Disease perception and coping strategies for stress in Polish patients with various mental disorders
DOI:
https://doi.org/10.2478/cpp-2019-0007Słowa kluczowe:
strategie radzenia sobie ze stresem, obraz własnej choroby, zaburzenia psychiczneAbstrakt
Wstęp: W obecnych czasach coraz większy odsetek społeczeństwa boryka się z problemami psychicznymi wynikającymi z wysokiego tempa życia i wszechogarniającego stresu. Osoby chorujące na zaburzenia psychiczne stosują często nieskuteczne sposoby radzenia sobie ze stresem a ich postawy wobec choroby tylko wzmacniają objawy psychopatologiczne. Celem przeprowadzonych badań było porównanie obrazu własnej choroby oraz strategii radzenia sobie ze stresem pacjentów z różnymi rodzajami zaburzeń psychicznych.
Materiał i Metoda: Badaniami objęto 123 pacjentów z zaburzeniami depresyjnymi, lękowymi, chorujących na schizofrenię, uzależnionych od alkoholu i internowanych z diagnozą zaburzeń psychotycznych i zespołów amnestycznych spowodowanych przyjmowaniem środków psychoaktywnych. Do pomiaru zmiennych zastosowano Wielowymiarowy Inwentarz do Pomiaru Radzenia Sobie ze Stresem - COPE i Kwestionariusz Obrazu Choroby - KOCh.
Wyniki: Rodzaj choroby psychicznej różnicuje grupę w zakresie częstotliwości stosowania strategii ukierunkowanych na poszukiwanie wsparcia instrumentalnego i emocjonalnego, planowanie, pozytywne przewartościowanie, koncentracje na emocjach i zażywanie alkoholu. Odnotowano istotnie różnice pomiędzy badanymi grupami w nasileniu postaw wobec choroby jako zadania, słabości i zagrożenia.
Wnioski: Wyniki wskazują, że rodzaj zaburzenia ma znaczenie w kontekście stosowanych strategii radzenia sobie ze stresem i postawy wobec swojej choroby.
Bibliografia
1. Niebrój LT. Defining health/illness: Societal and/or clinical medicine? Journal of Physiology and Pharmacology. 2006; 57(4): 251-262.
2. Petrie K J, MacKrill K, Derksen C, Dalbeth N. An illness by any other name: The effect of renaming gout on illness and treatment perceptions. Health Psychology. 2018; 37(1), 37-41.
3. Petrie KJ, Broadbent E, Kydd R. Illness perceptions in mental health: Issues and potential applications. Journal Mental Health. 2008; 17(6): 559-564.
4. Chemperek E, Patyrak J, Wieczorski M. Analiza postaw pacjentów wobec choroby. Zdrowie Publiczne. 2008; 118(3): 259-263.
5. Fortune G, Barrowclough C, Lobban F. Illness representations in depression. British Journal Clinical Psychology. 2004; 43(4): 347-364.
6. Hagger M S, Orbell S. A Meta-Analytic Review of the Common-Sense Model of Illness Representations. Psychology and Health. 2003; 18(2): 141-184.
7. Lobban F, Barrowclough C, Jones S. Assessing cognitive representations of mental health problems. I. The illness perception questionnaire for schizophrenia. British Journal Clinical Psychology. 2005; 44: 147-162.
8. Osińska K. Twórcza obecność chorych. PAX; Warszawa: 1980.
9. Hussain S, Imran N, Hotiana UA, Mazhar N, Asif A. Illness perceptions in patients of schizophrenia: A preliminary investigation from Lahore, Pakistan. Pakistan Journal Medical Science. 2017; 33(4): 1-6.
10. Williams K, Steer H. Illness perceptions: are beliefs about mental health problems associated with self-perceptions of engagement in people with psychosis? Behavioral Cognitive Psychotherapy. 2011; 39(2):151-163.
11. Pawłowska B, Potembska E, Pić J, Pić N, Pić K. Właściwości psychometryczne Kwestionariusza do badania Obrazu własnej Choroby Current Problem in Psychiatry. 2016; 17(2), 83-89.
12. Pawłowska B, Międlar K, Biały-Międlar K, Dziurzyńska E. Niepokój a postawy wobec choroby u pacjentek z guzami jajnika i mięśniakami macicy. Current Problem in Psychiatry. 2012; 13 (3): 209-215.
13. Heszen I. Psychologia stresu. Wydawnictwo Naukowe PWN; Warszawa, 2013.
14. Lysaker PH, Bryson OJ, Marks K, Qreig TC, Bell MD. Coping Style in Schizophrenia: Associations With Neurocognitive Deficits and Personality. Schizophrenia Bulletin. 2004; 30(1): 113-121.
15. Pozzi G, Frustaci A, Tedeschi D, Solaroli,S. Grandinetti P, Di Nicola M, et al. Coping strategies in a sample of anxiety patients: factorial analysis and associations with psychopathology. Brain and Behavior, 2015; 5(8), e00351
16. Czubalski K. Wpływ choroby na stan psychiczny i zachowanie człowieka chorego. Sztuka Leczenia. 1995; 1(3); 53-59.
17. Matheson K, Anisman H. Systems of Coping Associated with Dysphoria, Anxiety and Depressive Illness: A Multivariate Profile Perspective. Stress. 2003; 6 (3), 223–234.
18. Dinos S, Stevens S, Serfaty M, Weich S, King M. Stigma: the feelings and experiences of 46 people with mental illness. Qualitative study. British Journal Psychiatry. 2004; 184:176-181.
19. American Psychiatric Association (APA). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. 5th ed Washington, DC: APA; 2013.
20. Telles-Correia D, Saraiva S, Gonçalves J. Mental Disorder—The Need for an Accurate Definition. Frontiers in Psychiatry. 2018; 12, 9:64.
21. Zhang M, Hong L, Zhang T, Lin Y, Zheng S, Zhou X, et al. Illness perceptions and stress: mediators between disease severity and psychological well-being and quality of life among patients with Crohn’s disease. Patient Prefer Adherence. 2016; 10: 2387–2396.
22. Pużyński S. Choroba psychiczna-problem z definicją oraz miejscem w diagnostyce regulacjach prawnych. Psychiatria Polska. 2007; 41 (3), 299-308.
23. Pyrcak M. Orzekanie oraz wykonywanie detencji psychiatrycznej (art. 94 k.k.) w praktyce sądów rejonowych. Sprawozdanie z przeprowadzonych badań. Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych. 2011; XV, 1, 99-136.
24. Juczyński Z. Ogińska-Bulik N.(2009). Narzędzia pomiaru stresu i radzenia sobie ze stresem. Warszawa: PTP.
25. Vollrath M, Torgersen S, Alnæs R. Neuroticism, coping and change in MCMI-II clinical syndromes: test of a mediator model. Scandinadian Journal of Psychology. 1998; 39, 15-24.
26. Mellibruda J, Sobolewska-Mellibruda Z. Integracyjna psychoterapia uzależnień Teoria i praktyka. Warszawa: Instytut psychologii Zdrowia PTP; 2011.
27. Mellibruda J. Psycho-bio-społeczna koncepcja uzależnienia od alkoholu. Alkoholizm i Narkomania. 1997;3,28,277-306.
28. Woronowicz B. Uzależnienia. Geneza, terapia, powrót do zdrowia. Warszawa: Parpamedia; 2009.
29. Wells A. Terapia poznawcza zaburzeń lękowych : praktyczny podręcznik i przewodnik po teorii. Kraków : Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego; 2010.
30. Ociskova M, Prasko J, Kamaradova D, Grambal A, Kasalova P. Sigmundova Z. et al. Coping strategies, hope, and treatment efficacy in pharmacoresistant inpatients with neurotic spectrum disorders. Neuropsychiatric Disease and Treatment. 2015; 11, 1191-1201.
31. Wesner AC, Gomes JB, Detzel T, Blaya C, Manfro GG, Heldt E. Effect of cognitive-behavioral group therapy for panic disorder in changing coping strategies. Comprehensive Psychiatry. 2013; 55 (1), 87-92.
32. Bukowski S, Bukowska B, IInick S: Ocena efektywności ambulatoryjnej terapii alkoholików wzorowanej na modelu Minnesota. Alkoholizm i Narkomania. 1999; 2, 35, 237-245.
33. Connors GJ, DiClemente CC, Marden Velasquez M, Donovan DM: Etapy zmiany w terapii uzależnień. Wybór i planowanie interwencji. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego, Kraków; 2015.
34. Beck AT, Wright FD, Newman C F, Liese BS. (2007). Terapia poznawcza uzależnień. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego; 2007.
35. Miller WM. Wzmacnianie motywacji do zmiany w terapiach nadużywania substancji: PARPA; 2009.
36. Kwieciński A. Lecznicze środki zabezpieczające w polskim prawie karnym i praktyka ich stosowania. Wrocław: Kolonia Limited; 2009.
37. Maschi T, Viola D, Koskinen L. Trauma, Stress, and Coping Among Older Adults in Prison: Towards a Human Rights and Intergenerational Family Justice Action Agenda. Traumatology American Psychological Association. 2015; 21(3), 188-200.
38. Maschi T, Morgen K, Zgoba K, Courtney D, Ristow, J. Trauma, stressful life events, and posttraumatic stress symptoms: Do subjective experiences matter? Gerontologist. 2011; 51(5), 675-686.
39. Miller P. Terapia uzależnień - metody oparte na dowodach naukowych. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego; 2013.
40. Kessler RC. The effects of stressful life events on depression. Annual Review Psychology, 1997; 48, 191-214.
41. Smith CA, Lazarus RS. Appraisal components, core relational themes, and the emotions. Cognition and Emotion. 1993; 7(3/4), 233-269.
42. Smith CA, Haynes K, Lazarus RS, Pope LK. In search of the ‘hot’ cognitions: attributions, appraisals, and their relation to emotion. Journal of Personality and Social Psychology. 1993; 65(5), 916-929.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 Current Problems of Psychiatry
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
