Choroby zawodowe i parazawodowe układu ruchu u stomatologów
Słowa kluczowe:
stomatolodzy, układ ruchu, choroby zawodowe, choroby parazawodoweAbstrakt
Wykonywanie zawodu stomatologa związane jest z oddziaływaniem szeregu uciążliwych i szkodliwych czynników, które stanowią potencjalne zagrożenie zdrowotne. Najczęściej dotyczą przeciążeń układu ruchu, narażenia na infekcje i alergie, niebezpieczeństwa uszkodzenia wzroku i słuchu. Problem zagrożeń zawodowych, które wynikają z wykonywania zawodu stomatologa dotyczy ponad 12-tysięcznej populacji. Najbardziej powszechną dolegliwością stomatologów są zespoły bólowe kręgosłupa, choroby układu mięśniowo-szkieletowego i obwodowego układu nerwowego. Za choroby zawodowe związane z układem ruchu uznano: zapalenie nadkłykcia kości ramiennej i zespół cieśni nadgarstka. Zespoły bólowe kręgosłupa zaliczane są do chorób parazawodowych, w których powstawaniu warunki pracy są tylko jednym z możliwych czynników wpływających na ich ujawnienie. Zminimalizowaniu przeciążeń układu ruchu w miejscu pracy stomatologa powinny służyć wielorakie działania. Po pierwsze - studenci stomatologii powinni uzyskać wiedzę z zakresu ergonomii i profilaktyki chorób zawodowych i parazawodowych oraz wykształcić nawyk prawidłowej pracy, a czynni zawodowo stomatolodzy stale doskonalić umiejętności w tym zakresie w ramach kształcenia podyplomowego. Po drugie - miejsce pracy stomatologa powinno być odpowiednio zaplanowanie i wyposażone zgodne z zasadami współczesnej ergonomii, przyjęcia pacjentów odbywać się z zastosowaniem ergonomicznych technik pracy - praca na cztery ręce z asystą przy leżącym pacjencie, a organizacja pracy uwzględniać racjonalne wykorzystanie czasu pracy. Po trzecie - stomatolodzy powinni wykonywać proste ćwiczenia fizyczne w trakcie przerw w pracy i uczestniczyć w różnych formach aktywności fizycznej w wolnym czasie. Po czwarte - okresowe badania profilaktyczne stomatologów powinny uwzględniać specyfikę wykonywanej pracy, być ukierunkowane na wczesne wykrywanie przeciążeń układu ruchu, skutkować szczegółową dokumentacją i uwzględniać systematyczną, okresową rehabilitację układu ruchu stomatologa.
Bibliografia
1. Knychalska-Karwan Z. Profilaktyka najczęstszych schorzeń stomatologów związanych z pracą zawodową. Lublin: Wydawnictwo Czelej; 2007.
2. Szymańska J. Occupational hazards of dentistry. Ann Agric Environ Med. 1999;6:13-9.
3. Mały rocznik statystyczny Polski 2009. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
4. Bladowski M, Tananis S, Bogdan M, Kołakowska-Woźniczka B. Ob¬ciążenie układu mięśniowo-szkieletowego i nerwowego u lekarzy stomatologów pracujących solo i w technikach zespołowych. Mag Stomatol. 2007;10:96-8.
5. Bzdęga I, Trykowski J, Wagner L, Bzdęga J. Zagrożenie drganiami mechanicznymi na stanowisku pracy lekarza stomatologa (doniesienie wstępne). Stomat Współcz. 2002;9(3):44-6.
6. Szymańska J. Czynniki stresogenne w pracy stomatologa. Czas Stomatol. 2002;55(8):517-22.
7. Krawczyk-Adamus P, Pałczyński C. Wpływ pracy zawodowej na układ ruchu lekarzy stomatologów. Twój Przeg Stomatol. 2005;11:48-50.
8. Janas B, Żołyński K, Plewińska K, Przedborska A, Smyj K. Choroby zawodowe narządu ruchu występujące u pracowników służby zdrowia. Kwart Ortop. 2005;4:275-81.
9. Klimberg A, Hędzelek W, Marcinkowski JT. Choroby zawodowe wśród lekarzy stomatologów na tle innych zawodów medycznych w woj. poznańskim. Czas Stomatol. 2003;56(4):279-85.
10. Bugajska J, Jędryka-Góral A. Specyfika chorób reumatycznych w praktyce lekarza medycyny pracy. Reumat. 2006;44(6):339-42.
11. Bladowski M, Bogdan M, Kołakowska-Woźniczka B, Konarska-Cho- roszucha H, Reut K. Wstęp do ergonomii pracy w stomatologii ogólnej. Mag Stomatol. 2001;1:10-4.
12. Śliwa A. Świat dysku - etiopatologia i diagnostyka. Mag Stomatol. 2007;7-8:98-9.
13. Śliwa A. Świat dysku - leczenie i profilaktyka. Mag Stomatol. 2007;10:96-8.
14. Śliwa A. Rozruszać kręgosłup. Mag Stomatol. 2008;1:69-93.
15. Śliwa A. Szyja kręci głową. Mag Stomatol. 2008;4:92-3.
16. Szubert Z, Sobala W. Czasowa niezdolność do pracy osób z przewlekłymi chorobami narządu ruchu wywołanymi sposobem wykonywania pracy. Med Pr. 2001;52(2):87-94.
17. Gałuszka R, Gałuszka G. Analiza efektywności różnych form rehabilitacji ruchowej w zespołach przeciążeniowych u lekarzy stomatologów. Kwart Ortop. 2006;2:118-21.
