Kampylobakterioza na tle sytuacji epidemiologicznej w Polsce i w innych krajach europejskich
DOI:
https://doi.org/10.12923/j.0044-2011/123-1/a.18Słowa kluczowe:
kampylobakterioza , Campylobacter spp., epidemiologia, choroba zakaźnaAbstrakt
Zatrucia i zakażenia przewodu pokarmowego należą do najczęstszych infekcji występujących na całym świecie. Jednym z czynników epidemiologicznych zaburzeń lub chorób przewodu pokarmowego u ludzi są pałeczki Campylobacter spp., z których najistotniejsze znaczenie epidemiologiczne mają Campylobacter coli i C. jejuni. Są one zdolne wywoływać u ludzi ostrą zakaźną chorobę zwaną kampylobakteriozą. W znaczącej części przyczyną kampylobakteriozy jest spożycie mięsa drobiowego i jego przetworów bez odpowiedniej obróbki termicznej, dlatego bakterie te zaklasyfikowano do grupy odzwierzęcych patogenów przenoszonych w żywności (ang. food-borne zoonotics pathogens). Obecnie pałeczki Campylobacter spp. oraz wiele innych bakterii wykazuje wzrastającą oporność na antybiotyki i chemioterapeutyki. Lekooporność tej grupy drobnoustrojów zaczyna pojawiać się już globalnie. Większość szczepów Campylobacter spp. jest oporna na cefalotynę i fluorochinolony, ale wrażliwa na kwas nalidyksowy. Dla przypadków trudniejszych zakażeń tymi bakteriami zarezerwowane są zazwyczaj makrolidy i tetracykliny. Jednak wzrastająca oporność szczepów C. coli i C. jejuni na fruorochinolony, tetracykliny i erytromycynę wpływa znacząco na efektywność terapii antybiotykowej. Niepokojącym faktem jest także to, że rocznie na terenie Unii Europejskiej zgłaszanych jest ponad 10 000 przypadków kampylobakterioz – około 6 zakażeń na 100 000 osób w populacji, wielokrotnie kończących się śmiercią (od 2006 do 2011 roku zmarło 266 osób). W polskich szpitalach z powodu objawów zakażenia Campylobacter spp. w latach 2004-2011 hospitalizacji poddano łącznie 1027 pacjentów, a 15 grudnia 2012 roku zapadalność na kampylobakteriozę przekroczyła próg 1.00 na 100 000 osób. Dane epidemiologiczne wyraźnie sugerują poważny problem kampylobakteriozy w Polsce. Zajmuje ona coraz wyższe miejsca w klasyfikacji chorób zakaźnych występujących w naszym kraju
Bibliografia
1. Adamek J. Zatrucia pokarmowe. Przew Lek. 2002;5(3):117-20.
2. Górska S, Jarząb A, Gamian A. Bakterie probiotyczne w prze¬wodzie pokarmowym człowieka jako czynnik stymulujący układ odpornościowy. Post Hig Med Dośw. 2009;63:653-67.
3. Jarząb A, Górska-Frączek S, Rybka J, Witkowska D. Zakażenia pałeczkami jelitowymi – diagnostyka, oporność na antybiotyki i pro¬filaktyka. Post Hig Med Dośw. 2011;65:55-72.
4. Samie A, Obi CL, Barrett LJ, et al. Prevalence of Campylobacter spe¬cies, Helicobacter pylori and Arcobacter species in stool samples from the Venda region, Limpopo, South Africa: Studies using molecular diag¬nostic methods. J Infect. 2007;54:558-66.
5. Adedayo O, Kirkpatrick BD. Campylobacter jejuni infections: up¬date on presentation, diagnosis, and management. Hosp Physician. 2008;44:9-15.
6. Daczkowska-Kozon E. Co wiemy i czego nie wiemy o Campylobacter spp.? Post Mikrobiol. 2002;41(1):85-104.
7. Garénaux A, Jugiau F, Rama F, et al. Survival of Campylobacter jejuni strains from different origins under oxidative stress conditions: effect of temperature. Curr Microbiol. 2008;56(4):293-7.
8. Silva J, Leite D, Fernandes M, et al. Campylobacter spp. as a foodborne pathogen: a review. Front Microbiol. 2011;2:200
9. Ge Z, Schauer DB, Fox JG. In vivo virulence properties of bacterial cytolethal-distending toxin. Cell Microbiol. 2008;10(8):1599-607.
10. Jagusztyn–Krynicka EK, Wyszyńska A, Łasica AM. Oddziaływanie Campylobacter jejuni z komórkami eukariotycznymi – komensalizm a chorobotwórczość. Post Mikrobiol. 2006;45(1):11-7.
11. Jin S, Joe A, Lynett J, et al. JlpA, a novel surface-exposed lipoprotein specific to Campylobacter jejuni, mediates adherence to host epithelial cells. Mol Microbiol. 2001;39(5):1225-36.
12. Lara-Tejero M, Galán JE. CdtA, CdtB and CdtC form a tripartite com¬plex that is required for cytolethal distending toxin activity. Infect Im¬mun. 2001;69(7):4358-65.
13. Van Deun K, Haesebrouck F, Heyndrickx M, et al. Virulence properties of Campylobacter jejuni isolates of poultry and human origin. J Med Microbiol. 2007;56:1284-9.
14. The community summary report on trends and sources of zoonoses, zo¬onotic agents and foodborne outbreaks in the European Union in 2010. EFSA J. 2012;10(3):2597.
15. Kumar A, Agarwal RK, Bhilegaonkar KN, et al. Occurence of Campylo¬bacter jejuni in vegetables. Int J Food Microbiol. 2001;67:153-5.
16. Kwiatek K, Wojton B, Stern NJ. Prevalence and distribution of Campy¬lobacter spp. on poultry and selected red meat carcasses in Poland. J Food Protect. 1990;53(2):127-30.
17. Kwiatek K, Zasadny R, Wojdat E. Występowanie termotolerancyjnych drobnoustrojów z rodzaju Campylobacter na powierzchni tusz zwierząt rzeźnych. Przegl Epidemiol. 2006;60:347-52.
18. Mikucki J, Szewczyk EM. Mikrobiologia szczegółowa i diagnostyka mikrobiologiczna: skrypt dla studentów Oddziału Medycyny Laborato¬ryjnej. Łódź: Akademia Medyczna; 2001.
19. Xu Y, Cui L, Tan Ch, et al. A multiplex polymerase chain reaction coupled with high-perfomance liquid chromatography assay for simultaneous detection of six foodborne pathogens. Food Control. 2012;25(2):778-83.
20. Jeon B, Muraoka WT, Zhang Q. Advances in Campylobacter biology and implications for biotechnological applications. Microbial Biotech. 2010;3(3):242-58.
21. Department of communicable Disease Surveillance and Response World Health Organization the increasing incidence of human campylobacteriosis report and proceedings of a WHO consultation of experts. Denmark; 2000. (http://whqlibdoc.who.int/hq/2001/who_cds_csr_aph_2001.7.pdf).
22. Rożynek E, Dzierżanowska-Fangrat K, Szczepańska B, et al. Trends in antimicrobial susceptibility of Campylobacter isolates in Poland (2000-2007). Polish J Microbiol. 2009;58(2):111-5.
23. Aarestrup FM, Engberg J. Antimicrobial resistance of thermophilic Campylobacter. Vet Res. 2001;32(3-4):311-21.
24. Krutkiewicz A, Klimuszko D. Mechanizmy oporności pałeczek Campy¬lobacter sp. na chemioterapeutyki. Post Mikrobiol. 2008;47(4):489-95.
25. Maćkiw E, Korsak D, Rzewuska K, et al. Antibiotic resistance in Campylobacter jejuni and Campylobacter coli isolated from food in Poland. Food Control. 2012;23:297-301.
26. Wassenaar TM, Blaser MJ. Pathophysiology of Campylobacter jejuni infections of humans. Microbes and Infect. 1999;1(12):1023-33.
27. Żurawska-Olszewska J, Krzesłowska I, Długosz G, Krasiukianis A. Eti¬ology of acute diarrheas in children from the Lodz region. Occurrence of etiologic agents. Med Dosw Mikrobiol. 2002;54(2):129-36.
28. Park SF. The physiology of Campylobacter species and its relevance to their role as foodborne pathogens. Int J Food Microbiol. 2002;74(3):177-88.
29. The community summary report on trends and sources of zoonoses and zoonoti agents in the European Union in 2007. EFSA J. 2009;223:223-440.
30. Czarkowski MP, Cielebąk E, Kondej B, Staszewska E. Choroby zakaźne i zatrucia w Polsce. Warszawa: NIZP-PZH – Zakład Epidemiologii. Roczniki 2004–2009. (http://www.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2012/index_mp.html).
31. Meldunki o zachorowaniach na choroby zakaźne, zakażeniach i zatruci¬ach w Polsce. NIZP-PZH – Zakład Epidemiologii. (http://www.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/index_p.html).
32. Gościniak G, Przondo-Mordarska A, Stankiewicz M, Mauff G. Zakażenia Campylobacter jejuni wśród hospitalizowanych chorych. Wiad Lek. 1991;44(7-8):259-62.
33. Sadkowska-Todys M. Kampylobakterioza w Polsce w 2007 roku. Przegl Epidemiol. 2009;63:225-7.
34. Stojanov IM, Velhner MJ, Orlić DB. Presence of Campylobacter spp. in nature. Proc Nat Sci. 2004;107:75-83.
35. Research and innovation strategy for Campylobacter – in the food chain 2010-2015. (http://www.food.gov.uk/multimedia/pdfs/campylo¬bacterstrategy.pdf).
