Słowa kluczowe
zachowania prozdrowotne i ryzykowne
osoby starsze
Abstrakt
POZIOM RELIGIJNOŚCI I ZACHOWANIA ZDROWOTNE OSÓB STARSZYCH. BADANIA WSTĘPNE
Wstęp. Religijność wspiera podejmowanie pozytywnych zachowań zdrowotnych.
Cel pracy. Ukazanie korelacji między poziomem religijności a wybranymi zachowaniami prozdrowotnymi i ryzykownymi wśród osób starszych.
Materiał i metody. Jako narzędzi badawczych użyto autorskiego kwestionariusza ankiety, oraz Skali Indywidualnej Religijności A. Latały i P. Sochy. W badaniu wzięło udział 120 osób. Do analizy włączono 64 osoby, wszystkie powyżej 65. roku życia. Wykorzystano test U Manna-Whitney’a, test Kruskala-Wallisa, korelację porządku rang Spearmana. W analizie przyjęto poziom istotności p<0,05.
Wyniki. Badana grupa osób starszych wyznania rzymsko-katolickiego, charakteryzowała się w większości wysokim poziomem religijności i zachowaniami prozdrowotnymi. Korelacje między zachowaniami prozdrowotnymi i ryzykownymi badanych a ich religijnością okazały się jednak nieistotne. Jednakże osoby charakteryzujące się nieco wyższym poziomem religijności deklarowały zachowania takie, jak: nie palenie papierosów, nie picie alkoholu, spożywanie do 3 głównych posiłków dziennie, utrzymywały prawidłową masę ciała, nie podjadały między posiłkami, regularnie odbywały wizyty u lekarza i lekarza dentysty, spędzały mało czasu przed telewizorem i komputerem, były aktywne, stosowały środki ochrony przeciwsłonecznej, wykonywały samobadanie piersi lub jąder raz w miesiącu oraz zasypiały o stałych porach.
Wnioski. Analizy nie potwierdziły, że religijność jest istotnym wyznacznikiem zachowań prozdrowotnych i ryzykownych osób starszych.
Bibliografia
1. Herbut J. Filozofia religii: jej problematyka i jej odmiany. Filo-Sofija. 2011; 15(4): 911-917.
2. Krok D. Religijność a duchowość – różnice i podobieństwa z perspektywy psychologii religii. Polskie Forum Psychologiczne. 2019; 14(1): 126-141.
3. Zinnbauer BJ, Pargament KI. Religiousness and spirituality. [in:] Paloutzian RF, Park CL, eds. Handbook of the psychology of religion and spirituality. New York: Guilford Press; 2005, pp. 21-42.
4. Withers A, Zuniga K, Van Sell SL. Spirituality: Concept analysis. Int. J. Nurs. Clinical Practices. 2017; 4: 234-239.
5. Heszen-Niejodek I, Gruszczyńska E. Wymiar duchowy człowieka, jego znaczenie w psychologii zdrowia i jego pomiar. Prz. Psychol. 2004; 47(1): 15-31.
6. Godlewska D, Gebreselassie J. Religia a zdrowie i choroba. Język. Religia. Tożsamość. 2018; 17(1): 223-236.
7. Magdoń M, Skrzypek M, Klocek M. Religijność a zdrowie. Sztuka Leczenia. 1997; 3(2): 61-68.
8. Pawlikowski J, Marczewski K. Religia a zdrowie – czy religia może sprzyjać trosce o zdrowie? Część 1 – wartość zdrowia w wielkich religiach świata. Kardiol. Dypl. 2008; 7(10): 96-98.
9. Pawlikowski J, Sak J, Marczewski K. Religia a zdrowie – czy religia może sprzyjać trosce o zdrowie? Część 2 – religijność a zdrowie. Kardiol. Dypl. 2009; 8(1): 87-93.
10. Wąchol G. Wpływ czynników religijnych na terapię uzależnień. [w:] Dziedzic J, Klimek J, red. Wspomóc uzależnionych od alkoholu. Refleksja psychologiczno-teologiczna. Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II. Wydawnictwo Naukowe; 2017, s. 146-172.
11. Zajęcka B. Rola duchowości w procesie leczenia osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych. Pedagogika. 2016; 25(2): 265-276.
12. Woźniak B. Zaangażowanie religijne a stan zdrowia osób w wieku podeszłym: mechanizmy zależności, wybrane wyniki badań. Sociological Review. 2012; 61(2): 207-242.
13. Halicka M, Halicki J. Integracja społeczna i aktywność ludzi starszych. [w:] Synak B, red. Polska starość. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego; 2002, s. 189-218.
14. Borowik I. Religijność. [w:] Borowik I, Doktór T, red. Pluralizm religijny i moralny w Polsce. Kraków: Wydawnictwo Nomos; 2001, s. 13-46.
15. Krause N. An introduction to research on religion. aging and health: exploring new prospects and key challenges. [in:] Schaie K, Krause N, Booth A, eds. Religious influences on health and well-being in the elderly. New York: Springer Publishing Company; 2004, pp. 1-19.
16. Krause N. Aging in the Church. How social relationship affect health. 1st edition. West Conshohocken, Pennsylvania: Templeton Foundation Press; 2008.
17. Borowik I. Dlaczego religijność w Polsce nie ulega zmianom po 1989 roku? Pięć hipotez. [w:] Babiński G, Kapiszewska M, red. Zrozumieć współczesność. Wydanie 1. Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM; 2009, s. 439-450.
18. Latała A, Socha P. Technika do badania indywidualnej religijności. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. 1981; 612: 119-141.
19. Pędich W. Znaczenie religii w życiu człowieka starego. [w:] Synak B, red. Polska starość. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskie; 2002 s. 268-270.
20. Woźniak B, Zawisza K, Brzyska M. Religia a zdrowie – o zależności między zaangażowaniem religijnym a funkcjonowaniem ciała w starszym wieku. Studia Socjologiczne. 2015; 2(217): 215-239.
21. Woźniak B. Religiousness, well-being and ageing – selected explanations of positive relationships. Anthropological Review. 2015; 3(78): 260-269.
22. Sikora A, Majda A, Kurowska A. Religijność i zachowania zdrowotne pacjentów z depresją. Piel. Pol. 2021; 79(1): 1-7.
23. Pawlikowski J. Problemy metodologiczne w badaniach nad związkiem pomiędzy religijnością a zdrowiem. Studia Metodologiczne. 2013; 30: 123-144.
24. Zasępa E. Personalny wymiar religijności a struktura osobowości. Roczniki Psychologiczne. 2002; 5: 161-179.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2021 Autorzy