Zachowania zdrowotne i ich wybrane predyktory a jakość życia kobiet w okresie okołomenopauzalnym na przykładzie kobiet uzależnionych od alkoholu
DOI:
https://doi.org/10.12923/p21w-2015-4/41Słowa kluczowe:
menopauza, zachowania zdrowotne, jakość życia, alkoholizmAbstrakt
ZACHOWANIA ZDROWOTNE I ICH WYBRANE PREDYKTORY A JAKOŚĆ ŻYCIA KOBIET W OKRESIE OKOŁOMENOPAUZALNYM NA PRZYKŁADZIE KOBIET UZALEŻNIONYCH OD ALKOHOLU
Wprowadzenie. W okresie okołomenopauzalnym w organizmie kobiet zachodzą zmiany hormonalne, które niekorzystnie wpływają na ich funkcjonowanie w każdej ze sfer życia. Część kobiet sięga po alkohol w celu łagodzenia nieprzyjemnych dolegliwości tego okresu, a w konsekwencji uzależnia się od alkoholu.
Cel pracy. Celem badań było wykazanie związków pomiędzy wybranymi predykatorami, takimi jak: poczucie koherencji i jej składowe, kontrola emocji, poczucie własnej skuteczności a zachowaniami zdrowotnymi i jakością życia badanych kobiet w okresie okołomenopauzalnym uzależnionych od alkoholu.
Materiał i metodyka. Badania ankietowe przeprowadzono za pomocą następujących narzędzi badawczych: kwestionariusza danych społeczno-demograficznych oraz wywiadu ginekologicznego, SOC-29, skali kontroli emocji CESC, skali zachowań zdrowotnych kobiet – SZZK, skali własnej skuteczności GSES, testu do badania jakości życia EQ-5D. Badaniami objęto 50 kobiet w okresie okołomenopauzalnym uzależnionych od alkoholu w wieku 40-55 lat – uczestniczek mitingów AA. Badania zostały przeprowadzone w okresie od stycznia do kwietnia 2013 roku.
Wyniki. Analiza statystyczna wykazała związek ogólnego poczucia koherencji ze wszystkimi podskalami zachowań zdrowotnych u badanych kobiet. Im wyższy poziom poczucia koherencji, tym wyższe wyniki w skalach zachowań zdrowotnych. Istnieje związek pomiędzy wybranymi predykatorami: koherencją i jej składowymi, kontrolą emocji, własną skutecznością i jakością życia badanych kobiet.
Wnioski. Poczucie koherencji i jego składowe, poczucie własnej skuteczności oraz kontrola emocji (gniewu) okazały się predyktorami zachowań zdrowotnymi i jakości życia kobiet w okresie okołoklimakteryjnym uzależnionych od alkoholu. W działaniach edukacyjnych podejmowanych przez zespół interdyscyplinarny należy uwzględnić wyżej wymienione zasoby.
Bibliografia
1. Smereka-Oniszczenko B. Dojrzałe kobiety uzależnione od alkoholu. Terapia Uzależnienia i Wspołuzaleznienia. 2002; 6(27): 17-22.
2. Wilczak M, Samulak D, Mojs E. i wsp. Zaburzenia snu oraz emocji u kobiet stosujących hormonalną terapię zastępczą. Przegląd Menopauzalny. 2011; 2: 147-152.
3. Makara-Studzińska M, Wdowiak A, Bakalczuk G. i wsp. Wpływ terapii hormonalnej na poziom depresji i jakości życia kobiet w wieku okołomenopauzalnym zamieszkujące tereny wiejskie. Przegląd Menopauzalny. 2009; 5: 284 – 289.
4. Żołnierczuk-Kieliszek D. Zachowania Zdrowotne i ich związek ze zdrowiem. [w:] Kulik TB; Latalski M, red. Zdrowie Publiczne. Lublin: Czelej; 2002. s. 7.
5. Pertyński T., Stachowiak G., Stetkiewicz T. Rola ginekologa w okresie pre- i około-menopauzalnym. Przegląd Menopauzalny. 2007; 2:63-69.
6. Banaszkiewicz M, Karska M, Kiełbratowska B. Podmiotowe uwarunkowania zachowań zdrowotnych w okresie prokreacji. [w:] Banaszkiewicz M, Andruszkiewicz A, PerlińskiJ, red. Interdyscyplinarny wymiar promocji zdrowia (wybrane aspekty). Elbląg; 2009. s. 33-48.
7. Ogińska-Bulik N, Juczyński Z. Osobowość, stres a zdrowie. Warszawa: Wydawnictwo Dyfin; 2010. s. 147-204, 25-34.
8. Juczyński Z. Poczucie własnej skuteczności jako wyznacznik zachowań zdrowotnych. Promocja Zdrowia. Nauki Społeczne i Medycyna. 1998; V; 14: 54-63.
9. Heszen I, Sęk H. Psychologia zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA; 2007. s. 75-104.
10. Kozaka J. Jakość życia a poczucie koherencji kobiet chorych na raka jajnika.Psychoonkologia. 2002; 6(1): 13-19.
11. Guzińska K, Kupc A, Borys B. Zasoby odporności na stres w procesie zdrowieniau pacjentow z chorobą niedokrwienną serca. Psychiatria. 2007; 4(4): 144-152.
12. Gromulska L, Piotrowicz M, Cianciara D. Własna skuteczność w modelach zachowań zdrowotnych oraz w edukacji zdrowotnej. Przegląd Epidemiologiczny. 2009; 63: 427-432.
13. Banaszkiewicz M, Wawrzonkowska I, Andruszkiewicz A. Zachowania zdrowotne i ich wybrane predyktory a jakość życia kobiet w okresie okołomenopauzalnym na przykładzie pacjentek Wielospecjalistycznego Szpitala Miejskiego im. dr E.Warmińskiego w Bydgoszczy. Przeds. Zarz. 2014; T. 15 z. 12 cz. 1. s. 263-279.
14. Chuchra M. Specyfika uzależnienia kobiet od alkoholu. Curr Probl Psychiatry. 2012; 13(1): 34-38.
15. Majka A. Agresja w chorobie Alkoholowej kobiet. Terapia Uzależnienia i Wspołuzależnienia. 2011; 2: 24-28.
16. Płachecka L. Jakość życia osob z uzależnieniem alkoholowym i ich rodzin. Zdrowie Publiczne. 2004; 114(3): 388-39.
17. Antonovsky A. Rozwikłanie tajemnicy zdrowia, Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować. Warszawa: Wydawnictwo Fundacji IPN, 1995. s 34.
18. Andruszkiewicz A, Basińska MA. Poczucie koherencji a uzależnienie od nikotyny. Problemy Pielęgniarstwa. 2008; 16 (1,2): 123-127.
19. Binnebessel J. Pedagogiczne możliwości kształtowania poczucia koherencji w kontekście salutogenetycznej koncepcji zdrowia A. Antonovskyego. Psychoonkologia. 2006; tom 10, nr 2: 64-69.
20. Golicki D, Niewada M, Jakubczyk M. i wsp. Samoocena stanu zdrowia w Polsce – wyniki polskiego badania ewaluacyjnego kwestionariusza EQ-5D. Medycyna Praktyczna. 2010; 120(7-8): 276-281.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2015 Mariola Banaszkiewicz, Anna Ciecieląg, Anna Andruszkiewicz, Katarzyna Betke, Alicja Marzec (Autor)
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
