Przyczyny opóźnień leczenia chorych na nowotwory złośliwe w województwie podkarpackim
DOI:
https://doi.org/10.12923/j.0044-2011/123-2/a.03Słowa kluczowe:
choroba nowotworowa, profilaktyka onkologiczna, opóźnienia leczeniaAbstrakt
Wstęp. W przypadku pacjentów onkologicznych kluczową sprawą jest odpowiednio wczesne wdrożenie postępowania leczniczego. Wszelkie opóźnienia występujące na poszczególnych etapach procesu diagnostyczno-terapeutycznego mogą mieć wpływ na przeżywalność chorych. Eliminując ich przyczyny można doprowadzić do zmniejszenia czasowego wymiaru opóźnień a tym samym zwiększyć odsetek nowotworów wykrytych we wczesnym stadium oraz poprawić rokowanie.
Cel. Podstawowym celem pracy była identyfikacja głównych przyczyn opóźnień leczenia pacjentów onkologicznych. Dodatkowym celem było ustalenie źródeł pozyskiwania przez nich informacji na temat profilaktyki zdrowotnej.
Materiał i metody. Badaniem objęto 108 osób leczonych w systemie stacjonarnym w dwóch specjalistycznych ośrodkach onkologicznych na terenie Podkarpacia. Metodę stanowił sondaż diagnostyczny a wykorzystaną techniką było badanie ankietowe przeprowadzane w formie bezpośredniego wywiadu standaryzowanego.
Wyniki. Spośród powodów opóźnień leżących po stronie pacjenta najczęściej wymieniane były: nieznajomość objawów mogących sugerować nowotwór oraz lekceważenie objawów. 81% ankietowanych podało więcej aniżeli jedną przyczynę. Spośród wszystkich respondentów 84% nie zna objawów mogących sugerować występowanie choroby nowotworowej, 98% uważa, że potrzebne są akcje propagujące ten zakres wiedzy a najwyżej ocenianym źródłem informacji jest lekarz POZ.
Wnioski. Najliczniejszą grupą przyczyn opóźnień leczenia nowotworów są te, które leżą po stronie pacjenta i one też powodują najdłuższy średni czas zwłoki. Opóźnienia leczenia leżące po stronie organizacji systemu opieki zdrowotnej wydają się być relatywnie mniejszym problemem niż te obecne po stronie pacjenta. Za najbardziej rzetelne źródło pozyskiwania informacji na temat profilaktyki onkologicznej pacjenci uważają lekarza rodzinnego, który to stanowi bardzo ważne ogniwo w systemie zwalczania nowotworów w populacji.
Bibliografia
1. Jędrzejczak W, Deptała A. Czym jest nowotwór, czyli wstęp do biologii nowotworów. In: A. Deptała (ed). Onkologia w praktyce. Warszawa: PZWL; 2006. p.14.
2. Kulik TB, Stefanowicz A, Pacian A, Żołnierczuk-Kieliszek D. Możliwość profilaktyki chorób nowotworowych w podstawowej opiece zdrowotnej. Zdr Publ. 2004;114(3):275-8.
3. Robinson KM, Ottesen B, Christensen KB, Allan Krasnik A. Diagnostic delay experienced among gynecological cancer patients: A nationwide survey in Denmark. Acta Obstet Gynecol Scand. 2009;88:685-92. Review match
4. Korzeniowska E, Puchalski K. Promocja zdrowia w miejscu pracy w Polsce. Materiały z konferencji. Promocja zdrowia w polityce zdrowotnej i społecznej państwa. Warszawa; 2005. Review match
5. Pawlicki M, Michalczyk A. Badania przyczyn opóźnień leczenia chorych na nowotwory złośliwe. Współ Onkol. 2005;9(5):191-5.
6. Wronkowski Z, Brużewicz S. Chemioterapia i radioterapia. Warszawa: PZWL; 2007. p. 5.
7. Pawlicki M, Rysz B. Badania nad przyczynami opóźnień w rozpoczęciu leczenia na nowotwory złośliwe. Nowotwory. 2001;519(5):494-8.
8. Pawlicki M, Rachtan J, Brandys A, et al. Przyczyny opóźnień leczenia chorych na nowotwory złośliwe. Post N Med. 1992;5:35-6.
9. Pawlicki M, Rachtan J, Żuchowska B. Ocena przyczyn opóźnionego leczenia chorych na nowotwory złośliwe. Nowotwory. 1989;39(1):31-6.
10. Facione NC, Miaskowski C, Dodd MJ, Paul SM. The self-reported likelihood of patient delay in breast cancer: new thoughts for early detection. Prev Med. 2002;34(4):397-407. Review match
11. Boffetta P, Parkin DM. Cancer in developing countries. CA Cancer J Clin. 1994;44(2):81-90.
12. Malik IA, Gopalan S. Use of CAM results in delay in seeking medical advice for breast cancer. Eur J Epidemiol. 2003;18(8):817-22. Review match
13. Mandelblatt J, Andrews H, Kerner J, et al. Determinants of late stage diagnosis of breast and cervical cancer: the impact of age, race, social class, and hospital type. Am J Public Health.1991;81(5):646-9. Review match
14. Wright GP, Wong J, Morgan JW, et al. Time from Diagnosis to Surgical Treatment of Breast Cancer: Factors Influencing Delays in Initiating Treatment. Am Surg. 2010;76(10):1119-22. Review match
15. Kaplan CP, Crane LA, Stewart S, Juarez-Reyes M. Factors affecting follow-up among low-income women with breast abnormalities. J Womens Health (Larchmt). 2004;13:195-206. Review match
16. O’Brien MA, Whelan TJ, Villasis-Keever M, et al. Are cancer-related decision aids effective? A systematic review and meta-analysis. J Clin Oncol. 2009;27:974-85. Review match
