Stan emocjonalny osób starszych w populacji wiejskiej
Słowa kluczowe:
populacja wiejska, osoby starsze, depresjaAbstrakt
Wstęp. Celem niniejszej pracy była ocena stanu emocjonalnego osób starszych w populacji wiejskiej.
Materiał i metoda. Badania przeprowadzono wśród 102 (56 kobiet, 46 mężczyzn) osób w wieku od 60 do 86 lat (śr 73,18) województwa podkarpackiego, w pełni sprawnych intelektualnie. Zastosowano: kwestionariusz wywiadu własnej konstrukcji, Skrócony Test Sprawności Umysłowej wg Hodkinsona, Geriatryczną Skalę Oceny Depresji, Skalę Katza (ADL), Skalę Lawtona (IADL).
Wyniki. Większość badanej grupy (71,6%) należała do osób o prawidłowym stanie emocjonalnym. Wykryto, że stan emocjonalny pogarszał się wraz z wiekiem badanych (p<0,001) oraz, że kobiety gorzej oceniały swój stan emocjonalny niż mężczyźni (p<0,05). Znaczna część badanych posiadała wykształcenie niepełne podstawowe (54,9%) lub podstawowe (18,6%). Stwierdzono, że stan emocjonalny osób z niższym wykształceniem był gorszy w porównaniu z osobami z wykształceniem wyższym (p<0,01). Zdecydowana większość badanej populacji (90,2%) była sprawna w zakresie podstawowych czynności życiowych (ADL) lecz wykazywała znaczną niesprawność (66,7%) w zakresie czynności złożonych (IADL). Stwierdzono, że wraz z pogarszaniem się samodzielności w wykonywaniu podstawowych i złożonych czynności dnia codziennego pogarszał się stan emocjonalny badanych (p<0,001). Wśród badanych osób zdecydowana większość (71,5%) posiadała w swoim otoczeniu osoby mogące im pomóc w razie konieczności. Wykazano, że kobietom trudniej było otrzymać wsparcie w otoczeniu niż mężczyznom (p<0,01) oraz, że u osób nie posiadających wystarczającego wsparcia społecznego z otoczenia występowało większe prawdopodobieństwo depresji (p<0,001).
Wnioski. Wpływ na występowanie depresji u osób starszych w populacji wiejskiej miały: postępujący wiek starczy, bycie kobietą, niskie wykształcenie, brak wsparcia społecznego oraz pogarszająca się sprawność w zakresie podstawowych i złożonych czynności życiowych.
Bibliografia
1. Krzyżanowski J. Psychogeriatria. Wyd. III. Warszawa: Medyk; 2005.
2. Muszalik M, Kędziora-Kornatowska K. Jakość życia przewlekle chorych pacjentów w starszym wieku. Geront Pol. 2006;14(4):185-9.
3. Lewandowska J. Chory z depresją. Mag Piel Poł. 2005;4:18-19.
4. Skalska A. Majaczenie. In: Grodzicki T, Kocemba J, Skalska A. (ed.) Geriatria z elementami gerontologii ogólnej. Gdańsk:Via Medica; 2007.
5. Grabiec U. Depresja w starszym wieku – podstawy rozpoznania. In: Panek A, Szarota Z. (ed.): Zrozumieć starość. Kraków: Ofi cyna Wydawnicza TEXT; 2000.
6. Dudek D, Zięba A, Siwek M, Wróbel A. Depresja. In: Grodzicki T, Kocemba J, Skalska A. (ed.): Geriatria z elementami gerontologii ogólnej. Gdańsk: Via Medica; 2007.
7. Kocemba J, Grodzicki T. Zarys gerontologii klinicznej. Kraków: Medyczne Centrum Kształcenia Podyplomowego UJ; 2004.
8. Ryglewicz D, Herczyńska G. Podstawowe problemy związane ze starzeniem się społeczeństwa. Piel Poł. 2006;543(3):9-12.
9. Wojszel B, Bień B. Rozpowszechnienie wielkich zespołów geriatrycznych w populacji osób w późnej starości – wyzwanie dla podstawowej opieki zdrowotnej. Przeg Lek. 2002;59:216-20.
10. Wojszel B. Instrumenty pełnej oceny geriatrycznej – zastosowanie w praktyce lekarza rodzinnego. Geront Pol. 1997;5(1):48-56.
11. Płaszewska-Żywko L, Brzuzan P, Malinowska I, Gabryś T. Sprawność funkcjonalna u osób w wieku podeszłym w domu pomocy społecznej. Probl Hig Epidem. 2008;89(1):62-6.
12. Kołodziej W. Bio-psycho-społeczne funkcjonowanie osób starszych a społeczne stereotypy i uprzedzenia dotyczące starzenia się i starości. In: Nowicka A.: Wybrane problemy osób starszych. Kraków: Ofi cyna Wydawnicza Impuls; 2006.
13. Trafi ałek E. Starzenie się i starość. Kielce: Wydawnictwo Uczelniane Wszechnica Świętokrzyska; 2006.
14. Kocemba J. Biologiczne wyznaczniki starości. In: Panek A, Szarota Z. (ed.): Zrozumieć starość. Kraków: Ofi cyna Wydawnicza TEXT; 2000.
15. Skrętowicz B. Ludzie starzy w społeczeństwie polskim ze szczególnym uwzględnieniem niepełnosprawnych – stan obecny i prognozy. In: Solecki L. (ed.): Problemy Ludzi Starych i Niepełnosprawnych w Rolnictwie. Lublin: Instytut Medycyny Wsi; 2004.
