084-1089. https://doi.org/10.1097/PRS.0000000000009608
21. Russo C, Aliberti F, Ferrara UP, et al. Neuroimaging in nonsyndromic craniosynostosis: key concepts to unlock innovation. Diagnostics (Basel). 2024; 14(17): 1842. https://doi.org/10.3390/diagnostics14171842
22. Proisy M, Riffaud L, Chouklati K, et al. Ultrasonography for the diagnosis of craniosynostosis. Eur. J. Radiol. 2017; 90: 250-255
23. Simanovsky N, Jiller N, Koplewitz B, et al. Effectiveness of ultrasonographic evaluation of the cranial sutures in children with suspected craniosynostosis. Eur. Radiol. 2009; 19: 687-692. https://doi.org/10.1007/s00330-008-1193-5
24. Krimmel M, Will B, Wolff M, et al. Value of high-resolution ultrasound in the differential diagnosis of scaphocephaly and occipital plagiocephaly. Int. J. Oral. Maxillofac. Surg. 2012; 41(7): 797-800. https://doi.org/10.1016/j.ijom.2012.02.022
25. Pogliani L, Zuccotti GV, Furlanetto M, et al. Cranial ultrasound is a reliable first step imaging in children with suspected craniosynostosis. Childs Nerv. Syst. 2017; 33: 1545-1552. https://doi.org/10.1007/s00381-017-3449-3
26. Mortada H, AlKhashan R, Alhindi N, et al. The management of perioperative pain in craniosynostosis repair: a systematic literature review of the current practices and guidelines for the future. Maxillofac. Plast. Reconstr. Surg. 2022; 44(1): 33. https://doi.org/10.1186/s40902-022-00363-5
27. Kljajić M, Maltese G, Tarnow P, et al. Health-related quality of life of children treated for non-syndromic craniosynostosis. J. Plast. Surg. Hand. Surg. 2023; 57(1-6): 408-414. https://doi.org/10.1080/2000656X.2022.2147532
28. Kurniawan MSIC, van de Beeten SDC, Raat H, et al. Health-related quality of life in children and adolescents with sagittal synostosis. J. Craniofac. Surg. 2023; 34(8): 2284-287. https://doi.org/10.1097/SCS.0000000000009733
29. Buchanan EP, Xue Y, Xue AS, et al. Multidisciplinary care of craniosynostosis. J. Multidiscip. Healthc. 2017; 10: 263-270. https://doi.org/10.2147/JMDH.S100248
30. Hersh DS, Lambert WA, Bookland MJ, et al. Minimally invasive strip craniectomy for metopic craniosynostosis using a lighted retractor. Neurosurg. Focus Video. 2021; 4(2): V5. https://doi.org/10.3171/2021.1.FOCVID20123
31. Suleman F, Sohail A, Javed G, et al. The role of helmet therapy in craniosynostosis: a systematic review. Asian. J. Neurosurg. 2024; 19(4): 610-617. https://doi.org/10.1055/s-0044-1791228
32. Cardim VLN, Peres GMC, Silva ADS. Combined dynamic osteotomies for craniosynostosis. Plast. Reconstr. Surg. Glob. Open. 2023; 11(8): e5208. https://doi.org/10.1097/GOX.0000000000005208
33. Park KM, Tripathi NV, Mufarrej FA. Quality of life in patients with craniosynostosis and deformational plagiocephaly: A Systematic Review. Int. J. Pediatr. Otorhinolaryngol. 2021; 149: 110873. https://doi.org/10.1016/j.ijporl.2021.110873
34. Ryall JJ, Xue Y, Turner KD, et al. Assessing the quality of life in infants with deformational plagiocephaly. J. Craniomaxillofac. Surg. 2021; 49(1): 29-33. https://doi.org/10.1016/j.jcms.2020.11.005
35. Klieverik VM, Singhal A, Woerdeman PA. Cosmetic satisfaction and patient-reported outcomes following surgical treatment of single-suture craniosynostosis: a systematic review. Childs Nerv. Syst. 2023; 39(12): 3571-3581. https://doi.org/10.1007/s00381-023-06063-3
36. Yu M, Ma L, Yuan Y, et al. Cranial suture regeneration mitigates skull and neurocognitive defects in craniosynostosis. Cell. 2021; 184(1): 243-256.e18. https://doi.org/10.1016/j.cell.2020.11.037
37. Almeida MN, Alper DP, Parikh N, et al. Comparison of emotional and behavioral regulation between metopic and sagittal synostosis. Childs Nerv. Syst. 2024; 40(9): 2789-2799. https://doi.org/10.1007/s00381-024-06387-8
38. Osborn AJ, Lange O, Roberts RM. Attention deficit/hyperactivity disorder in individuals with non-syndromic craniosynostosis: a systematic review and meta-analysis. Dev. Neuropsychol. 2024; 49(5): 191-206. https://doi.org/10.1080/87565641.2024.2357801
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Autorzy
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
