Grypa sezonowa i pandemiczna – konsekwencje zdrowotne, społeczne i ekonomiczne
Słowa kluczowe:
grypa, powikłania, konsekwencjeAbstrakt
Grypa (influenza) jest ostrą chorobą zakaźną wywoływaną przez wirusa grypy typu A, B lub C z rodziny Orthomyxoviridae, która rozprzestrzenia się głównie droga kropelkową, a źródłem zakażenia jest chory człowiek. Corocznie na grypę choruje 5-15% populacji świata, z czego u 3-5 milionów ludzi choroba ta ma ciężki przebieg. Grypa trwa średnio od kilku do kilkunastu dni a przechorowanie daje uodpornienie na dany podtyp wirusa. Jednak duża zmienność antygenowa wirusów grypy typu A i B niesie groźbę przełamania tej bariery i częstych infekcji. Najpoważniejszymi konsekwencjami grypy sezonowej, a szczególnie pandemicznej są powikłania w obrębie górnych i dolnych dróg oddechowych, układu krążenia, ośrodkowego układu nerwowego i nerek. Zakażenia wirusami grypy typu A, zwłaszcza podtypu A/H1N1 może doprowadzić do ciężkiego zapalenia płuc o charakterze pierwotnym, wtórnym lub mieszanym oraz do zapalenia oskrzeli i oskrzelików. Stany te wymagają leczenia w oddziałach intensywnej terapii i cechują się wysoką śmiertelnością. Grypa może prowadzić do zapalenia mięśnia sercowego, niewydolności krążeniowej oraz zawału serca. Zakażenie grypowe obejmujące swym zasięgiem centralny układ nerwowy może być przyczyną stanu zapalnego opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu, udarów mózgu oraz wielu schorzeń neurologicznych i psychiatrycznych. Leczenie przyczynowe grypy jest kosztowne, a objawowe – mało skuteczne. Epidemie grypy przyczyniają się do strat zdrowotnych, społecznych i finansowych. Można je ograniczyć bezpieczną i skuteczną profilaktyką – corocznymi szczepieniami ochronnymi z użyciem szczepionek zawierających rekomendowane przez WHO szczepy wirusów grypy typu A i B, z równocześnie prowadzonymi działaniami sanitarno-higienicznymi.
Bibliografia
1. WHO Fact Sheet on Influenza. World Health Organization Fact Sheet No 211, Revised March. 2003.
2. Brydak LB. Grypa, pandemia grypy mit – czy realne zagrożenie. Warszawa: Wyd. RYTM; 2008. s.35-88,101-20.
3. Brydak LB, Steciwko A. Grypa. Wskazania do szczepień, możliwe powikłania pogrypowe. List do lekarzy. Terapia. 2006;9:9-12.
4. Grzesiowski P. Grypa – praktyczne informacje dla lekarzy POZ. Praktyka Lekarska. Zeszyty specjalistyczne. 2010;44(7):5-16.
5. Grzesiowski P. Grypa – aktualne informacje dla lekarzy POZ. Praktyka Lekarska. Zeszyty specjalistyczne. 2010;60(13):5-13.
6. Polskie Towarzystwo Wakcynologii. Zapobieganie zachorowaniom na grypę. Aktualne (2008) zalecenia Komitetu Doradczego ds. Szczepień Ochronnych Center for Disease and Control and Prevention. Med Prakt. Wydanie Specjalne 2008;8:6-11.
7. Mazurowska-Magdzik W. Grypa – zagrożenia i profilaktyka. Przegl Ped. 2001;31(suppl.1):1-3.
8. Piotrowski WJ, Górski P. Płucne i oskrzelowe powikłania grypy. Alergia Astma Immunologia. 2002;7:27-31.
9. Podolec P, Kopeć G, Brydak LB. Szczepienia przeciw grypie w prewencji chorób sercowo-naczyniowych. Grypa. Kraków: Medycyna Praktyczna; 2007.
10. Bilińska ZT, Brydak LB. Powikłania sercowo-naczyniowe grypy. Kardiol Pol. 2003;59:431-5.
11. Ciszewski A. Szczepienie przeciw grypie w prewencji wtórnej choroby wieńcowej. Aktualne zalecenia europejskiego i amerykańskich towarzystw kardiologicznych. Kardiol Pol. 2009;67:677-80.
12. Kopeć G, Podolec P. Szczepienie przeciw grypie w profilaktyce zdarzeń sercowo-naczyniowych. Przewodnik Lekarza. 2009;3:77-81.
13. Kopeć G, Podolec P. Szczepienia przeciw grypie w prewencji chorób sercowo-naczyniowych. Forum Profilaktyki. 2007;2:3-4.
14. Strach M, Kozera-Ptaszyńska U, Grodzicki T. Szczepienia przeciwko grypie w wieku podeszłym – wyniki badań i mechanizmy protekcji kardiologicznej. Forum Profilaktyki. 2007;2:4-5.
15. Van Lenten BJ, Wagner AC, Nayak DP, Hama S, Navab M, Fogelman AM. High-density lipoprotein loses its anti-inflammatory properties during acute influenza A infection. Circulation. 2001;103:2283-2288.
16. Naghavi W, Wyde P, Litovsky P, Madjid M, Akhtar A, Naguib S, Siadaty MS, Sanati S, Casscells W: Influenza infection exerts prominent inflammatory and thrombotic effects on the atherosclereotic plaques of apolipoprotein E-defficient mice. Circulation. 2003;107:762-768.
17. Smith SC Jr, Allen J, Blair SN, Bonow RO, Brass LM, Fonarow GC, Grundy SM, Hiratzka L, Jones D, Krumholz HM, Mosca L, Pasternak RC, Pearson T, Pfeffer MA, Taubert KA: AHA/ACC guidelines for secondary prevention for patients with coronary and other atheroclerotic vascular disease: 2006 update: endorsed by National Heart, Lung, and Blood Institute. Circulation. 2006;113:2363-72.
18. Lavalleé P, Perchaud V, Gautier-Bertrand M, Grabli D, Amarenco P. Association between influenza vaccination and reduced risk of brain infarction. Stroke. 2002; 33:513-8.
19. Rybicka K, Brydak LB. Encefalopatia i zapalenie mózgu – powikłania po infekcjach wirusem A i B. Pol Merk Lek. 2005; 19; 501-5.
20. Brydak LB. Grypa istotny problem zdrowia publicznego w Polsce. Fam Med. & Prim Care Rev. 2005;7:261-71.
21. Kuchar E, Szenborn L. Ekonomika grypy w Polsce – próba oszacowania ile kosztują skutki grypy. Przedruk z „Zakażeń”. 2007;5,2008;1. ISSN 1644-4957:4-7.
