Jakość życia kobiet po leczeniu operacyjnym raka sutka
Słowa kluczowe:
jakość życia, mastektomia, rak sutkaAbstrakt
Wprowadzenie. Rak sutka jest główną przyczyną umieralności kobiet w Polsce. Zachorowalność na ten nowotwór wykazuje stałą tendencję wzrostową. Rozpoznanie raka jest znacznym obciążeniem psychicznym i fizycznym. Po leczeniu operacyjnym wzrasta także poziom lęku silnie związany ze stresem pourazowym.
Cel pracy. Celem pracy była ocena jakości życia kobiet po leczeniu operacyjnym raka sutka.
Materiał i metoda. Badania przeprowadzono wśród 128 członkiń klubów ,,Amazonki” na terenie województwa podlaskiego. Za podstawę podziału respondentek na dwie grupy uznano rozległość zabiegu operacyjnego. Poziom jakości życia oceniono za pomocą standaryzowanych kwestionariuszy: EORTC, QLQ-C30, QLQ-BR23 i FACT – B.
Wyniki. Rakowi sutka towarzyszą silne i negatywne reakcje emocjonalne w postaci lęku, drażliwości, nadpobudliwości, poczucia zagrożenia i niepokoju. Objawy te odnotowano w obu badanych grupach. W grupie po mastektomii obserwowano labilność emocjonalną, utratę poczucia atrakcyjności fizycznej, zaburzenia w relacjach partnerskich i poczucie obniżenia własnej wartości. Wykazano również negatywny wpływ lęku i depresji w zakresie zdrowia fizycznego oraz życia rodzinnego i towarzyskiego. Tylko 8% badanych była zainteresowana operacją odtwórczą.
Wnioski. Ocena satysfakcji życiowej kobiet po mastektomii zależy od nasilenia stresu pourazowego. U kobiet po tumorektomii jakość życia jest na poziomie wyższym. Kobiety po mastektomii powinny być objęte długoterminową i kompleksową opieką specjalistyczną, która może im pomóc w odzyskaniu równowagi fizycznej i psychicznej.
Bibliografia
1. Niwińska A, Tchórzewska H, Nagadowska M, Pieńkowski T. Ocena leczenia oszczędzającego (BTC) raka piersi w opinii pacjentek leczo- nych tą metodą. II Ogólnopolska Konferencja ,,Diagnostyka i leczenia raka piersi” Warszawa Falenty 22-24 marca 2001. PTOK Streszczenia Warszawa 2001, 43.
2. De Walden-Gałuszko K, Majkowicz M. Jakość życia w chorobie no- wotworowej. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego; 1994. p. 13-21.
3. Chwałczyńska A, Woźniewski M, Rożek-Mróz K, Malicka I. Jakość życia kobiet po mastektomii. Wiad Lek. 2004;57(5/6):212-6.
4. Czerniak U, Ziółkowska-Łajp E, Wieliński D. Charakterystyka wy- branych czynników społeczno-demograficznych polskich Amazonek z lat 1995-2000. Fizjoterapia. 2005;13(1):5-11.
5. Lewandowska K, Bączyk G. Funkcjonowanie kobiet po mastektomii jako ocena efektywności leczenia, opieki pielęgniarskiej oraz edukacji. Ginekol Prakt. 2009;3:12-16.
6. Łuczak E, Lisowski J, Poziomska-Piątkowska E. Społeczne i ekono- nomiczne uwarunkowania jakości życia kobiet po mastektomii. Kwart Ortop. 2008;2:127-37.
7. Nowicki A, Krajewski E, Maruszak M. Wczesne wyniki leczenia raka gruczołu piersiowego metodą oszczędzającą. Współcz Onkol. 2006; 10(3):85-91.
8. Jassem J. Leczenie systemowe po zabiegu operacyjnym. In: Jassem J, editor. Rak sutka. Warszawa: Springer PWN; 1998. p. 152-266.
9. Andrzejewski W, Kassolik K, Ochrymowicz M, Pawłowska K. Ocena jakości życia kobiet po mastektomii zrzeszonych w Klubie Amazonek. Fizjoter Pol. 2008;8(1):51-64.
10. Piątek J, Krauss H, Gaik M, Krawczyk J, Sajdak S. Jakość życia kobiet po amputacji piersi. Przegl Ginekol Poł. 2004;4(4):173-7.
11. Stępień RB. Uwarunkowania społeczno-demograficzne poziomu lęku i depresji u kobiet po radykalnym leczeniu chirurgicznym raka piersi – mastektomii. Probl Pielęg. 2007;15(1):20-5.
12. Graja T, Grodecka-Gazdecka S. Czynniki wpływające na jakość życia kobiet leczonych z powodu raka piersi. Przegl Ginekol Poł. 2005;5(3): 115-20.
13. Smolec B, Śniarowska M. Psychospołeczne uwarunkowania jako- ści życia po mastektomii. Ku lepszemu funkcjonowaniu w zdrowiu i chorobie. Wrocław: AWF; 1998. p. 445-50.
14. Barnaś E, Skręt A, Skręt-Magierło J, Sobolewski M. Jakość życia ko- biet z chorobą nowotworową piersi. Przegl Menopauz. 2009;1:15-19.
15. Chachaj A, Małyszczak K, Lukas J, Pyszel K, Pudełko M, Tarkowski R, Andrzejak R, Szuba A. Jakość życia kobiet z obrzękiem limfatycznym kończyny górnej po leczeniu raka piersi. Współcz Onkol. 2007;11(9): 444-8.
16. Stępień R, Wrońska I. Lęk i depresja jako emocjonalne uwarunkowa- nia możliwości funkcjonalnych kobiet po radykalnym leczeniu raka piersi. Studia Medyczne. 2008;31-35.
