Współpraca pielęgniarki szkolnej z nauczycielem wychowania fizycznego w realizacji szkolnej edukacji zdrowotnej
DOI:
https://doi.org/10.12923/j.0044-2011/123-1/a.04Słowa kluczowe:
pielęgniarka środowiska nauczania i wychowania, nauczyciel wychowania fizycznego, szkolna edukacja zdrowotnaAbstrakt
Wstęp. Od września ubiegłego roku, na mocy decyzji Ministra Edukacji Narodowej, w polskiej szkole obowiązuje nowa podstawa programowa, koncentrująca niemal wszystkie zadania związane z realizacją edukacji zdrowotnej na nauczycielu wychowania fizycznego i prowadzonym przez niego przedmiocie. Jednym z jego najbliższych partnerów ma być pielęgniarka szkolna.
Cel. Celem badań było określenie zakresów współpracy pielęgniarek środowiska nauczania i wychowania oraz nauczycieli wf w realizacji edukacji zdrowotnej w niespełna rok po wprowadzeniu nowej podstawy programowej.
Materiał i metody. Badano opinie 46 pielęgniarek szkolnych z dwóch niepublicznych zespołów opieki zdrowotnej. Badana grupa stanowiła 100% pielęgniarek sprawujących opiekę nad całą populacją uczniów szkół Lublina (łącznie 43 948 uczniów) w 87. szkołach różnego typu. Zastosowano sondaż diagnostyczny, elementy monografii wybranych szkół i analizę dokumentacji zespołów opieki zdrowotnej.
Wyniki. Ponad 32% pielęgniarek uznało, że współpraca z nauczycielami wf jest bardzo rzadka i mniej efektywna, niż z innymi nauczycielami a niemal 24%, że w ogóle z nimi nie współpracują. Jeżeli dochodzi do współpracy, to w 58.7% dotyczy ona kultury fizycznej i promocji aktywności ruchowej, profilaktyki wypadków i urazów (niemal 48%) oraz edukacji związanej z higieną (ok. 24%). Mimo, że ponad 10% uczniów ma nadwagę lub jest otyła to tylko 5 pielęgniarek współpracuje z nauczycielem wf w zakresie edukacji żywieniowej. Tylko 3 badane uznały nauczyciela wf za lidera szkolnej promocji zdrowia i potwierdziły jego większą aktywność w minionym okresie. Lepiej oceniają nauczycieli wychowania fizycznego i częściej z nimi współpracują pielęgniarki pracujące w Szkołach Promujących Zdrowie.
Wnioski. W opinii badanych pielęgniarek szkolnych ich współpraca z nauczycielami wychowania fizycznego w realizacji szkolnej edukacji zdrowotnej – poza obszarem dotyczącym aktywności ruchowej – jest minimalna i nieefektywna, mimo wyraźnych potrzeb w tym zakresie istniejących w populacji uczniowskiej i nowych wymagań stawianych nauczycielom w nowej podstawie programowej.
Bibliografia
1. Kann L, Telljohann SK, Wooley SF. Health Education: Results From the School Health Policies and Programs Study 2006. J Sch Health. 2007; 77(8):408-34. Review match
2. Charzyńska-Gula M. School health education as an element of the strategy of actions for public health. Lublin: Wydawnictwo, Drukarnia LIBER; 2001. p. 36-42.
3. Williams P, Weston R, McWhirter J, et al. Health promoting schools: lessons from working intersectorally with primary schools in Australia. Health Edu J. 1996;55(3):300-10. Review match
4. Bachman A, Kuei-Hsiang H. Evaluation of Online Education About Diabetes Management in the School Setting. Eur J Pub Health. 2006;17(1):21-6.
5. Smith C, Roberts C, Nutbeam D, Macdonald G. The health promoting school: progress and future challenges in Welsh secondary schools. Health Prom Int. 1992;7(3):171-9. Review match
6. Moon AM, Mullee MA, Rogers L, et al. Helping schools to become health-promoting environments – an evaluation of the Wessex Healthy Schools Award. Health Prom Int. 1999;14(2):111-22. Review match
7. Murray DM. Dissemination of community health promotion programs: The Fargo-Moorhead Heart Health Program. J Sch Health. 1986;9:357-81. Review match
8. Arbeit ML, Serpas DC, Johnson CC, et al. The implementation of a cardiovascular school health promotion program: utilization and impact of a school health advisory committee: the Heart Smart program. Health Edu Res. 1991;6(4):423-30. Review match
9. Woynarowska B. The history of health education in curriculum bases of general education 1997-2009. Zdrowie, Kultura Zdrowotna, Edukacja. 2009;3:29-40.
10. Better Schools through Health: The Third European Conference on Health Promoting Schools. Lithuania 15-17 June 2009. Vilnius: Published by LĮ Kriventa; 2009. p. 67-8.
11. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, Dz.U.09.139.1139 z dnia 31 sierpnia 2009 r.
12. Jodkowska M, Oblacińska A, Tabak I, et al. Nierówności w dostępie uczniów do profilaktycznej opieki zdrowotnej w Polsce w ostatnim roku wdrażania Rządowego Programu „Profilaktyczna opieka zdrowotna nad dziećmi i młodzieżą w środowisku nauczania i wychowania”. Instytut Matki i Dziecka, Zakład Ochrony i Promocji Zdrowia Dzieci i Młodzieży, Samodzielna Pracownia Medycyny Szkolnej. Warszawa; 2007. p. 19-21.
13. Walas L, Kachaniuk H, Pelc J. School community nurses’ satisfaction with the work they do. Zdr Publ. 2007;117(1):36-9.
14. Nagorski-Johnson A. School Health Partnering for Health Education: Pairing Clinical Students With School Nurses. J Special Pediatr Nurs. 2008;1(31):53-5. Review match
15. Phuphaibul R, Nantawan C, Tachudhong A, et al. Developing School Nurse Networking for Health Promotion Reorientation. In: RTG WHO Report – Health Promotion. Thailand: WHO Thailand Office; 2007. p. 26-9.
