Przygotowanie studentek pedagogiki i socjologii do roli edukatorów zdrowotnych w zakresie profilaktyki raka szyjki macicy
Słowa kluczowe:
rak szyjki macicy, profilaktyka, skrining, edukacja zdrowotnaAbstrakt
Wstęp. Program profilaktyki raka szyjki macicy może być skuteczny jedynie pod warunkiem objęcia skriningiem cytologicznym większości docelowej populacji kobiet. Aby było to możliwe, konieczne jest włączenie w akcje promocyjne nie tylko pracowników służby zdrowia, ale również innych grup zawodowych dysponujących odpowiednim przygotowaniem do prowadzenia edukacji zdrowotnej, w tym m.in. pedagogów, socjologów, pracowników socjalnych. Grupy te, mogłyby stworzyć potencjalne pozamedyczne ogniwo w łańcuchu edukacji zdrowotnej, a tym samym wzmocnić skuteczność populacyjnych programów profilaktycznych.
Cel. Celem pracy było ustalenie, czy studentki pedagogiki i socjologii posiadają odpowiednią wiedzę z zakresu profilaktyki raka szyjki macicy, która pozwoliłaby im pełnić w przyszłości rolę edukatorów zdrowotnych i wpływać na aktywizację kobiet do uczestnictwa w programach profilaktycznych.
Materiał i metody. Badaniem ankietowym objęto 284 studentki pedagogiki i socjologii z dwóch uczelni wyższych w Szczecinie. Zastosowany kwestionariusz dotyczył wiedzy z zakresu epidemiologii, patogenezy, rokowania, objawów i profilaktyki raka szyjki macicy.
Wyniki. Z przeprowadzonych badań wynika, że połowa studentek wykazuje się przeciętną wiedzą na temat raka szyjki macicy. Wysoki poziom wiedzy odnotowano u blisko 1/3 studentek.
Wnioski. Studentki socjologii i pedagogiki, które odbyły kształcenie z uwzględnieniem programów nauczania obejmujących socjologię zdrowia i profilaktykę prozdrowotną, wykazują akceptowalny poziom wiedzy wymagany do pełnienia ról edukatorów zdrowotnych w zakresie profilaktyki raka szyjki. Wiedzę na temat raka szyjki macicy należy jednak przekazywać potencjalnym edukatorom zdrowotnym w sposób bardziej usystematyzowany.
Bibliografia
1. Miles A, Cockburn J, Smith RA, et al. A perspective from countries using organized screening programs. Cancer. 2004;101(suppl.5):1201-13.
2. Spaczyński M, Karowicz-Bilińska A, Rokita W, et al. Uczestnictwo kobiet w Populacyjnym Programie Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy w latach 2007-2009. Ginekol Pol. 2010;81:655-63.
3. Sasieni P, Adams J, Cuzick J. Benefit of cervical screening at different ages: evidence from the UK audit of screening histories. Br J Cancer. 2003;89:88-93.
4. Gök M, Heideman D, van Kemenade F, et al. HPV testing on self collected cervicovaginal lavage specimens as screening method for women who do not attend ervical screening: cohort study. BMJ. 2010;340:1040- 48.
5. Blomberg K, Temestedt B-M, Tömberg S, et al. How do women who choose not to participate in population-based cervical cancer screening reason about their decision? Psychooncology. 2008;17:561-9.
6. Knops–Dullens T, de Vries N, de Vries H. Reasons for non-attendance in cervical cancer screening programmes: an application of the Integrated Model for Behavioural Change. Eur J Cancer Prev. 2007;16:436-45.
7. Ackerson K, Preston S. A decision theory perspective on why women do or do not decide to have cancer screening: systematic review. J Adv Nurs. 2009:65;1130-40.
8. Tacken M, Braspenning J, Hemens R, et al. Uptake of cervical cancer screening in The Netherlands is mainly influenced by women’s beliefs about the screening and by the inviting organization. Eur J Publ Health. 2007;17:178-85.
9. Spaczyński M, Nowak-Markwitz E, Januszek-Michalecka L, et al. Profil socjalny kobiet a ich udział w Programie Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy w Polsce. Ginekol Pol. 2009;80:833-8.
10. Twinn S, Shiu A, Holroyd E. Women’s knowledge about cervical cancer and cervical screening practice: a pilot study of Hong Kong Chinese women. Cancer Nurs. 2002;25:377-84.
11. Ackermann S, Renner SP, Fasching PA, et al. Awareness of general and personal risk factors for uterine cancer among healthy women. Eur J Cancer Prev. 2005;14:519-24. 12. Walsh JC. The impact of knowledge, perceived barriers and perception of risk on attendance for a routine cervical smear. Eur J Contracept Reprod Health Care. 2006;11:291-6.
13. Stein K, Lewendon G, Jenkins R, et al. Improving uptake of cervical cancer screening in women with prolonged history of non-attendance for screening: a randomized trial of enhanced invitation methods. J Med Screen. 2005;12:185-9.
14. Spadea T, Bellini S, Kunst A, et al. The impact of interventions to improve attendance in female cancer screening among lower socioeconomic groups: A review. Prev Med. 2010;50:159-64.
15. Nowicki A, Borowa I, Maruszak M. Zachowania zdrowotne kobiet w zakresie zapobiegania, wczesnego wykrywania stanów przedrakowych i raka szyjki macicy. Ginekol Pol. 2008;79:840-9.
