Słowa kluczowe
podstawowa opieka zdrowotna
specjalistyczna opieka zdrowotna
hemodializa
pacjent
Abstrakt
PACJENCI PRZEWLEKLE HEMODIALIZOWANI W STACJACH DIALIZ FRESENIUS W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM JAKO ŚWIADCZENIOBIORCY PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ORAZ AMBULATORYJNEJ OPIEKI SPECJALISTYCZNEJ – BADANIE PILOTAŻOWE
Wprowadzenie. W zależności od stadium i progresji choroby pacjenci z przewlekłą chorobą nerek (PChN) otrzymują opiekę na różnych poziomach polskiego systemu opieki zdrowotnej, w tym w zespołach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), przychodniach specjalistycznych (AOS), szpitalach, a także centrach dializ i transplantacji. Celem pracy była analiza korzystania z usług POZ i AOS przez pacjentów poddawanych hemodializie leczonych w Stacjach Dializ Fresenius z województwa kujawsko-pomorskiego.
Materiał i metody. Badania przeprowadzono na podstawie ankiety oraz kwestionariusza Acceptance of Illness Scale (AIS). W badaniu wzięło udział 159 pacjentów. W badaniu wykorzystano dane pozyskane z Wojewódzkiego Oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia na temat korzystania z usług POZ w latach 2015, 2016 i 2017 przez pacjentów poddawanych hemodializie.
Wyniki. Średni wiek respondentów wynosił 67,1±13,1 lat. Prawie wszyscy pacjenci poddawani hemodializie (98,7%) wymagali dodatkowego leczenia z powodu chorób współistniejących CKD. W ciągu ostatniego roku poprzedzającego badanie 5,7% respondentów korzystało z usług pielęgniarskich POZ, a żadna kobieta nie korzystała z usług położnych POZ. Udział w programie POZ „Leki 75+” wskazało 37,3% uprawnionych. W omawianym okresie z usług AOS korzystało 66,7% badanych, w tym większy odsetek mieszkańców miast niż wsi (71,1% vs 58%; p <0,05).
Wnioski. Wielokrotna zachorowalność i wysoki odsetek pacjentów korzystających ze świadczeń AOS w analizowanym okresie wskazują na potrzebę zapewnienia pacjentom poddawanym hemodializie skoordynowanej opieki pod nadzorem lekarza stacji dializ.
Wykonywanie zadań POZ przez takich lekarzy sugeruje potrzebę zwiększenia ich liczby i poprawy finansowania terapii nerkozastępczej.
Bibliografia
1. Rutkowski B, Król E. Epidemiology of chronic kidney disease in Central and Eastern Europe. Blood Purif. 2008; 26: 381-385. https://doi.org/10.1159/000137275.
2. Mathew AT, Fishbane S, Obi Y, et al. Preservation of residual kidney function in hemodialysis patients: reviving an old concept. Kidney Int. 2016; 90(2): 262-271.
3. Saha M, Allon M. Diagnosis, treatment, and prevention of hemodialysis emergencies. Clin. J. Am. Soc. Nephrol. 2016; 12: 357-69.
4. Zarządzenie nr 83/2019/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 28 czerwca 2019 r. zmieniające zarządzenie w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju świadczenia zdrowotne kontraktowane odrębnie.
5. Panasiuk-Kamińska K, Zubilewicz R, Szeliga-Król J, et al. Role of family physician in patient with chronic kidney disease care. Forum Medycyny Rodzinnej. 2016; 10(4): 189-195.
6. Kilańska D (ed.). Pielęgniarstwo w podstawowej opiece zdrowotnej. Lublin; Makmed: 2010.
7. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 31 października 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej. (Dz. U. z 2019 r., poz. 2120).
8. Ustawa z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej. (Dz.U. 2017r., poz. 2217).
9. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie zakresu zadań lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej i położnej podstawowej opieki zdrowotnej.(Dz. U. 2019 r., poz. 2335).
10. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 kwietnia 2018 r. w sprawie recept. (Dz. U. z 2018 r., poz. 745).
11. Serwis polskiego rządu. Ministerstwo Zdrowia. Leki i wyroby medyczne. Refundacja. Programy lekowe. https://www.gov.pl/zdrowie/programy--lekowe (Dostęp 14.06.2020).
12. NIK: program Leki 75 plus poprawił dostęp seniorów do produktów leczniczych https://www.tvp.info/42325375/nik-program-leki-75-plus-poprawil-dostepseniorow-do-produktow-leczniczych (dostęp 12.12.2019).
13. Felton BJ, Revension TA, Hionrichsen GA. Skala akceptacji choroby AIS. [In:] Juczyński, Z. Narzędzia pomiaru w promocji i psychoonkologii zdrowia. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych; 2009, p. 162-166.
14. Fal AM, Kiedlik D, Partyka O. Dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej w obszarach miejskich i wiejskich w Polsce. Zeszyt Rolny nr 6. Warszawa: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi; 2017.
15. Praca badawcza pt. „Pozyskanie nowych wskaźników z zakresu ochrony zdrowia przydatnych do oceny dostępności i jakości usług publicznych”. Raport z przebiegu prac. Jachranka, 2015.
16. Raport: system ochrony zdrowia w Polsce – stan obecny i pożądane kierunki zmian. KZD.034.001.2018 Nr ewid. 8/2019/megainfo/KZD. www.nik.gov.pl/plik/id,20223,vp,22913.pdf(dostęp 21.01.2020).
17. Nefron (Joint publication edited by Ryszarda Gellerta), Opieka koordynowana nad pacjentem z przewlekła chorobą nerek, 2018. http://nefron.org/opiekakoordynowana-nad-pacjentem-pchn/
18. Kalinowska A, Kowalczyk M, Pruszko C, et al. Dostęp do świadczeń nefrologicznych w Polsce. Raport. MAHTA Sp. z o.o; 2019.
19. Global Kidney Health Atlas 2019. www.theisn.org/global-atlas (dostęp 10.02.2020)
20. Global Kidney Health Atlas 2017 https://www.theisn.org/images/ISN_advocacy/GKHAtlas_Linked_Compressed1.pdf (dostęp 10.02.2020)
21. Coelho A, Sá HO, Diniz JA, et al. The integrated management for renal replacement therapy in Portugal. Hemodialysis International 2014; 18(1): 175-184. doi.org/10.1111/hdi.12064.
22. Coelho A, Leone C, Ribeiro V, et al. Integrated Disease Management: A Critical Review of Foreign and Portuguese Experience. Acta Med. Port. 2014; 27(1): 116-125.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2022 Autorzy