Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD) – epidemiologia XXI wieku
Słowa kluczowe:
zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD), autofluorescencja dna oka, konfokalny skaningowy oftalmoskop laserowyAbstrakt
Wprowadzenie. Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD) jest najczęstszą przyczyną ślepoty u ludzi po 50-tym roku życia w krajach rozwiniętych. Pomimo intensywnych prac na patogenezą, przebiegiem i leczeniem tej choroby wciąż pozostaje wiele niewiadomych.
Cel. Ocena epidemiologiczna występowania zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (AMD) w południowo-wschodniej Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem integralności warstwy nabłonka barwnikowego siatkówki i fotoreceptorów w poszczególnych stadiach AMD na podstawie otrzymanych obrazów autofluorescencji dna oka.
Materiał i metody. Badaniami objęto 200 chorych (322 oczy) skierowanych do Kliniki Okulistyki w Lublinie z różnymi formami AMD. Średni wiek chorych wynosił 70 lat (od 49 do 91 lat). Chorzy badani byli co 6 miesięcy przy użyciu konfokalnego skaningowego oftalmoskopu laserowego (Heidelberg Retina Angiograph 2- HRA2) oraz mieli wykonane pełne badanie okulistyczne. Okres obserwacji wynosił od 1 do 40 miesięcy (średnio 18 miesięcy).
Wyniki. W 116 oczach (84%) z wczesnym stadium AMD stwierdzono puntkowate zmiany w obrazie autofluorescencji dna oka a w 22 oczach (16%) nie stwierdzono istotnych zmian. W 52 oczach (62%) z wysiękową formą AMD występował normalny lub zbliżony do normy sygnał autofluorescencji, a w 34 oczach (38%) w miejscu błony sygnał autofluorescencji był zmieniony. Wszystkie oczy z blizną tarczowatą charakteryzował nierównomierny spadek autofluorescencji w miejscu blizny oraz wzrost autofluorescencji w obszarze otaczającym. Oczy z zanikiem geograficznym cechował brak sygnału autofluorescencji w miejscu zaniku nabłonka barwnikowego a w 40 przypadkach (95%) w obszarze przylegającym do zaniku stwierdzono wzmożony sygnał autofluorescencji.
Wnioski. Częstsze rozpoznanie zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem u chorych zamieszkałych w obszarze miejskim, może wynikać ze znacznie większej dostępności lekarza okulisty w terenach miejskich w porównaniu z wiejskimi. Występowanie poszczególnych form zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem nie odbiega od danych zawartych w literaturze. Obrazy autofluorescencji dna oka chorych z AMD wykazują dużą różnorodność, mogą być pomocne w monitorowaniu przebiegu AMD.
Bibliografia
1. Ambiati J, Ambiati BK, Yoo SH, Ianchulev S, Adamis AP. Age related macular degeneration: etiology, pathogenesis and terapeutic strategies. Surv Ophthalmol 2003;48:257-93
2. Holz FG, Pauleikhoff D, Klein R. Pathogenesis of lesions in late age- related macular degeneration. Am J Ophthalmol 2004;137:504-10
3. Boulton M, Marshall J. Effects of increasing numbers of phagocytic in- clusions on human retinal pigment epithelial cells in culture: a model for aging. Br J Ophthalmol 1986;70:808-15.
4. Boulton M, McKechnie M, Breda J, Bayly M, Marshall J. The formation of autofluorescent granules in cultured human RPE. Invest Ophthalmol Vis Sci 1989;30:82-9.
5. Delori F.C, Dorey C.K, Staurenghi G, Arend O, Goger D.G, Weiter J J. In vivo fluorescence of the ocular fundus exhibits RPE lipofuscin char- acteristics. Invest Ophthalmol Vis Sci 1995;36:718-29.
6. Delori F C, Staurenghi G, Arend O, Dorey C K, Goger D G, Weiter J J. In vivo measurement of lipofuscin in Stargardt’s disease-fundus flavi- maculatus. Invest Ophthalmol Vis Sci 1995;36:2327-31.
7. Feeney L. Lipofuscin and melanin of human retinal pigment epithelium. Invest Ophthalmol Vis Sci 1978;17:583-600.
8. Bearelly S, Cousins SW. Fundus autofluorescence imaging in age-re- lated macular degeneration and geographic atrophy. Adv Exp Med Biol 2010;664:395-402.
9. Smith RT, Chan JK, Busuoic M, Sivagnanavel V, Bird AC, Chong NV. Autofluorescence characteristics of early, atrophic, and high-risk fellow eyes in age-related macular degeneration. Invest Ophthalmol Vis Sci 2006;47(12):5495-504.
10. Bindewald A, Bird AC, Dandekar SS, Dolar-Szczasny J, Dreyhaupt J, Fitzke FW, Einbock W, Holz FG, Jorzik JJ, Keilhauer C, Lois N, Mlyn- ski J, Pauleikhoff D, Staurenghi G, Wolf S. Classification of fundus autofluorescence patterns in early age-related macular disease. Invest Ophthalmol Vis Sci 2005;46(9):3309-14.
11. Vaclavik V, Vujosevic S, Dandekar SS, Bunce C, Peto T, Bird AC. Auto- fluorescence imaging in age-related macular degeneration complicated by choroidal neovascularization: a prospective study. Ophthalmology 2008;115(2):342-6.
12. Schmitz-Valckenberg S, Bindewald-Wittich A, Dolar-Szczasny J, Drey- haupt J, Wolf S, Scholl HP, Holz FG; Fundus Autofluorescence in Age- Related Macular Degeneration Study Group. Correlation between the area of increased autofluorescence surrounding geographic atrophy and disease progression in patients with AMD. Invest Ophthalmol Vis Sci 2006;47(6):2648-54.
13. Dreyhaupt J, Mansmann U, Pritsch M, Dolar-Szczasny J, Bindewald A, Holz FG. Modelling the natural history of geographic atrophy in pa- tients with age-related macular degeneration. Ophthalmic Epidemiol 2005;12(6):353-62.
14. Midena E, Vujosevic S, Convento E, Manfre A, Cavarzeran F, Pilotto E. Microperimetry and fundus autofluorescence in patients with early age- related macular degeneration. Br J Ophthalmol 2007;91(11):1499-503.
15. Heimes B, Lommatzsch A, Zeimer M, Gutfleisch M, Spital G, Bird AC, Pauleikhoff D. Foveal RPE autofluorescence as a prognostic factor for anti-VEGF therapy in exudative AMD. Graefes Arch Clin Exp Ophthalmol 2008;246(9):1229-34.
