Proces boloński a kształcenie w zakresie zdrowia publicznego w Polsce
Słowa kluczowe:
zdrowie publiczne, Proces Boloński, kształcenie przeddyplomowe, kształcenie podyplomowe, PolskaAbstrakt
Kilkanaście państw europejskich, podpisując Deklarację Bolońską lub wyrażając swoją przychylność, zobowiązało się do osiągnięcia postawionych w niej celów. Kierunek, jaki przyjęło kilkanaście wprowadzonych w życie reform szkolnictwa wyższego w Europie, jest dowodem zaangażowania wielu rządów. Europejskie instytucje szkolnictwa wyższego, ze swej strony, podjęły wyzwanie i zobowiązały się do pełnienia zasadniczej roli w budowaniu Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego (European Higher Education Area).
Celem artykułu jest przedstawienie idei kształcenia w ramach zdrowia publicznego w Polsce w aspekcie Procesu Bolońskiego. Na wstępie przedstawiono poszczególne etapy Procesu Bolońskiego poczynając od Deklaracji Sorbońskiej a kończąc na Konferencji Londyńskiej. Następnie skupiono się na opisaniu najważniejszych celów, założeń i wytycznych dla krajów uczestniczących w jego realizacji. Wskazano na istotność wprowadzenia punktowego systemu rozliczeń osiągnięć studenta (ECTS – European Credit Transfer System), suplementu do dyplomu (Diploma Supplement) oraz trzystopniowości studiów. W dalszej części artykułu zwrócono uwagę na kształcenie na kierunku zdrowie publiczne. Zamieszczono definicje pojęcia zdrowia publicznego oraz jego historię jako dyscypliny naukowej. Poruszono też temat standardu nauczania na tym kierunku oraz kompetencji przyszłych profesjonalistów zdrowia publicznego. W końcowej części opracowania podano uwagi dotyczące kształcenia w zakresie zdrowia publicznego w Polsce w świetle założeń Procesu Bolońskiego.
Bibliografia
1. Bologna Process – The offi cial website 2007-2009 – From London to Benelux and beyond. [http://www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs/bologna/pcao/], (data dostępu 26.01.2009)
2. Bologna Process, Materials World. London 2007; 15: s. 18 [http://212.51.198.39/han/Proquest/proquest.umi.com/pqdweb?index=22&did=1324248811&SrchMode=1&sid=2&Fmt=3&VInst=PROD&VType= QD&RQT=309&VName=PQD&TS=1236515784&clientId= 57445], (data dostępu 08.03.2009)
3. Jakobi AP, Rusconi A. Lifelong learning in the Bologna Process: European development in higher education. Compare Oxford. 2009; 39: s. 51 [http://212.51.198.39/han/Proquest/proquest.umi.com/pqdweb?index =1&did=1650449801&SrchMode=2&sid=1&Fmt=2&VInst=PROD&VType=PQD&RQT=309&VName=PQD&TS=1236514148&clientId=57445], (data dostępu 08.03.2009)
4. Romańczyk J. Proces Boloński. [http://globaleconomy.pl/content/view/130/6/], (data dostępu 15.03.2008)
5. Caddick S. Back to Bologna. EMBO Reports Oxford. 2008;9:18-21 [http://212.51.198.39/han/Proquest/proquest.umi.com/pqdweb?index=16&did=1407557931&SrchMode=1&sid=2&Fmt=6&VInst=PROD&VType= QD&RQT=309&VName=PQD&TS=1236514862&clientId=57445], (data dostępu 08.03.2009)
6. Kraśniewski A. Proces Boloński: dokąd zmierza europejskie szkolnictwo wyższe? Warszawa; 2006. s. 1-56 [http://www.nauka.gov.pl/mn/_gAllery/18/18/18183/europejskie_szkolnictwo_wyzsze.pdf ], (data dostępu 26.01.2009)
7. Deklaracja Bolońska, i co dalej. Konferencja Rektorów Uniwersytetów Polskich. Poznań 2004 [http://www.uka.amu.edu.pl/pictures/bolonia.pdf], (data dostępu 08.03.2009)
8. Komunikat Londyński: W kierunku Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego: odpowiedź na wyzwania w zglobalizowanym świecie; 18.05.2007. [http://www.nauka.gov.pl/mn _gAllery/29/84/29848/20070822_Komunikat_Londynski-pl.pdf], (data dostępu 26.01.2009)
9. Labi A. Bologna Conference Highlights Progress and Limits of Europe’s New Degree Cycles. The Chronicle of Higher Education. Washington. 2007;53:36 [http://212.51.198.39/han/Proquest/proquest.umi.com/pqdweb index=25&did=1292306711&SrchMode=1&sid=2&Fmt=3&VInst=PROD&VType=PQD&RQT=309&VName=PQD&TS=1236515784&clientId=57445], (data dostępu 08.09.2009)
10. Lorring L. Content, Refl ections and Curricular Questions. Bulletin of the American Society for Information Science and Technology. 2006; 33:16-20 [http://212.51.198.39/han/Proquest/proquest.umi.com/pqdweb index=0&did=1183304871&SrchMode=2&sid=5&Fmt=3&VInst=PROD&VType=PQD&RQT=309&VName=PQD&TS=1236517896&clientId=57445], (data dostępu 08.03.2009)
11. Reichert S, Tauch Ch. Reforming Europe’s Higher Education Area: As the Fog Clears, New Obstacles Emerge. International Educator. Washington. 2004;12:34-41 [http://212.51.198.39/han/Proquest/proquest.umi.com/pqdweb?index=59&did=772600571&SrchMode=1&sid=2&Fmt=4&VInst=PROD&VType=PQD&RQT=309&VName=PQD&TS=1236517084&clientId=57445], (data dostępu 08.03.2009)
12. Bell JE, Watkins RA. Strategies in Dealing with the Bologna Process. International Educator. Washington. 2007;14-5 [http://212.51.198.39/han/Proquest/proquest.umi.com/pqdweb?index=35&did=1341652881&SrchMode=1&sid=2&Fmt=3&VInst=PROD&VType=PQD&RQT=309&VName=PQD&TS=1236516719&clientId=57445], (data dostępu 08.03.2009)
13. Europejski Obszar Szkolnictwa Wyższego [http://www.nauka.gov.pl/mn/_gAllery/18/18/18182/proces_bolonski.pdf], (data dostępu 26.01.2009)
14. Bologna. An Opportunity for International Cooperation. International Educator 2007. ProQuest Education Journals; s. 6-9 [http://212.51.198.39/han/Proquest/proquest.umi.com/pqdweb index=17&did=1341652841&SrchMode=1&sid=10&Fmt=6&VInst=PROD&VType=PQD&RQT=309&VName=PQD&TS=1236518355&clientId=57445], (data dostępu 08.03.2009)
15. Floud R. The Bologna Process. Change. New Rochelle. 2006;38:8-15 [http://212.51.198.39/han/Proquest/proquest.umi.com/pqdweb index=42&did=1087704481&SrchMode=1&sid=2&Fmt=4&VInst=PROD&VType=PQD&RQT=309&VName=PQD&TS=1236516925&clientId=57445], (data dostępu 08.03.2009)
16. Europejski Obszar Szkolnictwa Wyższego – Realizacja celów. Komunikat z Konferencji Europejskich Ministrów do Spraw Szkolnictwa Wyższego, Bergen 19-20 maja 2005 r. [http://www.uwm.edu.pl/fi les/5_ue_komunikat_bergenski.pdf], (data dostępu 26.01.2009)
17. Not a Product, a Process. International Educator. Washington. 2007; 5-11 [http://212.51.198.39/han/Proquest/proquest.umi.com/pqdweb?index=34&did=1341652851&SrchMode=1&sid=2&Fmt=3&VInst=PROD&VType=PQD&RQT=309&VName=PQD&TS=1236516719&clientId=57445], (data dostępu 08.03.2009)
18. Gaston PL. Bologna: A Challenge for Liberal Education and an Exceptional Opportunity. Liberal Education. Washington. 2008;94: 14-9 [http://212.51.198.39/han/Proquest/proquest.umi.com/pqdweb?index=5&did=1609000041&SrchMode=2&sid=1&Fmt=3&VInst=PROD&VType=PQD&RQT=309&VName=PQD&TS=1236514148&clientId=57445], (data dostępu 08.03.2009)
19. Rivza B, Teichler U. The Changing Role of Student Mobility, Higher Education Policy. Houndmills. 2007;20:457-75 [http://212.51.198.39/han/Proquest/proquest.umi.com/pqdweb?index=18&did=1388792361&SrchMode=1&sid=2&Fmt=3&VInst=PROD&VType=PQD&RQT=309&VName=PQD&TS=1236514964&clientId=57445], (data dostępu 08.03.2009)
20. Misiewicz M. Budowanie EOSW w Procesie Bolońskim. Seminarium Bolońskie. Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Legnicy [http://www.erasmus.org.pl/s/p/artykuly/18/188/Budowanie %20EOS W%20w%20Procesie%20Bolo%C5%84skim.MM.ppt#256,1, Budowanie EOSW w Procesie Bolońskim], (data dostępu 16.03.2009)
21. Deklaracja Bolońska – Szkolnictwo Wyższe w Europie, 19 czerwca 1999, Bolonia. Wspólna Deklaracja Europejskich Ministrów Edukacji zebranych w dniu 19 czerwca 1999r. [http://www.nauka.gov.pl/mn/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=973&news_id=3911&1ayou t=2&page=text], (data dostępu 26.01.2009)
22. Kissimowa-Skarbek K. Zdrowie publiczne. Wybrane zagadnienia. T. I. Kraków: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne Vesalius; 2000. s. 19-23.
23. Wdowiak L. Zdrowie publiczne jako dyscyplina naukowa. Zdr Publ. 2004;114(4):453-8.
24. Włodarczyk C. Instytucjonalna infrastruktura zdrowia publicznego. Kryteria identyfikacji jednostek organizacyjnych. Zdr Publ. 2002;112(2):182-8.
25. Kirschner H. Zdrowie publiczne – ewolucja pojęć i praktyka. Zdr Publ. 2002;112(1):3-8.
26. Leowski J. Polityka zdrowotna a zdrowie publiczne. Warszawa: CeDeWu; 2008. s. 14.
27. Nosko J. Koncepcja zdrowia publicznego w programie EUROPHAMILI. Zdr Publ. 2001;111(5-6):392-3.
28. Wysocki MJ, Miller M. Nowe zdrowie publiczne w perspektywie ostatnich 30 lat. Zdr Publ. 2003;113(1/2):3-7.
29. Sitko SJ. Profesjonaliści zdrowia publicznego – dążenie do podnoszenia poziomu kształcenia. Zdr Publ. 2001;111(5-6):410-3.
30. Wdowiak L, Bojar I, Juszczyk M. Kształcenie przeddyplomowe w zakresie zdrowia publicznego w Polsce. Zdr Publ. 2007;117(3):293-6.
31. Cianciara D. Kompetencje pracowników zdrowia publicznego w Polsce – aktualne wyzwania. Probl Hig Epidemiol. 2007;88(2):121-7.
32. Standard kształcenia na kierunku zdrowie publiczne. Załącznik nr 117 do Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 12.07.2007 art. 9 pkt 2 ustawy z dnia 27.07.2005 Prawo o Szkolnictwie Wyższym (Dz.U. nr 164, poz. 1365).
33. Cianciara D, Wysocki MJ, Gajewska M, Urban E. Standardy kształcenia na kierunku zdrowie publiczne. Zdr Publ. 2007;117(3):297-303.
34. Biesma RG, Czabanowska K, Groot W, Vaatstra H, Van Merode, Przegląd profesjonalnych kompetencji w zakresie zdrowia publicznego. Zdr Publ. 2002;112(2):168-74.
35. Biesma RG, Pavlova M, Groot W, Vaatstra H, Van Merode. Pomiar preferencji pracodawców dotyczących zakresu wiedzy absolwentów zdrowia publicznego. Zdr Publ. 2002;112(2):175-81.
36. Zejda JE. Rozwój nauk zdrowia publicznego w Polsce – czas na doktorat. Zdr Publ. 2007;117(3):304-7.
37. Wdowiak L. Wniosek o wyodrębnienie w ramach dziedziny nauki medyczne nowej dyscypliny naukowej – zdrowie publiczne. Zdr Publ. 2007;117(3):291-2.
