Leczenie ortodontyczne pacjentów chorych na z cukrzycę – aktualny problem stomatologii i zdrowia publicznego
Słowa kluczowe:
cukrzyca, leczenie ortodontyczne, przemieszczanie zębów, choroby przyzębiaAbstrakt
Ze względu na dużą częstość występowania cukrzycy w populacji, prawdopodobieństwo leczenia ortodontycznego pacjentów chorych na cukrzycę jest ogromne. Szczególnie ma to miejsce w przypadku cukrzycy typu 1 dotyczącej głównie dzieci i młodzieży, u których leczenie ortodontyczne prowadzone jest najczęściej. W ostatnich latach, ze względu na chęć poprawy estetyki twarzy, a także ze wskazań protetycznych i periodontologicznych, leczenie ortodontyczne staje się coraz bardziej popularne wśród osób dorosłych. Pacjentami ortodonty mogą być osoby, u których hiperglikemia jest niezdiagnozowana, a sami nie są świadomi swojej choroby. Wydaje się konieczne, aby specjaliści ortodonci posiadali wiedzę dotyczącą cukrzycy, jej objawów ogólnych i miejscowych dotyczących jamy ustnej, a także właściwego postępowania w stanach nagłych występujących u tych chorych.
Rozpoczęcie leczenia ortodontycznego może być podejmowane u pacjentów z uregulowanym poziomem glikemii. W przeciwnym razie po przyłożeniu sił ortodontycznych możliwa jest nasilona resorpcja kości, przyspieszone przemieszczanie zębów i brak apozycji kości po stronie odciążonej. U pacjentów, u których początek cukrzycy przypada przed skokiem wzrostowym, należy spodziewać się mniejszego zakresu wzrostu kości, co wymusza modyfikację planu leczenia. Pacjenci, u których przebieg cukrzycy jest wyrównany, z zasady nie wymagają zastosowania innych metod leczenia ortodontycznego niż osoby zdrowe. Należy pamiętać, że zapalenia przyzębia, które szczególnie często występują u osób chorych na cukrzycę, mogą dodatkowo przyczyniać się do zniszczenia tkanek otaczających zęby. Podczas trwania leczenia ortodontycznego konieczna jest więc stała współpraca z lekarzem diabetologiem i periodontologiem.
Bibliografia
1. Report of the Expert Committee on the Diagnosis and Classification of Diabetes Mellitus. Diabetes Care. 2002;21(1):5-20.
2. Alberti KG, Zimmet PZ. Definition, diagnosis and classification of diabetes mellitus and its complications. Part 1: diagnosis and classification of diabetes mellitus provisional report of a WHO consultation. Diabet Med. 1998;15:539-53.
3. Nowakowski A. Epidemiologia cukrzycy. Diabetologia Praktyczna. 2002;3(4):181-5.
4. Bensch L, Braem M, Willems G. Orthodontic consideration in the diabetic patient. Semin Orthod. 2004;10:252-8.
5. Kidambi S, Patel SB. Diabetes melitus: considerations for dentistry. J Am Dent Assoc. 2008;139:8-18.
6. Duffy DL. Genetic determinants of diabetes are similarly associated with other immune-mediated diseases. Curr Opin Allergy Clin Immunol. 2007;7(6):468-74.
7. Meyle J, Gonzales J. Influences of systemic diseases on periodontitis in children and adolescents. Periodontol. 2001;26:92-112.
8. Burden D, Mullally B, Sandler J. Orthodontic treatment of patients with medical disorders. Eur J Orthod. 2002;23:363-72.
9. Rewers M, Krętowski A. Epidemiologia cukrzycy typu 1. W: Sieradzki J. (red.) Cukrzyca. Gdańsk: Via Medica; 2006, s.151-69.
10. Barnett AH, Eff C, Leslie RDG, et al. Diabetes in identical twins: a study of 200 pairs. Diabetologia. 1981;20:87-93.
11. Weyer C, Berger M. Diet, exercise and self-monitoring of metabolic control. In: Turtle J., Kaneko T, Osato S., editors. Diabetes in the New Millenium. The Endocrinology and Diabetes Research Foundation of the University of Sydney, Australia, 1999:171-9.
12. Fajans S. Scope and heterogenous nature of MODY (review). Diabetes Care. 1990;13:49-64.
13. Roosenbloom A, Joe JR, Young RS, et al. Emerging epidemic of type 2 diabetes in youth. Diabetes Care. 1999;22:345-54.
14. Owada M, Hanaoka Y, Tanimoto Y, et al. Descriptive epidemiology of non-insulin dependent diabetes mellitus detected by urine glucose screening in school children in Japan. Acta Paediatr Jpn. 1990;32:716-24.
15. McCance D, Pettit D, Hanson R, et al. Glucose, insulin concentrations and obesity in childhood and adolescence as predictors of NIDDM. Diabetologia. 1994;37:617-23.
16. http://www.idf.org/caribbean-diabetic-foot-care-programme – 14.06.2011.
17. Tervonen T, Oliver RC. Long-term control of diabetes mellitus and periodontitis. J Clin Periodontol. 1993;20:431-5.
18. Oliver RC, Tervonen T. Periodontitis and tooth loss: comparing diabetics with the general population. J Am Dent Assoc. 1993;124:71-6.
19. Marder M, Abelson D, Mandel I. Salivary alterations in diabetes mellitus. J Periodontol. 1975;46:567-9.
20. Bogan IK. Hands and wrists of diabetic child. Am J Dis Child 1940;59:805-15.
21. Hostikka S. Human type IV collagen (dissertation). Oulu, Finland: University of Oulu; 1990.
22. Vlassara H. Non-enzymatic glycosylation. Diabetes Annu .1991;6:371-89.
23. Ficara A, Levin M, Grower M. A comparison of the glucose and protein content of gingival fluid from diabetics and nondiabetics. J Periodontal Res. 1975;10(3):171-5.
24. Ciancio S, Golub L, Mosovich L, Katz C, Kleinberg I. Urea levels in the gingival crevices of diabetic and normal adolescents. J Dent Res. 1977;56:1144.
25. Ryan ME, Carnu O, Kamer A. The influence of diabetes on the periodontal tissues. J Am Dent Assoc. 2003;134:34-40.
26. Goldstein S, Littlefield JW, Soldner JS. Diabetes melitus and bone diminished plating efficiency of cultured human fibroblasts. Post Grad Acad Sci USA. 1969;64:155-60.
27. Chew FS. Radiologic manifestations in the musculoskeletal system of miscellaneous endocrine disorders. Radiol Clin North Am. 1991;29:34-47.
28. Craig JO. Growth as a measurement of control in the management of diabetic children. Postgrad Med J. 1970;46:607-10.
29. Sterky G. Growth pattern in juvenile diabetes. Acta Ped Scand. 1967;177(Suppl):80-2.
30. El-Bialy T, Abooffitul-Azam SF, El-Sakhawy M. Study of craniofacial morphology and skeletal maturation in juvenile diabetes (type 1). Am J Orthod Dentofacial Orthop. 2000;112:189-95.
31. Krishnan V, Davidovitch Z. Cellular, molecular, and tissue- level reactions to orthodontic force. Am J Orthod Dentofacial Orthop. 2006;129:1–32.
32. Verna C, Dalstra M, Melsen B. The rate and the type of orthodontic tooth movement is influenced by bone turnover in a rat model. Eur J Orthod. 2000;22:343–52.
33. Braga SMG et al. Effect of diabetes on orthodontic tooth movement in a mouse model. Eur J Oral Sci. 2011;119:7–14.
34. Holtgrave EA, Donath K. Periodontal reactions to orthodontic forces in the diabetic metabolic state. Fortschr Kieferorthop. 1989;50:326-37.
35. Proffit WR, Fields HW Jr, Sarver DM. Ortodoncja współczesna. Tom 1. Wyd. II polskie, Komorowska A., red. Wrocław: Elsevier Urban & Partner; 2009.
36. Gehlen I, Netuschil L, Berg R, et al. The influence of a 0.2% chlorhexidine mouthrinse on plaque regrowth in orthodontic patients. A randomized prospective study. Part I: clinical parameters J Orofac Orthop. 2000;61:54-62.
37. Graber TM, Vanarsdall RL Jr, Vig KWL. Orthodontics: Current Principles and Techniques. Fourth Edition, Elsevier Inc; 2005.
38. Barańska-Gachowska M. Endodoncja wieku rozwojowego i dojrzałego. Wyd. I. Lublin: Wydawnictwo Czelej; 2004.
39. Firkin D, Ferguson J. Diabetes mellitus and the dental patient. NZ Dent J. 1985;81:7-11.
40. Geza T, Rose L. Internal Medicine for Dentistry. Second edition. The C.V. Mosby Company; 1990. 185Zdr Publ 2011;121(2)
41. Proffit WR, Fields HW Jr, Sarver DM. Ortodoncja współczesna. Tom 2. Wyd. II polskie, Komorowska A., red. Wrocław: Elsevier Urban & Partner; 2009.
42. Forsberg CM, Brattstorm V, Malmberg E, Nord CE. Ligature wires and elastomeric rings: Two methods of ligation, and their association with microbal colonizaton of Strreptococcus mutans and lactobacilli. Eur J Orthod. 1991;13:416-20.
