Słowa kluczowe
przemoc w miejscu pracy
pielęgniarka
psychiatria
Abstrakt
PROBLEM AGRESJI PACJENTÓW WOBEC PRACOWNIKÓW OCHRONY ZDROWIA
Wprowadzenie. Agresja i przemoc w środowisku pracy stały się alarmującym światowym problemem. Ich skutki to zaburzenia w sferze funkcjonowania zawodowego, społecznego i zdrowia psychicznego ofiar. Pielęgniarki sprawujące bezpośrednio opiekę nad chorym są najbardziej narażone na zachowania agresywne pacjentów.
Cel pracy. Celem pracy była analiza narażenia na agresję pracowników ochrony zdrowia.
Materiał i metodyka. Badania przeprowadzono w 2014 r. wśród 230 pielęgniarek/pielęgniarzy zatrudnionych w szpitalach psychiatrycznych województwa lubuskiego. W badaniu zastosowano metodą sondażu diagnostycznego z użyciem kwestionariusza ankiety ,,Narażenie na agresję”, opracowanego w Zakładzie Psychologii Pracy, Instytutu Medycyny Pracy im. Prof. Nofera w Łodzi.
Wyniki. Agresji pacjentów doświadczyło 99,1% badanych. Najczęstszą formą agresji wobec badanych była agresja werbalna (krzyk – 99,1%). Formami agresji psychicznej były: groźby (92,2%), obrażanie w obecności pracowników (89,1%), obrażanie w obecności pacjentów (87,8%), szantaż (83,9%). Agresji fizycznej doświadczyło 49,1%, a próby ataku fizycznego 66,5% badanych. Wykształcenie i płeć ankietowanych nie miały statystycznie istotnego wpływu na stopień narażenia na agresję pacjentow, zaś wpływ taki miały: staż pracy w zawodzie, wiek i miejsce pracy ankietowanych. Najbardziej narażeni na zachowania agresywne byli pracownicy o najniższym stażu pracy, pracownicy w najmłodszej grupie wiekowej. Grupą najbardziej narażoną na agresję pacjentów byli pracownicy Oddziałów Psychiatrii Ogólnej.
Wnioski. Wykazano, że pielęgniarki w środowiskach oddziałów psychiatrycznych doświadczają rożnych form agresji pacjentów. Najczęstszą formą jest agresja psychiczna. Stwierdzono, że stopień narażenia na zachowania agresywne pacjentów jest zróżnicowany miejscem i stażem pracy oraz wiekiem badanych. Wykazano, że wykształcenie i płeć nie ma wpływu na stopień narażenia na agresję pacjentów.
Bibliografia
1. Jankowiak B, Kowalczuk K, Krajewska-Kułak E, i wsp. Narażenie położnych na agresję w miejscu pracy – doniesienia wstępne. Ann. Acad. Med. Siles. 2006; 60:405-409.
2. Mościcka A, Drabek M. Agresja i mobbing w środowisku pracy. [w:] Merecz D, red. Profilaktyka psychospołecznych zagrożeń w miejscu pracy – Od teorii do praktyki. Łódź: Wyd. Oficyna wydawnicza Instytutu Medycyny Pracy; 2011.
3. Suwała A. Zjawisko przemocy w zakładach opieki zdrowotnej. Problemy Pielęgniarstwa. 2008; 1691(2): 157-162.
4. Mościcka A, Merecz D. Agresja w miejscu pracy – źródła formy, grupy ryzyka, konsekwencje. Medycyna Pracy. 2003; 54 (4): 361-368.
5. Mościcka A, Merecz D. Jak sobie radzić z agresją w miejscu pracy. Łódź: Instytut Medycyny Pracy im. Prof. J. Nofera. 2002.
6. Kędzia B, Kowalewski S. Przemoc – nowy "czynnik ryzyka zawodowego" w środowisku pracy. Bezpieczeństwo Pracy. 2002; (1): 6-10.
7. Szcześniak D, Rymaszewska J. Agresja pacjenta chorego psychicznie. [w:] Steciwo A, Barański J, Mastalerz – Migas A, red. Agresja w opiece zdrowotnej. Wrocław: Wyd. Urban Partner; 2014. s. 80-84.
8. Stępniak A. Agresja – dwa ujęcia biologiczne. IDO – Ruch dla kultury/Movement for culture. 2009; 9: 111-118.
9. Król E. Agresja – podstawy neurobiologii, zapobiegania i leczenia. Annales Universitis Mariae Curie-Skłodowska. 2000; (26): 127-131.
10. Choak M, Barwiński Ł. Autoagresja jako forma radzenia sobie ze stresem – Przegląd zagadnień. Self Aggression as a form of coping with stess – a review of issues. Psychiatria i Psychoterapia. 2010; 6 (1): 19-30.
11. Ogłodek E. Samouszkodzenia w chorobach psychicznych. Problemy Pielęgniarstwa. 2012; 20 (3): 404 -408.
12. Lickiewicz J, Piątek J. Doświadczanie agresji w pracy pielęgniarki. Sztuka Leczenia. 2014; 3-4: 11-21.
13. Soares JJF, Lawoko S, Nolan P. The nature, extent and determinants of violence against psychiatric personnel. Work and Sress. 2000; 2: 105-120.
14. Berent D, Pierchała O, Florkowski A, i wsp. Agresja pacjentów wobec personelu medycznego Izby Przyjęć Szpitala Psychiatrycznego. Psychiatria i Psychoterapia. 2009; (5): 1-2, 2.
15. Markiewicz R, Łoza B, Sroka M. Zachowania agresywne pacjentów wobec personelu pielęgniarskiego zatrudnionego na oddziałach psychiatrycznych. Neuropsychiatria. Przegląd Kliniczny. 2012; (4) 3: 147-155.
16. Niechwiadowicz – Czapka T. Agresja w pracy pielęgniarki. Magazyn Pielęgniarki i Położnej 2010; 3: http://www.nursing.com.pl/Medinf_agresja_w_pracy_piel%C4%99gniarki_293.html [25.03.2015].
17. Markiewicz R. Patients behavioural aggression against nurses working in psychiatric wards. Health and Wellness. 2014: 159-176.
18. Sariusz-Skąpska M. Formy agresji u pacjentów a wypalenie zawodowe u pracowników placówek psychiatrycznych. Postępy Psychiatrii i Neurologii. 2005; 14, 2: 87-91.
19. Jankowiak B, Krajewska – Kułak E, Krajewska K, i wsp. Agresja i przemoc w pracy pielęgniarki. Pielęgniarstwo XXI wieku. 2005; 3,12: 153-155.
20. Merecz D, Mościcka A. Przemoc w placówkach służby zdrowia i sposoby jej przeciwdziałania. Informator dla pracodawców. Łódź: Instytut Medycyny Pracy, 2003.
21. Skoczylas P. Agresja i przemoc a zdrowie psychiczne. Streszczenie prac z VI Międzynarodowej Konferencji Naukowej. Poznań; 2006.
22. Kostecka M, Żardecka M. Agresja pacjentów placówek psychiatrycznych. Postępy Psychiatrii i Neurologii. 1999; 8: 349-355.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2015 Anna Jurczak, Anna Włoś, Sylwia Wieder-Huszla, Dorota Branecka-Woźniak, Elżbieta Grochans (Autor)