Nadciśnienie tętnicze i „sucha masa ciała” u pacjentów hemodializowanych
Słowa kluczowe:
„sucha masa ciała”, hemodializa, przewlekła niewydolność nerek, nadciśnienie, bioimpedancja, przedział pozakomórkowyAbstrakt
Wstęp. Nadciśnienie tętnicze stanowi najczęściej występujące zaburzenie hemodynamiczne u pacjentów leczonych nerkozastępczo. Wśród ogólnych czynników powodujących nadciśnienie tętnicze najważniejszy to przewodnienie. Ocena stopnia przewodnienia, a tym samym prawidłowe określenie „suchej masy ciała,” stanowi integralną składową ich leczenia. Narzędziem służącym do pomiaru nawodnienia jest metoda bioimpedancji elektrycznej.
Cel. W badaniu szacowano prawidłową masę ciała u 12 pacjentów dializowanych z nadciśnieniem tętniczym przez okres sześciu miesięcy (badania przeprowadzane były przez 3 pierwsze miesiące co 2 tygodnie, przez kolejne 3 – raz w miesiącu). Użyto do tego metody bioimpedancji elektrycznej całego ciała, jak również skali wg Wizemanna (skala kliniczna).
Materiał i metoda. W badaniu wykazano korelację istotną statystycznie pomiędzy wartością ciśnienia skurczowego a wielkością ECW przed HD wśród całej grupy hemodializowanych (r = 0,55; p = 0,001). W grupie pacjentów, u których udało się obniżyć ciśnienie tętnicze dzięki korekcie suchej masy ciała (na podstawie obliczonej wielkości ECW przy pomocy bioimpedancji elektrycznej całego ciała i klinicznej skali Wizemanna) tak, że odstawiono leki obniżające ciśnienie tętnicze wykazano również korelację istotną statystycznie pomiędzy ciśnieniem skurczowym a wielkością ECW przed HD (r = 0,40; p = 0,006).
Wnioski. Wielkość ECW mierzona przy pomocy bioimpedancji elektrycznej całego ciała przed hemodializą w celu oszacowaniu należnej masy ciała korespondowała ze skalą kliniczną wg Wizemanna i stanowiła pomocne narzędzie do oceny stanu nawodnienia. Ustalenie prawidłowej suchej masy ciała spowodowało istotną redukcję lub całkowite odstawienie leków obniżających ciśnienie tętnicze krwi.
Bibliografia
1. Santoro A, Mancini E, Paolini F. Blood volume regulation during hemodialysis. Am J Kidney Dis 1998;32(5):739-48.
2. Horl MP, Horl WH. Hemodialysis-associated hypertension: pathophysiology and therapy. Am J Kidney Dis 2002;39(2):227-4.
3. Laurent G. How to keep the dialysis patients normotensive? What is the secret of Tassin? Nephrol Dial Transplant 1997;12(6):1104.
4. Chamney PW, Johner C, Aldridge C, Kramer M. Fluid balance modeling in patients with kidney failure. J Med Eng Technol 1999;23(2):45-52.
5. Wizemann V, Wabel P, Chamney P, Załuska W, Moissl U, Rode C, Małecka-Massalska T, Marcelli D. The mortality risk of overhydration in haemodialysis patients. Nephrol Dial Transplant 2009;24(5):1574-9.
6. Chongthanakorn K, Tiranathanagul K, Susantitaphong P, Praditpornsilpa K, Eiam-Ong S. Effective determination of dry weight by intradialytic bioimpedance analysis in hemodialysis. Blood Purif 2009;27(3):235-41.
7. Wabel P, Chamney P, Moissl U, Jirka T. Importance of whole-body bioimpedance spectroscopy for the management of fluid balance. Blood Purif 2009;27(1):75-80.
8. Henderson LW. Symptomatic hypotension during hemodialysis. Kidney Int 1980;17(5):571-6.
9. Leypoldt JK, Lindsay RM. Hemodynamic monitoring during hemodialysis. Adv Ren Replace Ther 1999;6(3):233-42.
10. Savage T, Fabbian F, Giles M, Tomson CR, Raine AE. Interdialytic weight gain and 48h blood pressure in hemodialysis patients. Nephrol Dial Transplant 1997;12:2308-11.
11. Johansson AC, Haraldsson B, Attaman PO. Body composition in renal failure and the effect of dialysis. Appl Radiat Isot 1998;49(5/6): 665-6.
12. Cai Y, Zimmerman A, Ladefoget S, Secher NH. Can haemodialysis- induced hypotension be predicted? Nephron 2002;92:582-588.
13. Załuska W, Jaroszyński A, Bober E, Małecka T, Kozik J, Książek A. Pomiar przestrzeni wodnych za pomocą techniki bioimpedancji elektrycznej w celu oszacowania wagi oczekiwanej u pacjentów hemodializowanych. Przegl Lek 2000;57(12):707-10.
14. Charra B, Laurent G. Clinical assessment of dry weight. Nephrol Dial Transplant 1996;16-9.
15. Wizemann V, Schilling M. Dilemma of assessing volume state – the use and the limitations of a clinical score. Nephrol Dial Transplant. 1995;10(11):2114-7.
16. Perez-Garcia R, Lopez-Gomez JM, Jofre R. Haemodialysis dose, extracellular volume control and arterial hypertension. Nephrol Dial Transplant 2001;16:98-101.
17. Tattersall J. Bioimpedance analysis in dialysis: state of the art and what we can expect. Blood Purif 2009;27(1):70-4.
18. Yi-Chou Ch, Han-Hsiang Ch, Jui-Chi Y. Postdialysis extracellular volume is rational for evaluating dry weight in hemodialysis patients. Nephron 2002;90:109-10.
19. Schwenk A, Beisenherz A, Romer K. Phase angle from bioelectrical impedance analysis remains an independent predictive marker in HIV- infected patients in the era or highly active antiretroviral treatment. Am J Clin Nutr 2000;72(2):496-501.
20. Spinale FG, Reines HD, Cook MC. Noninvasive estimation of extravascular lung water using bioimpedance. J Surg Res 1989; 47(6):535-40.
21. Bianchi G, Ponticelli C, Bardi U, Redaelli B. Role of the kidney in „salt and water dependent hypertension” of end-stage renal disease. Clin Sci. 1972;42(1):47-55.
22. Locatelli F, Colzani S, D’Amico M. Dry weight and sodium balance. Semin Nephrol 2001;21(3):291-7.
23. Chaignon M, Chen WT, Tarazi RC. Blood pressure response to hemodialysis. Hypertension 1981;3(3):333-9. 395Zdr Publ 2010;120(4)
24. Lins RL, Elseviers M, Rogiers P, Van Hoeyweghen RJ, De Raedt H, Zachee P, Daelemans RA. Importance of volume factors in dialysis- related hypertension. Clin Nephrol 1997;48(1):29-33.
25. Bellizzi V, Minutolo R, Terracciano V. Influence of the cyclic variation of hydration status on hemoglobin levels in hemodialysis patients. Am J Kidney Dis 2002;40(3):549-55.
26. Kushner RF, De Vries P, Gudivaka R. Use of bioelectrical impedance analysis measurements in the clinical management of patients undergoing dialysis. Am J Clin Nutr 1996;64:503S-509S.
27. Fenech M, Maasrani M, Jaffrin MY. Fluid volumes determination by impedance spectroscopy and hematocrit monitoring: Application to pediatric hemodialysis. Artif Organs 2001;25(2):89-98.
