Występowanie zaburzeń psychicznych w nieswoistych chorobach zapalnych jelit: problempierwotny czy wtórny do zastosowanej terapii biologicznej?
DOI:
https://doi.org/10.2478/cpp-2020-0022Słowa kluczowe:
wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna, depresja, zaburzenia psychiczne, choroby zapalne jelitAbstrakt
Wstęp: Do grupy nieswoistych chorób zapalnych jelit zaliczamy chorobę Leśniowskiego-Crohna (CD-Crohn disease) oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego (CU-colitis ulcerosa), które są chorobami przewlekłymi i charakteryzują się okresami zaostrzeń i remisji. Powikłania pozajelitowe, wywołane samą chorobą, a także stosowanym leczeniem, głównie steroidoterapią stanowią predyspozycję do infekcji oraz zaburzeń natury psychicznej- zaburzeń depresyjnych z apatią, spowolnieniem lub pobudzeniem psychoruchowym,a nawet zespołów maniakalnych.
Cel i metoda: Celem pracy było dokonanie przeglądu narracyjnego literatury dotyczącej występowania pierwotnych oraz wtórnych zaburzeń psychicznych w przebiegu chorób zapalnych jelit. Dokonano przeglądu literatury w bazie Google Scholar, używając słów kluczy : colitis ulcerosa, Crohn disease, depression, mental disorders, inflammatory bowel disease oraz dyskryptorów czasowych 2011-2021.
Wnioski: Z przeglądu prac epidemiologicznych wynika, że najczęstszymi zaburzeniami psychicznymi w nieswoistych chorobach zapalnych jelit są zaburzena lękowe i depresja. Równie istotny jest wpływ sterydoterapii na rozwój zaburzeń psychicznych. Większość dostępnych danych empirycznych dotyczących kortykosteroidów potwierdza związek z objawami depresji lub innymi skutkami psychiatrycznymi, w tym manią i psychozą.
Podsumowanie: Podobnie jak w przypadku większości chorób przewlekłych, w nieswoistych chorobach zapalnych jelit, występuje wyższy odsetek zaburzeń lękowych i depresyjnych niż w całej populacji.
Bibliografia
1. Grzywa A., Makara-Studzińska M. , Grzywa-Celińska A. Mental disorders and somatic illnesses. Curr Probl Psychiatry 2011; 12(1): 67-72.
2. Graff AL., Walker JR , Bernstein NC. Depression and anxiety in inflammatory bowel disease: a review of comorbidity and management. Inflamm Bowel Dis. 2009 Jul;15(7):1105-18.
3. Spijker AT , van Rossum EFC.Glucocorticoid Sensitivity in Mood Disorders. Neuroendocrinology 2012;95:179–186.
4. Ménard C. , Pfau ML., Hodes GE. , Russo SJ. Immune and Neuroendocrine Mechanisms of Stress Vulnerability and Resilience. Neuropsychopharmacology volume 42, pages62–80(2017).
5. Nowakowski J. ,Chrobak AA. , Dudek D. Psychiatric illnesses in inflammatory bowel diseases – psychiatric comorbidity and biological underpinnings. Psychiatr. Pol. 2016; 50(6): 1157–1166.
6. Mahadev S, Young JM, Selby W, Solomon MJ. Self-reported depressive symptoms and suicidal feelings in perianal Crohn’s disease. Colorectal Dis. 2012; 14(3): 331–335.
7. Vigano CA., Betrami MM., Bosi MF., Zanello R., Valtorta M., Maconi G. Alexithymia and Psychopathology in Patients Suffering From Inflammatory Bowel Disease: Arising Differences and Correlations to Tailoring Therapeutic Strategies. Front Psychiatry 2018 Aug 3;9:324.
8. Moraitis AG. , Block T., Nguyen D. , Belanoff JK. The role of glucocorticoid receptors in metabolic syndrome and psychiatric illness. J Steroid Biochem Mol Biol 2017 Jan;165(Pt A):114-120.
9. Panara AJ, Yarur AJ, Rieders B, Proksell S, Deshpande AR, Abreu MT. et al. The incidence and risk factors for developing depression after being diagnosed with inflammatory bowel disease: a cohort study. Aliment. Pharmacol. Ther. 2014; 39(8): 802–810.
10. Ananthakrishnan AN, Gainer VS, Cai T, Perez RG, Cheng SC, Savova G. et al. Similar risk of depression and anxiety following surgery or hospitalization for Crohn’s disease and ulcerative colitis. Am. J. Gastroenterol. 2013; 108(4): 594–601.
11. Bannaga A, Selinger C. Inflammatory bowel disease and anxiety : links, risks, and challenges faced. Clin. Exp. Gastroenterol. 2015; 8: 111–117.
12. Ananthakrishnan AN, Gainer VS, Perez RG, Cai T, Cheng SC, Savova G. et al. Psychiatric comorbidity is associated with increased risk of surgery in Crohn’s disease. Aliment. Pharmacol. Ther. 2013; 37(4): 445–454.
13. 13. Maconi G, Gridavilla D, Viganò C, Sciurti R, Asthana AK, Furfaro F. et al. Perianal disease is associated with psychiatric co-morbidity in Crohn’s disease in remission. Int. J. Colorectal Dis. 2014; 29: 1285–1290.
14. Abautret-Daly A , Dempsey E , Riestra S, de Francisco-García R, Parra-Blanco A , Rodrigo L , Medina C, Connor TJ, Harkin A. Association between psychological measures with inflammatory anddisease-related markers of inflammatory bowel disease. International Journal of Psychiatry in Clinical Practice, 21:3, 221-230.
15. Keefer L, Kane SV. Considering the bidirectional pathways between depression and IBD: recommendations for comprehensive IBD care . Gastroenterol Hepatol . (2017) 13 : 164–9.
16. Mayer EA, Tillisch K, Gupta A. Gut/brain axis and the microbiota. J Clin Invest. 2015 Mar 2;125(3):926-38.
17. Fardet L, Flahault A, Kettaneh A, Tiev KP, Généreau T, Tolédano events: frequency, risk factors and patient's opinion. Br J Dermatol. 2007 Jul;157(1):142-8.
18. Abautret-Daly Á, Dempsey E, Riestra S, de Francisco-García R, Parra-Blanco A, Rodrigo L, et al. Association between psychological measures with inflammatory anddisease-related markers of inflammatory bowel disease. Int J Psychiatry Clin Pract. 2017 Sep;21(3):221-230.
19. Anderson, G., Berk, M., Dean, O., Moylan, S. & Maes, M. (2014). Role of Immune-Inflammatory and Oxidative and Nitrosative Stress Pathways in the Etiology of Depression: Therapeutic Implications. CNS DRUGS, 28 (1), pp.1-10.
20. Fardet L,Flahault ZA,Kettaneh ZA, Tiev KP, Généreau T, Tolédano C, Lebbé C, CabaneJ Corticosteroid-induced clinical adverse events: frequency, risk factors and patient's opinion Br J Dermatol. 2007 Jul;157(1):142-8.
21. Patten SB, Neutel CI. Corticosteroid-induced adverse psychiatric effects: incidence, diagnosis and management. Drug Saf. 2000 Feb;22(2):111-22.
22. Bolanos SH,Chan DA,Hanczyc M, Bauer MS, Dhanani N, Brown ES. Assessment of mood states in patients receiving long-term corticosteroid therapy and in controls with patient-rated and clinician-rated scales. Ann Allergy Asthma Immunol. 2004 May;92(5):500-5.
23. Fardet L, Kassar ZA, Cabanejot, Flahault A. Corticosteroid¬induced adverse events in adults: frequency, screening and prevention. Drug Saf. 2007;30(10):861-81.
24. Spijker AT , van Rossum EFC. Glucocorticoid sensitivity in mood disorders. Neuroendocrinology. 2012;95(3):179-86.
25. Yang YL, Lichtenstein GR. Corticosteroids in Crohn's disease. Am J Gastroenterol. 2002 Apr;97(4):803-23.
26. Buchman AL . Side effects of corticosteroid therapy. J Clin Gastroenterol. 2001 Oct;33(4):289-94.
27. Brown ES, Chandler PA. Mood and Cognitive Changes During Systemic Corticosteroid Therapy. Prim Care Companion J Clin Psychiatry. 2001 Feb;3(1):17-21.
28. Mikocka-Walus A, Knowles SR , Keefer L , Graff L. Controversies Revisited: A Systematic Review of the Comorbidity of Depression and Anxiety with Inflammatory Bowel Diseases. Inflamm Bowel Dis. 2016 Mar;22(3):752-62.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Autorzy
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
