Próchnica zębów mlecznych w populacji polskich dzieci w wieku 0,5-6 lat
Słowa kluczowe:
próchnica zębów, zęby mleczne, wskaźniki próchnicy, PolskaAbstrakt
Próchnica zębów mlecznych stanowi poważny problem zdrowotny dziecięcej populacji w Polsce. Na podstawie przeglądu prac opublikowanych w polskojęzycznych czasopismach stomatologicznych w latach 2004-2009, przedstawiono stanu uzębienia mlecznego polskich dzieci. Wyniki badań zestawiono według wieku badanych dzieci. Informacje na temat choroby próchnicowej wyrażone zostały wartościami wskaźników próchnicy – frekwencją, średnią liczbą puw, wskaźnikiem puw i wskaźnikiem leczenia zębów.
Frekwencja próchnicy zębów u 3-latków wynosiła ok. 45-77%, w grupie 4-latków – ok. 50- 66%, a przybierając wyższe wartości wraz z wiekiem dzieci, osiągała ok. 57-94% u dzieci 6-letnich. Średnia liczba zębów mlecznych dotkniętych próchnicą u dzieci, u których wystąpiła choroba próchnicowa (wskaźnik puw), wynosiła u 3-latków 2,13-5,31, u 4-latków - 3,79, u 5-latków – 4,41- 4,67 i u 6-latków – ok. 5 – 6,17. Wartości wskaźnika leczenia zębów mlecznych kształtowały się na poziome 0,1 u dzieci 4-letnich, 0,09-0,18 u 5-latków i 0,075-0,75 u 6-latków.
Wyniki przytoczonych badań potwierdzają, że osiągnięcie celu zdrowia jamy ustnej, który zakłada Światowa Organizacja Zdrowia na rok 2015 – 60% dzieci 6-letnich wolnych od próchnicy będzie niezmiernie trudne. Częstość i nasilenie procesu próchnicowego w uzębieniu mlecznym polskich dzieci są różne w zależności od wieku i miejsca zamieszkania (miasto/wieś, region Polski) i przybierają wysokie wartości. Zaniedbania w opiece stomatologicznej nad dziećmi są znaczne, o czym świadczą niskie wartości wskaźnika leczenia zębów mlecznych.
Wydaje się, że brak szeroko pojętej systemowej, planowej opieki profilaktyczno-leczniczej nad dziećmi z uzębieniem mlecznym, z jednocześnie niską świadomością prozdrowotną rodziców to główne przyczyny zaistniałej sytuacji zdrowotnej polskich dzieci.
Bibliografia
1. Proc P, Filipińska-Skąpska R, Wochna-Sobańska M. Wpływ terminów ząbkowania na intensywność próchnicy zębów mlecznych. Czas Stomatol. 2004;57(9):568-73.
2. Fetkowska-Mielnik K, Masierowska A, Zioło A. Próchnica zębów mlecznych w zależności od przebiegu ciąży matki i okresu niemowlęcego dziecka. Czas Stomatol. 1985; 38(4):271-6.
3. Giermakowska A, Gielniewska E, Chraniuk Z, Kawka P, Okoński P, Frelek B, Wysocki R. Wpływ higieny i diety na występowanie próchnicy u dzieci po 3 roku życia. Mag Stomatol. 1994;9:19-23.
4. Kalwitzki M, Weiger R, Axmann-Krcmar D, Rosendahl R. Caries risk analysis: considering caries as an individual time-dependent process. Int J Paediatr Dent. 2002;12:132-42.
5. Moss SJ. Zależność między dietą, śliną a próchnicą butelkową u dzieci. Nowa Stomatol. 2001;16:24-5.
6. Sobiech I, Sobol-Kober J, Remiszewski A, Sobiech P. Wpływ zwyczajów żywieniowych dzieci na występowanie próchnicy zębów (badania pilotażowe). Nowa Stomatol. 1999; 4:12-4.
7. Szpringer-Nodzak M. Występowanie próchnicy w zębach mlecznych u dzieci zależnie od terminu początku ząbkowania. Czas Stomatol. 1981;34(8):757-63.
8. Szpringer-Nodzak M. Badanie czynników etiologicznych próchnicy wczesnej u dzieci z uzębieniem próchnicowym. Nowa Stomatol. 1997; 3: 3-8.
9. Carmichael CL, Rugg-Gunn AJ, Ferrell RS. The relationship between fluoridation, social class and caries experience in 5-year-old children in Newcastle and Nourthumberland in 1987. Br Dent J. 1989; 167:57-61.
10. Grzesiak I, Kaczmarek U. Temperament dziecka a występowanie próchnicy wczesnej. Dent Med Probl. 2005;42(2):261-5.
11. Grzesiak I, Kaczmarek U. Rozmieszczenie próchnicy w zębach mlecznych u wrocławskich dzieci w wieku 18-36 miesięcy. Dent Med Probl. 2006;43(2):215-21.
12. Bagińska J, Stokowska W. Lokalizacja próchnicy w poszczególnych zębach u dzieci w wieku 36-48 miesięcy z regionu Podlasia. Nowa Stomatol. 2004;4:147-52.
13. Li Y, Wang W. Predicting caries in permanent teeth from caries in primary teeth; an eight-year cohort study. J Dent Res. 2002;81(8):561-6.
14. Szydłowska-Walendowska B, Lubowiedzka-Gontarek B, Daszkowska M, Filipińska-Skąpska R, Hilt A, Wochna-Sobańska M, Bruzda-Zwiech A. Zachorowalność na próchnicę dzieci łódzkich w wieku przedszkolnym zakwalifikowanych do zabiegów profilaktyki fluorkowej. Czas Stomatol. 2005;58(5):323-7.
15. Hilt A, Daszkowska M, Wochna-Sobańska M. Spostrzeżenia dotyczące stanu i potrzeb leczniczych uzębienia dzieci przedszkolnych z Łodzi. Nowa Stomatol. 2008;1:3-6.
16. Proc P, Filipińska-Skąpska R, Wochna-Sobańska M. Próchnica uzębienia dzieci łódzkich do 5 lat. I. Frekwencja i intensywność występowania choroby. Dent Med Probl. 2005;42(2):249-53.
17. Grzesiak I, Kaczmarek U. Wiedza prozdrowotna matek i świadomość stanu uzębienia ich dzieci w wieku do 3 lat. Dent Med Probl. 2004;41(1):59-66.
18. Kaczmarek U, Grzesiak I. Częstość i intensywność próchnicy u dzieci do 3 roku życia ze żłobków wrocławskich. Porad Stomatol. 2005;9:4-7.
19. Szczepańska J, Szydłowska B, Lubowiedzka B, Pawłowska E. Analiza czynników ryzyka występowania choroby próchnicowej u 3-letnich dzieci. Czas Stomatol. 2007;60(3):162-70.
20. Chałas R, Bachanek T, Cieszko-Buk M, Wójcik-Chęcińska I. Stan uzębienia dzieci przebywających w domach samotnej matki na terenie województwa lubelskiego. Mag Stomatol. 2004;3:34-36.
21. Szafrańska B, Waszkiel D. Frekwencja i intensywność próchnicy u dzieci w wieku od 3 do 7 lat, mieszkających w Białymstoku. Czas Stomatol. 2008;61(7):480-47.
22. Bagińska J, Stokowska W. Nawyki żywieniowe a intensywność próchnicy wczesnej u małych dzieci. Wiad Lek/ 2006;59(1-2):5-9.
23. Bagińska J, Stokowska W. Stan uzębienia dzieci w wieku 36-48 miesięcy mieszkających na terenie województwa podlaskiego. Czas Stomatol. 2005;58(1):44-50.
24. Banaszek D, Szych Z. Ocena skuteczności dwóch programów profilaktycznych u dzieci przedszkolnych. Nowa Stomatol. 2007;2-3:55-60.
25. Sołtan E, Herman K, Janowska K, Kowalczyk-Zając M. Ocena stanu uzębienia u 4-5-letnich dzieci wrocławskich. Dent Med Probl. 2004; 41(3):423-426.
26. Banaszek D. Świadomość i zachowania zdrowotne matek objętych edukacją stomatologiczną w szkole rodzenia oraz stan narządu żucia ich dzieci w wieku 2-5 lat. Nowa Stomatol. 2006;4:140-145.
27. Sionkowska J, Wysokińska-Miszczuk J. ocena stanu uzębienia u 4 i 5-letnich dzieci z małych miast województwa lubelskiego (Chełm). Porad Stomatol. 2007;9:249-53.
28. Ganowicz M, Wierzbicka M, Pierzynowska E, Zawadziński M, Jodkowska E. Występowanie próchnicy u dzieci w wieku 6 lat w Polsce w 2005 roku. Nowa Stomatol. 2007; 1:3-7.
28. Bagińska J, Wilczyńska-Borawska M, Stokowska W. Frekwencja i intensywność próchnicy zębów dzieci z klas zerowych z małych miejscowości województwa podlaskiego. Mag Stomatol. 2006; 6:56-58.
29. Małkiewicz K, Kępa-Prokopienko J, Jodkowska E. Frekwencja i intensywność próchnicy u dzieci 6- i 12-letnich w województwie mazowieckim. Nowa Stomatol. 2006;1:11-14.
30. Wdowiak L, Szymańska J, Mielnik-Błaszczak M. Monitorowanie stanu zdrowia jamy ustnej. Wskaźniki próchnicy zębów. Zdr Publ. 2004;114(1):99-103.
31. Caufield PW, Cutter GR, Dasanayake AP. Initial acquisition of mutans streptococci by infants: evidence for a discrete window of infectivity. J Dent Res. 1993;72(1):37-45.
32. Szatko F, Rabęda A, Bromblik A. Analiza skuteczności systemu opieki stomatologicznej na podstawie analizy porównawczej stanu uzębienia dzieci w wieku przedszkolnym. Czas Stomatol. 2008:61:61-8.
33. Pitss NB, Palmer JD. The dental caries experience of 5-year-old children in Great Britain. Surveys coordinated by the British Association for the study Community Dentistry in 1993/94. Community Dent Health. 1995;12:52-8.
34. Marthaler TTM, O’Mullane DM, Vrbic V. The prevalence of dental caries in Europe 1990-1995. Caries Res. 1996;30:237-55.
35. Mattos-Graner RO, Smith DJ, King WF, Mayer MPA. Water-insoluble glucan synthesis by mutans streptococcal strains correlates with caries incidence in 12- to 30-month-old children. J Dent Res. 2000;79:1371-7.
36. Wierzbicka M, Szatko F, Pierzynowska E, Zawadziński M, Dybiżańska E, Małkiewicz E, Ganowicz M, Strużycka I, Iwanicka-Frankowska E. Świadomość i zachowania zdrowotne matek małych dzieci w Polsce z początkiem nowego tysiąclecia. Stomatol Wpółcz. 2008;4:8-12.
