Systemy ratownictwa medycznego na świecie a system polski
Słowa kluczowe:
ratownictwo medyczne, medycyna ratunkowa, system ratownictwa medycznego, system francusko-niemiecki (FSG), system anglo-amerykański (AAS), ratownik medycznyAbstrakt
Nowoczesne ratownictwo medyczne na świecie to nowa dyscyplina, która liczy sobie zaledwie kilkadziesiąt lat. Tworzenie systemu ratownictwa medycznego to proces długotrwały i trudny. Wymaga doświadczenia i współpracy wielu środowisk: medycznych, administracyjnych i politycznych. W historii kształtowania się systemowych rozwiązań w ratownictwie medycznym i medycynie ratunkowej widoczne są dwa wzorce systemowe, a mianowicie wzorzec francusko-niemiecki (FSG) oraz anglo-amerykański (AAS). Swoje nazwy modele zawdzięczają państwom, w których idee systemów narodziły się i kształtowały przez lata. Obecnie, większość systemów ratownictwa medycznego na całym świecie stanowi kompozycje rozwiązań pochodzących z tych właśnie modeli. Innym sposobem klasyfikacji systemów ratownictwa medycznego jest podział w zależności od poziomu i zakresu medycznych czynności podejmowanych na miejscu zdarzenia na Basic Life Support (BLS), czyli podstawowe zabiegi ratujące życie lub Advanced Life Support (ALS), czyli zaawansowane zabiegi ratujące życie. Polska już od kilkunastu lat zdecydowanie podąża w kierunku modelu anglo-amerykańskiego. Medycyna ratunkowa i ratownictwo medyczne, to dziedziny nierozłącznie związane z ratowaniem życia i zdrowia, których niezaprzeczalny rozkwit przypada na koniec XX i początek XXI wieku. Obie należą w Polsce do priorytetowych, ponieważ od ich intensywnego rozwoju zależy nie tylko przeżycie chorych, ale przede wszystkim jakość życia poszkodowanych.
Bibliografia
1. Karski J, Nogalski A. Zasady organizacji struktur medycyny ratunkowej, W: Zawadzki A, red. Medycyna ratunkowa i katastrof, wyd. I. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2007. s. 349-68.
2. Dick WF. Anglo-American vs. Franco-German emergency medical services system. Prehosp Disaster Med. 2003;18(1):29-37.
3. Fleischmann T, Fulde G. Emergency medicine in modern Europe. Emerg Med Australas. 2007;19:300-302.
4. Sultan Al-Shaqsi. Models of International Emergency Medical Service (EMS) Systems. Oman Medical J. 2010;25(4):320-23.
5. Roessler M, Zuzan O. EMS systems in Germany. Resuscitation. 2006;68:45-9.
6. Platz E, Bey T, Walter FG. International report: current state and devel¬opment of health insurance and emergency medicine in Germany. The influence of health insurance laws on the practice of emergency medicine in a European country. J Emerg Med. 2003; 25(2):203-10.
7. Adnet F, Lapostolle F. International EMS Systems: France. Resuscitation. 2004;63:7-9.
8. Pozner ChN, Zane R, Nelson SJ, Levine M. International EMS Systems: The United States: past, present and future. Resuscitation. 2004;60:239-44.
9. Black John JM, Davies Gareth D. International EMS Systems: United Kingdom. Resuscitation. 2005;64:21-9.
10. Roudsari BS, Nathens AB, Cameron P, Civil I, Gruen RL, Koepsell TD, Lecky FE, Lefering RL, Liberman M, Mock ChM, Oestern HJ, Schildhauer TA, Waydhas Ch, Rivara FP. International comparison of prehospital trauma care systems. Injury. 2007;38:993-1000.
11. Roudsari B.S, Nathens A.B, Arreola – Risa C, Cameron P, Civil I, Grigoriou G, Gruen RL, Koepsell TD, Lecky FE, Lefering RL, Liberman M, Mock ChM, Oestern HJ, Petridou E, Schildhauer TA, Waydhas Ch, Zargar M, Rivara FP. Emergency Medical Service (EMS) systems in developed and developing countries. Injury. 2007;38:1001-13.
12. Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym, Dz.U.06.191.1410 z dn. 20.10.2006 z późn. zm.
13. Szostak A, Rams P. Analiza różnic wytycznych PSP i ERC dotyczących podstawowych i zaawansowanych zabiegów ratujących życie w struk¬turze Zintegrowanego Systemu Ratownictwa w Polsce. Ostry Dyżur. 2010;3(1):12-5.
