Stres jako czynnik ryzyka choroby niedokrwiennej serca wśród uczestników Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Chorób Układu Krążenia
Słowa kluczowe:
choroba niedokrwienna serca, stres, program profilaktyczny, grupa wieku 35-55Abstrakt
Wstęp. Stres został uznany za niezależny czynnik ryzyka chorób układu krążenia. Liczne badania epidemiologiczne potwierdzają rolę stresu w ryzyku zachorowania na chorobę niedokrwienną serca. Dodatkowe czynniki ryzyka, takie jak palenie tytoniu i podwyższone stężenie cholesterolu są powiązane z typem osobowości A, która wg Friedmana i Rosenmana wykazuje większe ryzyko występowania choroby wieńcowej i ostrego zawału mięśnia sercowego.
Cel. Celem pracy było określenie częstości występowania stresu wśród uczestników Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Chorób Układu Krążenia.
Materiał i metody. Badanie zrealizowano w okresie od lutego do kwietnia 2008 roku wśród pacjentów niepublicznego zakładu opieki zdrowotnej, w wieku 35-55 lat. Zastosowanym narzędziem badania był kwestionariusz ankiety, składający się z pięciu bloków tematycznych, w tym z części poświęconej odczuciu stresu. Wszyscy uczestnicy mieli wykonane badania diagnostyczne obejmujące stężenie cholesterolu całkowitego, frakcji LDL i HDL, trójglicerydów oraz glukozy na czczo. Wykonano dwukrotny pomiar ciśnienia tętniczego krwi. Kryterium wykluczającym z udziału w Programie była wcześniej wykryta choroba układu krążenia i/lub cukrzyca. Dane poddano analizie statystycznej z wykorzystaniem testu Chi2.
Wyniki. 43,5% badanych była narażona na silny stres. Częściej stres odczuwały kobiety. Stres wpływał na samoocenę stanu zdrowia oraz na wybrane zachowania zdrowotne. Uczestnicy najczęściej doświadczali sytuacji stresowych w miejscu pracy. Osoby zestresowane rzadziej podejmowały aktywność fizyczną, częściej zaś sięgały po papierosy. Wykazano zależność pomiędzy subiektywnym odczuciem stresu a wysokością ciśnienia tętniczego krwi. Korelację o niewielkiej sile stwierdzono między narażeniem na stres a wybranymi parametrami gospodarki lipidowej.
Wnioski. Istnieje silna potrzeba wdrożenia działań profilaktycznych w kierunku niwelowania czynników społeczno-psychologicznych sprzyjających chorobom układu krążenia.
Bibliografia
1. Maniecka-Bryła I. Czy dane o umieralności są wiarygodnym źródłem informacji o stanie zdrowia ludności? Kardiol Pol 2010;68(5):528-9.
2. Wizner B, Dubiel J, Opolski G.: Access to selected diagnostic procedures in the management of heart failure patients in Poland – POLKARD Kardiol Pol 2010;68:265-72.
3. Tylka J. Sfera psychiczna człowieka a progresja chorób układu krążenia Kardiologia Zapobiegawcza; red. Naruszewicz M, Wyd. Verso s.c. na zlecenie Polskiego Towarzystwa Badań nad Miażdżycą; Szczecin, 2003: 237-51.
4. Lee JM, Watanuki S. Cardiovascular Responses of Type A and Type B Behavior Patterns to Visual Stimulation during Rest, Stress and Recovery. J Physiol Anthropol 2007;26(1):1-8.
5. Lee D, Gomez-Martin O et al. Type A Behavior Pattern and Change in Blood Pressure from Childhood to Adolescence. Am J Epidemiol 1996;143:63-72.
6. Kojima M, Nagaya T, Takahashi H. et al. A Chronical Decrease in Type A Behavior Pattern among Japanese Man Workers in 1995-1999. J Occup 2004;46:171-74.
7. Chumaeva N, Hintsanen M, Hintsa T. et al. Early atherosclerosis and cardiac autonomic responses to mental stress: a population-based study of the moderating influence of impaired endothelial function. Cardiovasc Dis 2010;10:16.
8. Januszewicz W, Januszewicz A, Prejbisz A. Czy nadciśnienie tętnicze jest wynikiem stresu psychicznego? Terapia 2006;7-8:20-4 .
9. Kamarck T, Lovallo W.: Cardiovascular Reactivity to Psychological Challenge: Conceptual and Measurement Considerations. Psychosom Med 2003;65:9-21.
10. Kaczyńska A, Gaciong Z. Stres psychiczny a nadciśnienie tętnicze; Nadciśnienie Tętnicze 2003;7(1):45-50.
11. Kozakiewicz, Tendera, Piwoński i wsp. Czynniki socjoekonomiczne i ich zróżnicowanie w populacji polskiej. Wyniki programu WOBASZ. Kardiol Pol 2005;63:6(supl.4).
12. Tsutsumi A, Kayaba K, Tsutsumi K, et al. Association between Job Strain and Prevalence of Hypertension: a Cross-sectional Analysis in Japanese Working Population. Occup Environ Med 2001; 58: 367-73.
13. Matthews KA, Katholi CR, McCreath H, et al. Blood Pressure Reactivity to Psychological Stress Predicts Hypertension in the CARDIA study. Circulation 2004; 110:74-8.
14. Weidner G, Sexton G, McLellarn R. et al. The Role of Type A Behavior and Hostility in an Elevation of Plasma Lipids in Adult Women and Men. Psychosom Med 1987;49(2):136-45.
15. Shen B.J, Countryman A. et al. The Prospective Contribution of Hostility Characteristics to High Fasting Glucose Levels. Diabetes Care 2008;31:1293-8.
