Diagnostyka endoskopowa w pneumonologii: historia i współczesność
Słowa kluczowe:
endoskopia, bronchoskopia, pulmonologia, historia medycynyAbstrakt
Rozwój techniki endoskopowej umożliwił przyżyciową wizualizację dróg oddechowych. Zabieg bronchoskopii dolnej wykonał po raz pierwszy w 1872 roku polski laryngolog Przemysław Wiktor Odrowąż-Pieniążek (1850-1916). W 1897 roku niemiecki laryngolog Gustav Killian (1860-1921) przeprowadził badanie bronchoskopowe w znieczuleniu miejscowym. Projekt giętkiego bronchofiberoskopu został opracowany w 1964 roku przez japońskiego lekarza Shigeto Ikedę (1925-2001). Bronchofiberoskopia wykorzystująca wynalazek Ikedy umożliwia ocenę drzewa oskrzelowego do poziomu oskrzelików. Stopniowo bronchofiberoskopię wzbogacano o nowe technologie diagnostyczne wprowadzając: bronchoskopię fluorescencyjną, obrazowanie w wąskim paśmie światła (NBI), konfokalną endomikroskopię fluorescencyjną (FCFM). W 2004 roku wprowadzono do diagnostyki pulmonologicznej system endobronchosonografii (EBUS). Wykonanie badania bronchofiberoskopowego, niezależnie od wyboru rodzaju techniki obrazowania, wymaga współdziałania lekarza i pielęgniarki na wszystkich etapach realizacji procedury diagnostycznej. Zakres zadań personelu pielęgniarskiego pracowni bronchoskopowej obejmuje działania dotyczące komponentu sprzętowego, techniki badania oraz tworzenia relacji z pacjentem.
Bibliografia
1. Podbielska H, Buzalewicz I. Badania endoskopowe. [w:] Podbielska H, red. Optyka biomedyczna. Wybrane zagadnienia. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2011, s. 249-284.
2. Bozzini Ph. Lichtleiter, eine Erfindung zur Anschauung innerer Teile und Krankheiten, nebst der Abbildung. J Prak Heilk 1806:24;107-124.
3. Figdor PP. Philipp Bozzini. Tuttlingen: Endo-Press; 2001.
4. Garcia M. Observations on the Human Voice. Proc Royal Soc London 1855; 7: 399-411.
5. Betlejewski S, Betlejewski A. Historia lusterka krtaniowego. Spór o priorytet. Otorynolaryngologia 2009, 8(2): 61-65
6. Mikulicz J. Resekcja odźwiernika z powodu raka. Wyleczenie. Uwagi nad pewnym objawem raka żołądkowego, za pomocą gastroskopu spostrzegać się dającym. Przegląd Lekarski 1883; 22: 157-158.
7. Grzybowski A, Sak J. Jan Mikulicz-Radecki (1850-1905): His impact on modern medicine Clinics in Dermatology 2012, 30 (1): 129-136
8. Becker HD. Bronchoscopy: the past, the present, and the future. Clin Chest Med. 2010;31(1):1-18. doi: 10.1016/j.ccm.2009.11.001.
9. Zöllner F. Gustav Killian, father of bronchoscopy. Arch Otolaryngol. 1965;82(6):656-9.
10. Yarmus L, Feller-Kopman D. Bronchoscopes of the twenty-first century. Clin Chest Med. 2010;31(1):19-27, doi: 10.1016/j.ccm.2009.11.002.
11. Laskiewicz A. Polish contributions to the history of direct tracheo-bronchoscopy. Med Hist. 1966; 10(3): 292–293, doi: 10.1017/S0025727300011182.
12. Cappello M. Swallow: Foreign Bodies, Their Ingestion, Inspiration, and the Curious Doctor Who Extracted Them. NY: The New Press; 2010.
13. Soja J, Gross-Sondej I, Ćmiel A, Sładek K. Ocena metod znieczulenia i wskazań do badania bronchofiberoskopowego u osób w podeszłym wieku. Gerontol. Pol. 2012; 20(1): 12-17.
14. Ikeda S, Tsuboi E, Ono R, Ishikawa S. Flexible bronchofiberscope. Jpn J Clin Oncol. 1971; 1:55-65.
15. Kakihana MK, Okunaka T, Furukawa K. et al. Early detection of bronchial lesions using System of Autofluorescence Endoscopy (SAFE) 1000. Diagn Ther Endosc. 1999; 5: 99–104.
16. Chciałowski A. Postępy w technikach bronchoskopowych. Pneumonol Alergol Pol. 2013; 81: 578-580.
17. Lee P. Optical diagnosis for preneoplasia, the search continues. J. Bronchol. Intervent. Pulmonol. 2010; 17; 101-102.
18. Haas AR, Vachani A, Sterman DH. Advances in diagnostic bronchoscopy. Am J Respir Crit Care Med. 2010;182(5):589-97, doi: 10.1164/rccm.201002-0186CI.
19. Evison M, Morris J, Martin J et al. Nodal staging in lung cancer: A risk stratification model for lymph nodes classified as negative by EBUS-TBNA. J Thorac Oncol. 2014.
20. Wong M., Yasufuku K., Nakajima T. et al. Endobronchial ultrasound: new insight for the diagnosis of sarcoidosis. Eur Respir J. 2007;29(6):1182-6
21. Taylor DL. Bronchoscopy: What critical care nurses need to know. Crit Care Nurs Clin North Am. 2010;22(1):33-40. doi: 10.1016/j.ccell.2009.10.004.
22. Jose RJ, Shaefi S, Navani N. Sedation for flexible bronchoscopy: current and emerging evidence Eur Respir Rev. 2013;22(128):106-16
23. Murgu SD, Pecson J, Colt HG. Flexible bronchoscopy assisted by noninvasive positive pressure ventilation. Crit Care Nurse. 2011;31(3):70-6. doi: 10.4037/ccn2011289.
24. Lalić H, Kukuljan M, Pavicić MD. A case report of occupational middle ear tuberculosis in a nurse. Arh Hig Rada Toksikol. 2010;61(3):333-7. doi: 10.2478/10004-1254-61-2010-2034.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2014 Autorzy
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
