Słowa kluczowe
kalendarz szczepień obowiązkowych
pielęgniarki
Abstrakt
OCENA WIEDZY PIELĘGNIAREK NA TEMAT SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH
Wprowadzenie. Postawy pielęgniarek wobec szczepień ochronnych mogą stanowić najważniejszy czynnik wpływający na świadomość pacjentów na temat zagrożeń, które wynikają z chorób zakaźnych.
Cel pracy. Ocena wiedzy pielęgniarek na temat szczepień ochronnych.
Materiał i metody. Badaniem objęto 200 pielęgniarek, 97% kobiet. Wiek: 40,8 (SD=10,5 lat, min. 22, max 60). Staż pracy: 18,9 (SD=11,7, min. 1, max. 44). Wykształcenie: 55% – studia licencjackie, 32% – kurs szczepień. Dobrowolne i anonimowe badania ankietowe. Kwestionariusz składał się z 29 pytań zamkniętych oraz 2 pytania otwarte. Wyniki badań poddano analizie z wykorzystaniem programu STATISTICA 10.0 oraz testu Kruskala-Wallisa i U-Manna-Whitneya, p<0,05.
Wyniki. Ukończenie kursu szczepień zwiększyło poziom wiedzy. 66% jest zwolennikiem szczepień ochronnych. 84% czerpała wiedzę z Internetu, 36% oceniała swoją wiedzę dobrze. Analiza statystyczna wykazała wpływ wieku (p=0,00), stażu pracy (p=0,00), miejsca pracy (p=0,00), wykształcenia (p=0,31) oraz ukończonego kursu szczepień (p=0,00) na poziom wiedzy.
Wnioski.
- Wiedza pielęgniarek na temat szczepień ochronnych jest zróżnicowana i niewystarczająca.
- Udział w kursie szczepień miał wpływ na wzrost poziomu wiedzy, co może świadczyć o wysokim poziomie jakości kształcenia podyplomowego w tym zakresie.
- Wiek oraz staż pracy miał wpływ na poziom wiedzy na temat szczepień ochronnych, dlatego istotne jest żeby szkolenia były powtarzane i aktualizowane.
- W związku z ciągłym rozwojem wakcynologii, wiedza pielęgniarek w zakresie szczepień ochronnych powinna być aktualizowana i pogłębiana.
Bibliografia
1. Wysocki J. Co to jest wakcynologia? [w:] Wakcynologia. (Red.) Magdzik W, Naruszewicz-Lesiuk D, Zieliński A. Wydawnictwo Alfa-medica Press. Bielsko-Biała, 2007.
2. Juszczyk J. Globalne strategie zapobiegania chorobom zakaźnym na przełomie drugiego i trzeciego tysiąclecia: oczekiwania a rzeczywistość. Przegląd Epidemiologiczny 2004; 58 (suppl. 1): 22-26.
3. Stefanoff P. Rola szczepień ochronnych w programach eradykacji chorób zakaźnych [w:] Wakcynologia. (Red.) Magdzik W, Naruszewicz-Lesiuk D, Zieliński A. Wydawnictwo Alfa-medica Press. Bielsko-Biała, 2007.
4. Borys D. Rola producenta szczepionek w powstawaniu skutecznych, bezpiecznych i mało odczynowych preparatów. [w:] Wakcynologia. (Red.) Magdzik W, Naruszewicz-Lesiuk D, Zieliński A. Wydawnictwo Alfa-medica Press. Bielsko-Biała, 2007.
5. Ślusarczyk J. Mechanizmy odporności oraz podstawy czynnej immunoprofilaktyki w chorobach zakaźnych. [w:] Choroby zakaźne i pasożytnicze (Red.) Cianciara J, Juszczyk J. Wydawnictwo Czelej. Lublin, 2007.
6. Pokorska-Lis M. Podstawy immunologiczne szczepień. Zakażenia 2010; 1: 19-27.
7. Ślusarczyk J. Charakterystyka szczepionek. [w:] Wakcynologia. (Red.) Magdzik W, Naruszewicz-Lesiuk D, Zieliński A. Wydawnictwo Alfa-medica Press. Bielsko-Biała, 2007.
8. Prokopowicz D. Immunostymulacja w profilaktyce chorób zakaźnych. Lekarz 2007; (11): 71-79.
9. Grzesiowski P, Wępsięć K, Dziurda D, Roś S. Dostępność do szczepień ochronnych w wybranych krajach Europy Centralnej – przegląd mechanizmów finansowania szczepień i ich efektywności. Polityka Zdrowotna 2012; 12: 71-79.
10. Matysiak-Klose D, Ahmed F, Duclos P. i wsp. Report on the 1st international workshop on procedures forthe development of evidence-based vaccination recommendations. Vaccine 2012; 30: 2399-2404.
11. Shapiro ED, Vazquez M, Esposito D. i wsp. Effectiveness’ of 2 doses of varicella vaccine in children. J. Inf. Dis. 2011; 203: 312-315.
12. Hryniewicz W. Szczepienia ochronne: co i dlaczego monitorować. Przegląd Epidemiologiczny 2003; 57(suppl 1): 56-62.
13. Mrożek-Budzyn D. Ewolucja polskiego programu szczepień ochronnych na przestrzeni ostatnich 10 lat. Przegląd Epidemiologiczny 2012; 66 (1): 23-29.
14. Podciechowski L, Królikowska A, Hładuńska J. Prawo pacjenta do informacji – aspekty prawne, medyczne i psychologiczne. Przegląd Menopauzalny 2009; 8 (6): 308-314.
15. Stefanowicz A, Krajewska M, Kołodziejska A, Wierzba J. Rola pielęgniarki i położnej w wykonywaniu szczepień ochronnych u dzieci i młodzieży. Zdrowie Publiczne 2012; 122 (1): 56-67.
16. Mrukowicz J, Wysocki J. Szczepionki skojarzone. Medycyna Praktyczna – Pediatria 2010; 2: 46-53.
17. Topczewska-Cabanek A, Nitsch-Osuch A, Gyrczuk E, Wardyn KA. Wiedza i opinia studentów IV roku medycyny na temat „strategii kokonowej” – badanie ankietowe. Family Medicine & Primary Care Review 2011; 13 (3): 517-520.
18. Wojczyk A. Stan wiedzy i podejmowane działania profilaktyczne studentów kierunków medycznych w dziedzinie szczepień ochronnych. Puls Uczelni 2013; 3: 22-25.
19. Jabłoński L, Karwat D. Podstawy epidemiologii ogólnej, epidemiologia chorób zakaźnych. Wydawnictwo Czelej. Lublin, 2002.
20. Bernatowska E, Grzesiowski P. (red.) Szczepienia ochronne: obowiązkowe i zalecane od A do Z. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa, 2012.
21. Bernatowska E. Szczepienia ochronne i ich bezpieczeństwo. Centrum Zdrowia Dziecka. Warszawa, 2004.
22. Tarczoń I, Domaradzka E, Czajka H. Co na temat szczepień ochronnych wiedzą rodzice i pracownicy ochrony zdrowia? Przegląd Lekarski 2009; 66 (1-2): 34-39.
23. Nitsch-Osuch A, Gyrczuk E, Topczewska-Cabanek A, Życińska K, Wardyn KA. Wiedza studentów medycyny na temat szczepień ochronnych u osób dorosłych. Family Medicine & Primary Review 2008; 10 (2): 180-185.
24. Nitsch-Osuch A, Dyk S, Gąsiorowska A, Łukowska J. Wiedza personelu medycznego (lekarzy, pielęgniarek) na temat szczepień u dorosłych. Family Medicine & Primary Review 2008; 10 (3): 560-563.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2024 Elżbieta J. Różalska, Anna Kaczyńska, Jarosława Belowska, Mariusz Panczyk, Aleksander Zarzeka, Grażyna Dykowska, Zofia Sienkiewicz, Joanna Gotlib (Autor)