Mnogie obrażenia ciała w świetle danych z wyjazdów do wypadków zespołu specjalistycznego
Słowa kluczowe:
mnogie obrażenia ciała, wypadki, zespół specjalistycznyAbstrakt
Wstęp. Zespoły specjalistyczne są kluczowym elementem systemu ratownictwa medycznego w Polsce.
Cel. Celem pracy była ocena udzielonej pomocy doraźnej przez zespół specjalistyczny przy wyjazdach do wypadków.
Materiał i metody. Przeprowadzono retrospektywną analizę statystyczną danych epidemiologicznych i wykonanych procedur medycznych przy wyjazdach do wypadków zespołu specjalistycznego dla dzielnic Łódź – Górna i Widzew w okresie czterech lat (2005 – 2008). Do oceny ciężkości urazu zastosowano Skróconą Skalę Urazów (AIS) i Wskaźnik Ciężkości Urazu (ISS) wyliczony dla każdego pacjenta.
Wyniki. Zespół specjalistyczny dokonał 11200 wyjazdów ratunkowych, w tej liczbie 1539 do wypadków (13,7%), 73,8% ofiar wymagało transportu do szpitala. Pomocy częściej udzielano mężczyznom (64,5%), średni wiek 43 lata. Ofiarami wypadków w grupie powyżej 65 roku życia częściej były kobiety. Największą liczbę wypadków stwierdzano w miesiącach czerwiec, wrzesień i listopad, a dniem tygodnia najczęściej był czwartek. Dominowali poszkodowani w wypadkach komunikacyjnych (41,6%). Czynności resuscytacyjne na miejscu zdarzenia podjęto u 3,4% ofiar. Zgon jako bezpośrednie następstwo urazu stwierdzano u 4,8% ofiar. Najczęściej rozpoznawano izolowane obrażenia ciała (73,6%), ISS wynosił 4,1. Urazy wielonarządowe stwierdzano u 3,8% ofiar, wskaźnik ISS wynosił 39,7, urazy wielomiejscowe u 17,7%, ISS wynosił 5,3.Mnogie obrażenia ciała rozpoznano u 4,9% ofiar, ISS wynosił 43,4, częściej wymagały podjęcia zaawansowanych czynności ratowniczych (57,4%), jak również były przyczyną ofiar śmiertelnych (36%). Szczegółowa analiza wykonanych procedur wykazała: założenie opatrunków – 54,3%, podanie leków – 53,1%, tlenu – 39,4%, płynów – 39%, unieruchomienie – 25,5%, monitorowanie – 11%. Stan po spożyciu alkoholu rozpoznano u 20% poszkodowanych.
Wnioski. Najczęściej zespół specjalistyczny udzielał pomocy ofiarom wypadków komunikacyjnych i pobić. Zaznacza się sezonowość miesięczna wezwań do wypadków, częściej w czerwcu, wrześniu i grudniu i tygodniowa - częściej w czwartek i w piątek. Wskaźnik wypadkowości był wysoki i wynosił 122,5 na 100 tysięcy na rok, a dla mnogich obrażeń ciała 6 na 100 tysięcy na rok. Mnogie obrażenia ciała ujawniono u 75 poszkodowanych, co stanowi 5% ogółu pacjentów, z tego 47 po przeprowadzeniu na miejscu odpowiednich procedur medycznych przewieziono do szpitala, a u 28 rozpoznano zgon. Poszkodowani z obrażeniami wielu okolic ciała zawsze wymagali wdrożenia złożonych i zaawansowanych procedur medycznych, co zapewniało bezpieczny transport do szpitala.
Bibliografia
1. Rasmus A, Balcerzyk-Barzdo E, Krawczyk M. „Łańcuch ratunkowy” i „złota godzina” jako kluczowe pojęcia w działaniach ratunkowych. Acta Clin Morph. 2005;8(3):30-6.
2. Ahnefeld FW. Medycyna stanów nagłych i ratownictwo w Niemczech. Ratownictwo Polskie 1997;2:38-47.
3. Cowley RA. A total emergency medical system for the state of Maryland. Md State Med J. 1976;24:37-45.
4. Brongel L. Wskazówki postępowania w urazach wielomiejscowych i wielonarządowych. Przegl Lek. 2003;60 Suppl 7:56-62.
5. Gregorowicz G. Jak wypełniamy czas w ogniwach „łańcucha przeżycia”? Zeszyty Naukowe Ochrony Zdrowia. Zdrowie Publiczne i Zarządzanie, 2005;3(1):107-16.
6. Nathani N, Perkins G, Thickett D. Medical emergencies in trauma. Trauma 2004;6:135-42.
7. Raniszewska E. Ocena zakresu pomocy medycznej udzielanej ofiarom urazów w okresie przedszpitalnym w regionie gdańskim. Med Intens Rat. 1999;2(4):281-90.
8. Rasmus A, Rokosz A, Olczyk W, Krawczyk M. „Łańcuch ratunkowy” – kluczowa koncepcja w medycynie ratunkowej. Med. Intens Rat. 2005;8(4):195-9.
9. Lipiński J, Lasek J. Uwagi dotyczące nazewnictwa w traumatologii. Wybrane problemy urazów wielonarządowych;Wrocław:Fundacja Polski Przegląd Chirurgiczny;1997 p. 51-4.
10. Statystyka Łodzi. Tablice przeliczeniowe ludności. Łódź: Wydawnictwo Urzędu Statystycznego;2009.
11. Informator Statystyczny Służby Zdrowia Województwa Łódzkiego
12. Wojewódzkie Centrum Analiz i Promocji Zdrowia, Łódź 2008.
13. Lasek J, Lipiński J, Jankowski Z, Gwoździkiewicz J, Deja W, Białko M. Analiza śmiertelności u chorych z mnogimi obrażeniami ciała. Nowiny Lek. 1999;68, Suppl.1:295-311.
14. Gwoździkiewicz J, Lipiński J, Lasek J, Marks W, Kawecka A, Prajs J. Punktowe skale ciężkości obrażeń w ocenie wyników leczenia chorych z mnogimi obrażeniami ciała. Nowiny Lek. 1999;68, Suppl.1:329-37. 277Zdr Publ 2010;120(3)
15. Krzyżaniak G, Krzywińska-Wiewiórkowska M, Stawińska- Witoszyńska B. Analiza epidemiologiczna wypadków drogowych na terenie działania Zespołu Opieki Zdrowotnej w Kościanie w latach 1991 do 1995 i na terenie działania Samodzielnego Publicznego zespołu Opieki Zdrowotnej w Kościanie w latach 2000 do 2002. Nowiny Lek. 2003;72(6):453-7.
16. Korecka R, Chemperek E. Injuries sustained by children in road accidents in the Lublin province as a cause of hospitalisation. Ann UMCS. 2000;50(8):51-9.
17. Pamerneckas A, Macas A, Blazgys A, Pilipavičius G, Toliušis V. The treatment of multiple injuries: pre-hospital emergency aid. Medicina (Kaunas) 2006;42(5):395-400.
18. Wanyura H, Kamiński A, Uliasz M. Mnogie obrażenia ciała u chorych leczonych w I Klinice Chirurgii Szczękowo-Twarzowej IS AM w Warszawie. Czas Stomatol. 2001;54(6):383-91.
19. Gonzales RP, Cummings G, Mulekar M, Rodning CB. Increased mortality in rural vehicular trauma: identifying contributing factors through data linkage. J. Trauma 2006;61(8):404-9.
20. The Polish Police Headquartes webpage. http://www.policja.pl/ statystyka_podsumowanie 2008 roku.
