Sprężystość ego a koordynacja zdrowotna człowieka
Słowa kluczowe:
sprężystość ego, zdrowie, anoreksja, depresjaAbstrakt
Wstęp. Wzrastające zainteresowanie czynnikami zakłócającymi zdrowie zaowocowało licznymi odkryciami odnoszącymi się zarówno do teoretycznych podstaw zaburzeń zdrowotnych, jak i do indywidualnych zasobów jednostki, chroniących ją przed oddziaływaniem różnych stresorów. Jednym z tych zasobów jest wywodząca się z koncepcji J.J. Blocków sprężystość ego (ego resiliency), której właściwości adaptacyjne zostały sprawdzone w niniejszej publikacji.
Cel. Celem pracy było sprawdzenie założeń autorów wskazujących na adaptacyjną funkcję sprężystości ego (ego resiliency) poprzez analizę uzyskanych wyników na Skali Sprężystości Ego (Ego Resiliency Scale-ER89) J.Blocka (1996) przez dziewczęta i kobiety u których rozpoznano zaburzenia zdrowotne.
Materiał i metoda. Do pomiaru sprężystości ego (ego resiliency) zastosowano 14-itemową Skalę Sprężystości Ego (Ego Resiliency Scale- ER 89) stworzoną przez Jacka Blocka. Na potrzeby tego badania odpowiednio dostosowano Skalę Sprężystości Ego, sprawdzając jej rzetelność, która na badanej próbie kobiet ujawniających zaburzenia zdrowotne wyniosła α=0,719, natomiast na próbie kobiet nie ujawniających żadnych zaburzeń zdrowotnych rzetelność przyjęła wartość równą α=0,45. W badaniu wzięło udział 110 kobiet w wieku 15-30. Kryterium doboru badanej próby stanowiła kondycja zdrowotna. Grupę 60 kobiet nie ujawniających żadnych zaburzeń zdrowotnych tworzyły: uczennice gimnazjum w wieku 15-17 lat, studentki w wieku 19-25 lat oraz kobiety w wieku 26-30 lat. Natomiast grupa 50 kobiet ujawniająca zaburzenia zdrowotne składała się: z 18 kobiet w wieku 15-25 lat, u których zdiagnozowano jadłowstręt psychiczny; z 17 kobiet w wieku 21-26 lat, u których zdiagnozowano zaburzenia o podłożu depresyjnym oraz z 15 kobiet w wieku 20-30 lat, u których zdiagnozowano zaburzenia o podłożu nerwicowym.
Wyniki. Test T dla prób niezależnych oraz wieloczynnikowa analiza wariancji (MANOVA) ujawniły, iż kobiety, u których zdiagnozowano jadłowstręt psychiczny, depresję lub zaburzenia o podłożu nerwicowym charakteryzują się niższym poziomem sprężystości ego (ego resiliency) w porównaniu do kobiet nie ujawniających zaburzeń zdrowotnych, co może wskazywać na ogólne trudności w adaptacji i dostosowywaniu się do wymogów stawianych przez środowisko.
Bibliografia
1. Masten SA. Ordinary Magic. Resilience Processes in Developmen. Am Psychol 2001;56:227-38.
2 Maluccio AN. Resilience: A Many-Splendored Construct?. Am J Orthopsychiatry 2002;72:596–9.
3. Newman R. APA’s Resilience Initiative. Prof Psychol: Res Pract 2005;36:227–9.
4. Heszen I, Sęk H. Psychologia Zdrowia. Warszawa: PWN; 2007.
5. Kelley TM. Natural Resilience and Innate Mental Health. Am Psychol 2005, p. 265.
6. Lussier I, Derevensky JL, Gupta R, Bergevin T, Ellenbogen S. Youth Gambling Behaviors: An Examination of the Role of Resilience. Psychol Addict Behav 2007;21:165-73.
7. Block J, Kremen A. IQ and Ego-resiliency: Clarifying their conceptual and empirical linkage and separateness. J Pers Soc Psychol 1996;70:349-61.
8. Block J, Block J. Venturing a 30- year Longitudinal Study; Am Psychol 2006;61(4):315-27.
9. Klohnen EC. Conceptual Analysis and Measurement of the Construct of Ego-Resiliency. J Pers Soc Psychol 1996;70:5.
10. Letzring TD, Block J, Funder DC. Ego-control and ego-resiliency: Generalization of self-report scales based on personality descriptions from acquaintances, clinicians, and the self. J Res Pers, 2004, p.1-28.
11. Pervin LA. Psychologia Osobowości. Gdańsk: GWP; 2002.
12. Klohnen E, Vandewater E. Negotiating the Middle Years : Ego-Resiliency and Successful Midlife Adjustment in Women; Psychol Aging 1996,11:3.
13. Huey JS, Weisz JR. Ego Control, Ego Resiliency, and the Five-Factor Model as Predictors of Behavioral and Emotional Problems in Clinic-Referred Children and Adolescents; J Abnorm Psychol 1997;106(3):404-15.
14. Al.-Naser F. Evaluating resiliency patterns using the ER89: A Case study from Kuwait. Social Behavior and Personality 2000;28(5):505-14.
