Stan zdrowia młodzieży studiującej w świetle badań prowadzonych w Polsce w latach 1970-2010
Słowa kluczowe:
zdrowie, profilaktyka, choroby, studenciAbstrakt
Wstęp. Zdrowie to jedno z podstawowych praw jednostki ludzkiej, a także – jak zapisano w „Narodowym Programie Zdrowia na lata 2007-2015” – najważniejszy sprzymierzeńca człowieka w drodze do samorealizacji, w dążeniu do sukcesów zawodowych i szczęścia osobistego oraz satysfakcjonującego pełnienia ról społecznych i dobrej adaptacji do zmian środowiska.
Cel. Celem pracy jest charakterystyka stanu zdrowia młodzieży akademickiej, na podstawie badań prowadzonych w różnych środowiskach w latach 1970-2010. Wybór tak szerokiego, obejmującego prawie 40 lat, przedziału czasowego podyktowany został chęcią wskazania zmian zachodzących w sferze stanowiącej przedmiot zainteresowań artykułu.
Materiał i metody. Opracowanie zawiera porównanie przedstawionych w literaturze przedmiotu, wyników badań prowadzonych w latach 1970-2010. Kondycja zdrowotna młodzieży akademickiej zostanie zaprezentowana z dwóch perspektyw, tj. od strony subiektywnych ocen respondentów, jak i w świetle wyników obiektywnych badań lekarskich.
Wyniki. Wśród młodzieży akademickiej pod koniec lat 70. XX wieku wśród schorzeń wykazujących tendencję wzrostową w ilości zachorowań wymieniano: zaburzenia psychiczne, choroby układu oddechowego, trawiennego, nerwowego i narządów zmysłu. Obecnie do najczęstszych należą: schorzenia ortopedyczne, schorzenia narządów ruchu, wady postawy ciała i skrzywienia kręgosłupa, choroby układu krążenia i układu oddechowego, cukrzyca i nasilające się zaburzenia psychiczne. 40% studentów kwalifikuje się do grup dyspanseryjnych.
Wnioski. Polska jest jednym z krajów, w których znacznie obniżył się potencjał zdrowotny młodzieży. Zaprezentowane i opisane wyżej wyniki badań wskazują na potrzebę ciągłego monitorowania stanu zdrowia młodzieży akademickiej z uwagi na polskie priorytety przedstawione w Narodowym Programie Zdrowia na lata 2007-2015. Zgromadzona wiedza może pozwolić na podjęcie działań zmierzających do kształtowania prozdrowotnego stylu życia oraz może wpłynąć na poprawę stanu zdrowia młodzieży akademickiej
Bibliografia
1. Woynarowska B. Medyczne działania profilaktyczne w szkole. In: Woynarowska B (ed.) Zdrowie i szkoła. Warszawa: PZWL; 2000. p.524-50.
2. Górniak K. Rozwój biologiczny dzieci wiejskich z wadami postawy ciała. Studia i Monografie nr 106. Warszawa: AWF; 2006.p.5.
3. Rozporządzenie Ministra zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 15 września 1997 roku w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (DZ.U. 1997, nr 69, poz.332).
4. Momola I. Postawa ciała a wybrane cechy morfologiczne i funkcjonalne studentów. Rzeszów: Wyższa Szkoła Pedagogiczna; 1994. p.10-1.
5. Bartkowiak L. Aspekty zdrowotne stylu życia w postawach i opiniach studentów Wydziału Farmaceutycznego. In: Maksymiuk T, Bartkowiak L (ed) Badania stanu zdrowia populacji i funkcjonowanie opieki zdrowotnej – zagadnienia wybrane. Poznań: Akademia Medyczna; 2002. p. 29-38.
6. Czarnecka M. Subiektywne koncepcje zdrowia i choroby studentów oraz ich determinanty. In: Bartkowiak G (ed) Czynniki kształtujące zachowania zdrowotne człowieka na przestrzeni życia. Poznań: Uniwersytet Medyczny; 2008. p. 30-9.
7. Szwajkowska A. Kultura zdrowotna studentów Akademii Wychowania Fizycznego na tle porównawczym. In: Malinowski A, Tatarczuk J, Asienkiewicz R (ed) Ontogeneza i promocja zdrowia. Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski; 2002. p. 242-5.
8. Duda B. Sytuacja społeczna rodziny a postrzeganie własnego zdrowia przez studentki studiów zaocznych Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu oraz Akademii Medycznej w Gdańsku, Annales UMCS; 2004:. LIX:453-8.
9. Pietryka-MichałowskaE, Wdowiak L. Zachowania zdrowotne studentów Akademii Medycznej. I wpływ czynników demograficznych na ocenę zachowań zdrowotnych. Zdr Publ 2004;114(30):326-30.
10. Polz A. Samoocena zdrowia studentek I roku wydziału pielęgniarskiego AM w Lublinie. Zdr Publ. 1983;94(50):267-72.
11. Kornafel D, Kwiatkowska B, Rodziewicz-Pełeszuk A. Cechy różnicujące samoocenę zdrowia człowieka. In: Jopkiewicz A (ed) Auksologia a promocja zdrowia. Kielce: Kieleckie Towarzystwo Naukowe; 2000. p. 301-9.
12. 12. Maniecka-Bryła I, Bryła M. Korzystanie z opieki medycznej przez studentów Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Zdr Publ. 2006;114(4):51-6.
13. Skorupka E. Zachowania zdrowotne i postrzeganie zdrowia przez młodzież akademicką Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Zielonej Górze. In: Malinowski A, Tatarczuk J, Asienkiewicz R (ed) Ontogeneza i promocja zdrowia. Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski; 2002. p. 228-32.
14. Kühbach J, Wetoszka J. Bóle krzyża a znajomość ich profilaktyki wśród studentów I roku IKF. In: Mieczkowski T (ed) Ruch jako lekarstwo za mało nie skutkuje za dużo szkodzi. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński IKF; 1999.
15. Pilawska H, Mync W, Sygit M. Wybrane wskaźniki zdrowia oraz ocena stopnia zaspokojenia potrzeb zdrowotnych studentów miasta Szczecina. Zdr Publ. 1980;91(3):161-7.
16. Ostrowska A, Szewczyński J, Krechniak A, Litewka B. Ocena stanu zdrowia studentów Akademii Medycznych. Zdr Publ. 1990;101(9):291-6.
17. Podstawski R. Działalność Studium Wychowania Fizycznego i Sportu Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie w latach 1994-1999. In: Dziubiński Z, Gorski B (ed.) Kultura Fizyczna studentów w okresie transformacji Szkolnictwa Wyższego w Polsce. Warszawa: Politechnika Warszawska; 2000. p. 341-9.
18. Talar J, Drygas A, Waleron F. Próba oceny aktywności w zajęciach wychowania fizycznego studentów Akademii Medycznej w Bydgoszczy w latach 1992-97. In: Dziubiński Z, Gorski B (ed.) Kultura Fizyczna studentów w okresie transformacji Szkolnictwa Wyższego w Polsce. Warszawa: Politechnika Warszawska; 2000. p. 325-30.
19. Winiarska-Mieczan A, Poterucha E. Zagrożenie anoreksją i bulimią wśród studentek lubelskich uczelni. Problemy Higieny i Epidemiologi. 2010;1:158-63.
20. Wojtyna J, Rodziewicz-GruhnJ. Dynamika zmian wskaźnika BMI oraz występowanie niedowagi, nadwagi i otyłości wśród studentów Akademii Jana Długosza w Częstochowie In: Umiastowska D (ed) Aktywność ruchowa ludzi w różnym wieku. Szczecin: Albatros; 2008. p. 381-6.
21. Bulicz E. Czy profilaktyczna medycyna prowadzi do zdrowia? Radom: Politechnika Radomska; 2006.
22. Ronkier A.Sport akademicki. Stan aktualny i perspektywy rozwoju. In: Dziubiński Z, Gorski B (ed.) Kultura Fizyczna studentów w okresie transformacji Szkolnictwa Wyższego w Polsce. Warszawa: Politechnika Warszawska; 2000. p. 263-70.
23. Hawrylak A, Barczyk K, Giemza C, Wójtowicz D, Brodziński M.Ukształtowanie krzywizn przednio-tylnych kręgosłupa studentów AWF we Wrocławiu. Medycyna Sportowa. 2008;4(6):240-6.
24. Zwierzchowska A, Gawlik K, Dudek J, Graca J, Palica D. Ocena postawy ciała studentów I roku Akademii Ekonomicznej w Katowicach. Medycyna Sportowa. 2008;1(6):37-44.
25. Pepłowski A. Kultura fizyczna w promocji zdrowia środowiska akademickiego Lublina. In: Kawczyńska-Butrym Z (ed) Uczelnia promująca zdrowie. Lublin: UMCS; 1995. p. 81-101.
26. Rutkowska E, Stawińska T, Łuckiewicz C. Zajęcia korekcyjno kompensacyjne w akademickim wychowaniu fizycznym. In: Górniak K (ed) Korektywa i kompensacja zaburzeń w rozwoju fizycznym dzieci i młodzieży. Biała Podlaska: ZWWF; 2005. p. 237 45.
27. Bulicz E, Murawow I. Od zrozumienia istoty zdrowia do jego diagnostyki i ukierunkowanej stymulacji. Kwartalnik: Waleologia, Rosja, Rostów n. Donem, 2004. p. 4-12.
