Abstrakt
ZNACZENIE PROFILAKTYKI NOWOTWORÓW WŚRÓD KOBIET
Wprowadzenie. Późno wykryty rak piersi i szyjki macicy to dwa z najgroźniejszych nowotworów ze względu na ograniczone możliwości terapeutyczne oraz wysoki stopień umieralności kobiet. Prowadzone badania naukowe, programy profilaktyczne i kampanie społeczne nie przyczyniają się do zmian w postawach Polek, które nie zgłaszając się na badania wykluczają możliwość wcześniejszej diagnozy.
Cel pracy. Celem pracy jest analiza danych epidemiologicznych dotyczących występowania nowotworów u kobiet w Polsce oraz zwrócenie uwagi na znaczenie profilaktyki w tym zakresie.
Materiał i metody. Do analizy epidemiologicznej wykorzystano dane z Krajowego Rejestru Nowotworów, Głównego Urzędu Statystycznego oraz Naczelnej Izby Lekarskiej za lata 2014-2018 opracowane za pomocą metody opisowej.
Omówienie i dyskusja. Co roku zwiększa się liczba zgonów na nowotwory (NIK, 2018). Profilaktyka, pomimo finansowania z budżetu państwa, nie przyniosła zamierzonego celu. Ponad połowa badanych mężczyzn twierdziła, że kobiety po mastektomii tracą swoją atrakcyjność i nie zaczęliby nowego związku z nimi. Pomimo tego, że stali, wieloletni partnerzy akceptują wygląd swojej partnerki po mastektomii, to i tak kobiety wstydzą się swojej seksualności, co wiąże się z problemami w związku lub jego zakończeniem.
Wnioski. 1) Niedostateczna liczba lekarzy specjalistów w zakresie onkologii powoduje, że nie każda pacjentka ma szansę na wcześniejsze zdiagnozowanie i rozpoczęcie leczenia. 2) Regularne badania mogą przyczynić się do spadku liczby zgonów z powodu dwóch najgroźniejszych nowotworów kobiecych. 3) Rozpoznanie nowotworu raka piersi, szyjki macicy oraz jego skutki mają negatywny wpływ na psychikę kobiet, a zwłaszcza postrzeganie swojej kobiecości. W związkach, w których istniała silna więź uczuciowa przed chorobą kobiety, zauważono poprawę życia seksualnego. 4) Duże nakłady finansowe na programy profilaktyczne nie gwarantują zwiększenia wykrywalności nowotworów i spadku liczby zgonów.
Bibliografia
1. Krajowy Rejestr Nowotworów: http://onkologia.org.pl/nowotwory-wprowadzenie/ [dostęp 10.07.2019].
2. Krajowy Rejestr Nowotworów: http://onkologia.org.pl/raporty/#wykres_kolowy [dostęp 10.07.2019].
3. Didkowska J, Wojciechowska U, Olasek P, Czauderna K. Nowotwory złośliwe w Polsce w 2014 roku. Warszawa: Centrum Onkologii – Instytut; 2014.
4. Didkowska J, Wojciechowska U, Olasek P. Nowotwory złośliwe w Polsce w 2015 roku. Warszawa: Centrum Onkologii– Instytut; 2015.
5. Krajowy Rejestr Nowotworów: http://onkologia.org.pl/k/o-nowotworach/ [dostęp 10.07.2019].
6. World Health Rankings Live Longer Live Better: https://www.worldlifeexpectancy. com/world-health-rankings?fbclid=IwAR2L_A5hAko8qmyWGRIukQxvAVHjS6GEV vHMsi-w-I0canS0cbW5E5bDvm0 [dostęp 7.07.2019].
7. Krajowy Rejestr Nowotworów: http://onkologia.org.pl/nowotwory-zlosliwe-ogolem-2/ [dostęp 10.07.2019].
8. Narodowy Fundusz Zdrowia: http://nfz.gov.pl/dla-pacjenta/programy-profilaktyczne [dostęp 10.07.2019].
9. Ławniczak A. Badania profilaktyczne kobiet. Kalendarz badań profilaktycznych: https://www.poradnikzdrowie.pl/sprawdz-sie/badania/badania-profilaktyczne-kobiet-kalendarz-badan-profilaktycznych-aa-AY4L-XtuR-DXQS.html [dostęp 10.07. 2019].
10. Główny Urząd Statystyczny. Bank Danych Lokalnych: https://bdl.stat.gov.pl/BDL/ start [dostęp 10.07.2019].
11. Naczelna Izba Lekarska: https://nil.org.pl/rejestry/centralny-rejestr-lekarzy/informacje-statystyczne [dostęp 10.07.2019].
12. Krajowy Rejestr Nowotworów: http://onkologia.org.pl/rak-piersi-kobiet/ [dostęp 10.07.2019].
13. Krajowy Rejestr Nowotworów: http://onkologia.org.pl/nowotwory-szyjki-macicy/ [dostęp 10.07.2019].
14. Chirurgia onkologiczna – chirurgiczne leczenie raka i nowotworów: http://www. onkonet.pl/dp_chirurgia_onkologiczna.php [dostęp 10.07.2019].
15. Jabłoński MJ, Streb J, Mirucka B, i wsp. Związek leczenia chirurgicznego (mastektomia vs. zabieg oszczędzający pierś) z akceptacją cielesności, eksponowaniem kobiecości i przeżywaniem intymnej relacji z partnerem w grupie kobiet z rakiem piersi. Psychiatria Polska, 2018; 52(5): 859-872.
16. Samek K. Agnieszka Badura: Wciąż kobiece Amazonki: http://www.eksmagazyn. pl/wazny-temat/ekscentryczna-bohaterka/agnieszka-badura-wciaz-kobiece-amazonki [dostęp 7.07.2019].
17. Białek K, Bolek K, Kowalczyk R, Lew-Starowicz Z. Seksualność i jakość życia kobiet badanych do 18 miesięcy i 5 lat po zabiegu mastektomii – analiza porównawcza. Państwo i Społeczeństwo. 2015; 4(15): 121-129.
18. Pietrzyk A. Seksualne funkcjonowanie w małżeństwie i własny obraz kobiet po leczeniu raka macicy. Perspektywa pacjentek i perspektywa ich zdrowych mężów. Seksuologia Polska. 2009; 7(2): 35-45.
19. Haywood L. Masz raka? Odchodzę! https://kobieta.onet.pl/dziecko/masz-raka-odchodze/7vj7m [dostęp: 01.07.2019].
20. Groza A. Mam raka, mąż mnie zostawił: https://kobieta.onet.pl/zdrowie/zycie-i-zdrowie/zdrada/mam-raka-maz-mnie-zostawil/415xchq [dostęp: 01.07.2019].
21. Hofman-Pyka K, Witkoś A, Lisik T, Nowakowska-Zajdel E. Late recurrence of breast cancer in a patient with BRCA1 mutation and subsequent radical treatment for colorectal and endometrial cancer – a case report. Oncology in Clinical Practice. 2016; 12: 29-32.
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
Prawa autorskie (c) 2020 Autorzy