Postawy społeczeństwa wobec osób niepełnosprawnych ze szczególnym uwzględnieniem osób z zespołem Downa
Słowa kluczowe:
stereotypy, uprzedzenia, piętno, niepełnosprawność, zespół DownaAbstrakt
POSTAWY SPOŁECZEŃSTWA WOBEC OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM OSÓB Z ZESPOŁEM DOWNA
Cel pracy. Ukazanie postaw społecznych wobec osób niepełnosprawnych ze szczególnym uwzględnieniem osób z zespołem Downa.
Materiał i metodyka. Analiza dostępnej literatury zgodnie z kryteriami zawartymi w pytaniach badawczych.
Wyniki. Osoby niepełnosprawne często wzbudzają w społeczeństwie reakcje emocjonalne, takie jak: gniew, lęk, czy litość. Brak wiedzy na temat niepełnosprawności stwarza ryzyko powielania istniejących stereotypów. Osoby z zespołem Downa wielokrotnie charakteryzowane są według utartych schematów, np. jako infantylne, czy aseksualne. Ich wygląd zewnętrzny często odbierany jest jako „brzydota cielesna”, czyli rodzaj piętna. Niepełnosprawność wiąże się z kategoryzowaniem jednostek na „lepsze” i „gorsze” oraz praktykami dyskryminacyjnymi.
Wnioski. Na przestrzeni dziejów można dostrzec ewaluację postaw wobec osób niepełnosprawnych, w tym osób z zespołem Downa. Postawy skrajnie negatywne, takie jak: eliminacja, izolacja zostają stopniowo zastępowane postawami bardziej przychylnymi. Niestety w środowisku społecznym, także medycznym nadal funkcjonują krzywdzące stereotypy na temat osób niepełnosprawnych, które wraz z uprzedzeniami i procesem piętnowania czynią z nich ludzi „gorszej kategorii”.
Bibliografia
1. Bujnowska A. Uwarunkowania postaw studentów pedagogiki wobec osób niepełnosprawnych. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej; 2009.
2. Kazanowski Z. Przemiany pokoleniowe postaw wobec osób upośledzonych umysłowo. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej; 2011.
3. Kossewska J. Uwarunkowania postaw. Nauczyciele i inne grupy zawodowe wobec integracji szkolnej dzieci niepełnosprawnych. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej; 2000.
4. Dunaj B. red. Słownik współczesnego języka polskiego. Kraków: Wydawnictwo SMS; 2000; tom V: 131.
5. Nelson TD. Psychologia uprzedzeń. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne; 2003.
6. Cytowska B. Ewolucja wzorów zachowań i postaw wobec ludzi niepełnosprawnych intelektualnie. Kwartalnik Pedagogiczny. 2008; 1: 85-101.
7. Minczakiewicz EM. Zespół Downa. Księga pytań i odpowiedzi. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia, 2010.
8. Mikrut A. Stygmat „upośledzenie umysłowe” a ryzyko zostania ofiarą przemocy. Szkoła Specjalna. 2007; 3: 184-191.
9. Bieganowska A. Model niepełnosprawności w mediach a postawy wobec osób niepełnosprawnych. Szkoła Specjalna. 2005; 5: 362-371.
10. Zacharuk T, Zaremba W. Niepełnosprawność jako czynnik dyskryminujący w percepcji młodzieży. Raport z badań. Opieka, Wychowanie, Terapia. 2003; 3: 23-29.
11. Kostrzewski J. Cechy osobowości 8-15-letnich dzieci z zespołem Downa. Roczniki Pedagogiki Specjalnej. 2002; 12/13: 235-252.
12. Chodkowska M, Szabała B. Osoby z upośledzeniem umysłowym w stereotypowym postrzeganiu społecznym. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej; 2012.
13. Orłowska M. Postawy Polaków wobec osób niepełnosprawnych. Szkoła Specjalna. 2001;4: 208-212.
14. Chajda E.: Postawy wobec osób niepełnosprawnych. Warszawa [31.08.2007]. Komunikat nr: 3826. [Data cytowania 02.05.2013] Dostępny pod adresem http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2007/K_169_07.PDF
15. Ostrowska A. Postawy społeczeństwa polskiego w stosunku do osób niepełnosprawnych.
[w:] Gustavsson A, Zakrzewska-Manterys E. red. Upośledzenie w społecznym zwierciadle. Warszawa: Wydawnictwo „Żak”; 1997: 75-95.
16. Sękowski AE, Niziołek M. Uwarunkowania postaw wobec osób niepełnosprawnych o różnych rodzajach niepełnosprawności. Przegląd Psychologiczny. 2011; 4 (54): 343-361.
17. Boreczek A, Otrębski W, Wiącek G. Ustosunkowanie pracowników podstawowej opieki zdrowotnej wobec pacjentów z niepełnosprawnością intelektualną i zaburzeniami psychicznymi. [w:] Zasępa E. red. Choroba, niepełnosprawność, cierpienie oraz postawy wobec nich - w teorii i w badaniach. Warszawa: Wydawnictwo akademii Pedagogiki specjalnej; 2010:343-383.
18. Zasępa E, Czabała Cz, Starzomska M. Postawy wobec niepełnosprawności i osób niepełnosprawnych. Człowiek - Niepełnosprawność – Społeczeństwo. 2005; 1: 23-36.
19. Durda R. Nie widzieć, nie słyszeć, nie mówić…. Niebieska Linia. 2011; 4 (75): 1-6.
20. Jarosz E. Niepełnosprawność i krzywdzenie dzieci. Niebieska Linia. 2011; 4 (75): 9-12.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2013 Anna Nawalana, Anna Majda (Autor)
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
