Realizacja zaleceń profilaktyki nowotworowej przez kobiety aktywne zawodowo
Słowa kluczowe:
edukacja zdrowotna, profilaktyka, rak piersi, rak szyjki macicyAbstrakt
Wstęp. Częścią wspólną edukacji zdrowotnej i profilaktyki jest świadome korzystanie ze świadczeń prewencyjnych oferowanych w ramach profilaktyki. Mammografia, USG, samobadanie piersi i badanie cytologiczne są najczęściej rekomendowanymi metodami służącymi do wczesnej detekcji zmian nowotworowych u kobiet.
Cel. Ocena realizacji zaleceń profilaktyki nowotworowej wśród kobiet zatrudnionych w oświacie, a także kobiet pracujących w służbie zdrowia.
Materiał i metody. Badanie za pomocą anonimowego kwestionariusza ankiety przeprowadzono w siedmiu miastach południowej i południowo-wschodniej części Polski w drugiej połowie 2009 roku. Pytania zawarte w ankiecie dotyczyły częstości wykonywania samobadania piersi, korzystania z badań USG i mammografcznych oraz badań cytologicznych, a także wiedzy na temat czynników zwiększających ryzyko zachorowanie na raka piersi. Istotność analizowanych zależności badano za pomocą testu niezależności χ2.
Wyniki. Do regularnego, comiesięcznego badania piersi przyznaje się 26,3% badanych kobiet. Prawie 18% respondentek nigdy nie poddało się badaniu cytologicznemu, a 6,2% miało wykonane badanie 4 lata temu i więcej. Wiek kobiety jest czynnikiem, który okazał się mieć znaczący wpływ na stosowanie profilaktyki. Znaczące są różnice w częstości wykonywania badań cytologicznych wśród pracownic oświaty i służby zdrowia. Zdecydowanie częściej wykonywane są one przez pielęgniarki.
Bibliografia
1. Tannahill A. Health promotion: the Tannahill model revisited. Public Health. 2009; 123:396-99.
2. Korczak C. Profilaktyka i edukacja prozdrowotna młodzieży w XXI wieku. Zdr Publ. 2001;111(1):70-2.
3. Łuszczyńska A. Zmiana zachowań zdrowotnych. Gdańsk: GWP; 2004. p.20-1.
4. Portale internetowe: www.rakszyjki.pl, www.kwiatkobiecości.pl, www. rakpiersi.pl, www.amazonki.com.pl
5. Mould RF. Statystyka zachorowań na nowotwory ze szczególnym uwzględnieniem raka prostaty, okrężnicy i odbytnicy, płuca oraz piersi i szyjki macicy. Nowotwory. Journal of Oncology. 2008;58(3):213-20.
6. World Health Organization. Comprehensive cervical cancer control. Switzerland 2006.
7. Ostrowska A. Gujski M. Walka u rakiem szyjki macicy w Polsce. Perspektywy, szanse i rekomendacje dla polityki państwa. Raport u sesji naukowej. Warszawa 2008.
8. Sikora D. Pracujące kobiety bez obowiązkowej mammografii http:// www.gazetaprawna.pl/
9. Europejski kodeks walki u chorobami nowotworowymi http://www. kodekswalkizrakiem.pl
10. Michałowska D. Koncepcje zdrowia i choroby jako podstawy konstruowania podejść do edukacji zdrowotnej. Przegl Terapeutyczny.
11. www.ptt-terapia.pl
12. Wypych A. Zejda JE. Modest of detection of breast cancer and their diagnostic relevance in urban area of Katowice, Poland. Probl Hig Epidemiol. 2006,87(2):108-1.
