Narażenie kobiet ciężarnych na używki, leki oraz stres
DOI:
https://doi.org/10.12923/j.0044-2011/123-2/a.06Słowa kluczowe:
postawy kobiet ciężarnych, alkohol, palenie, leki, stres, warunki pracyAbstrakt
Wstęp. Literatura podaje liczne dowody negatywnego wpływu alkoholu, nikotyny, czy leków w ciąży. Wiele danych wskazuje na związek stresu oraz pracy fizycznej w ciąży z licznymi jej powikłaniami.
Cel. Celem badania była ocena narażenia kobiet ciężarnych na dym tytoniowy, alkohol, stres, wysiłek fizyczny oraz leki oraz analiza ich świadomości i wiedzy na ten temat, ze wskazaniem grup wysokiego ryzyka.
Materiał i metody. Badanie przeprowadzono w sierpniu i wrześniu 2012 roku w przychodniach ginekologiczno-położniczych w Lublinie wśród 138 kobiet ciężarnych. Narzędziem badawczym był kwestionariusz ankiety zawierający 26 pytań.
Wyniki. W badanej grupie 69.6% ciężarnych nigdy nie paliło papierosów, natomiast 25.3% narażało swe nienarodzone dziecko na szkodliwe związki tytoniu w I trymestrze ciąży. Palenie zaobserwowano statystycznie częściej m.in. wśród kobiet młodych oraz narażonych na wysoki stres. Niepokojący jest fakt, iż co piąta badana kobieta posiada nieprawidłową wiedzę na temat spożywania alkoholu w ciąży. Znacząco częściej były to ciężarne nieplanujące dziecka, narażone na wysoki stres, stosujące samoleczenie w ciąży oraz korzystające z Internetu, jako głównego źródła informacji na temat zdrowia w tym okresie. Połowa ankietowanych aktywnych zawodowo wykonywała pracę fizyczną. Narażenie na wysoki stres odczuło 20.2% kobiet; korelował on istotnie statystycznie z wykształceniem wyższym oraz z wykonywaną pracą umysłową. Niemal połowa badanych zastosowałaby samoleczenie i byłyby to głównie leki dostępne bez recepty, gdzie preparaty z grupy NLPZ zaznaczyła co czwarta respondentka.
Wnioski. Brak rzetelnej wiedzy i świadomości ciężarnych sprawia, że sięgają w czasie ciąży po szkodliwe substancje. Znaczna część ciężarnych aktywnych zawodowo wykonuje pracę fizyczną ciężką lub jest narażona na stres, który powoduje częstsze sięganie po używki. Leki sprzedawane bez recepty są często postrzegane, jako bezpieczne i przyjmowane przez ciężarne bez porozumienia z lekarzem.
Bibliografia
1. Biernacka J, Hanke W. Wpływ stresu psychospołecznego w pracy zawodowej i pozazawodowej na przebieg i wynik ciąży. Med Pr. 2006;57(3):281-90.
2. Muszalik M, Marzec A, Kartuzi Z. Edukacja zdrowotna metodą zapobiegania palenia papierosów i piciu alkoholu wśród młodzieży szkolnej. Pielęg Pol. 2005;2:225
3. Salmasi G, Grandy R, Jones J, McDonald S. Environmental tabacco smoke exposure and perinatal outcomes reviews and meta-analyses. Acta Obstet Gynecol Skand .2010;89;423-41.
4. Wisborg K, Kesmodel U, Henriksen TB, et al. Exposure to tobacco smoke in utero and the risk of stillbirth and death in the first year of life. Am J Epidemiol. 2001;154(4):322-7.
5. Goodwin RD, Keyes K, Simuro N. Mental disorders and nicotine dependence among pregnant women in the United States. Obstet Gynecol. 2007;109(4):875-83.
6. Kesmodel U, Wisborg K, Olsen SF, et al. Moderate alcohol intake during pregnancy and the risk of stillbirth and death in the first year of life. Am J Epidemiol. 2002;155(4):305-12.
7. Brus R, Sokoła A. Leki a ciąża. Elementy farmakologii pediatrycznej. In: W Kostowski, ZS Heraman. Farmakologia. Podstawy farmakotera¬pii. Warszawa: PZWL; 2010. p. 682-91.
8. Bińczycka T. Ochrona kobiet w ciąży i w okresie macierzyństwa w prawie wspólnotowym i w polskim ustawodawstwie pracy. PiZS.1998;5:13-22.
9. Raport Ministerstwa Zdrowia.. Stan zagrożenia epidemią palenia tytoniu w Polsce. 2010. [http://www.mz.gov.pl/wwwfiles/ma_struktura/docs/raport_epidemia_16082010.pdf]
10. Szymborski J, Borkowski W, Ołtarzewski M, et al. Epidemiologia i zdrowotne następstwa biernego palenia tytoniu. In: J. Szymborski, T. Laskowska-Klita, J. Mazur (ed). Zdrowie naszych dzieci. Dzieciństwo wolne od tytoniu. Warszawa: ALUNA; 2001. p. 109-25.
11. Gilman SE, Breslau J, Subramanian SV, et al. Social factors, psychopathology, and maternal smoking during pregnancy. Am J Public Health. 2008;98(3):448-53.
12. Tough S, Tofflemire K, Clarke M, Newburn-Cook C. Do women change their drinking behaviors while trying to conceive? An opportunity for preconception counseling. Clin Med Res. 2006;(4):97-105.
13. Rybus-Potęba E, Marczewski K. Samoleczenie – stare zagrożenia czy nowy świat pomocy dla pacjenta. Zdr Publ. 2001;111(1):31-6.
14. Biernacka JB, Hanke W, Makowiec-Dąbrowska T, et al. Psychospołeczne uciążliwości środowiska pracy zawodowej kobiet ciężarnych a ryzyko występowania porodu przedwczesnego. Med Pr. 2007;58(3):205-14.
15. Mozurkewich EL, Luke B, Avni M, Wolf FM. Working conditions and adverse pregnancy outcome: A metaanalysis. Obstet Gynecol. 2000;95(4):623-35.
