Tom 21 Nr 4(81) (2022), Artykuły
Tom 21 Nr 4(81) (2022)

Zmiany zapalne błon śluzowych jamy ustnej jako powikłanie leczenia systemowego

Artykuły
Opublikowane 2024-11-04
Katarzyna Kamińska
student III roku Wydział Lekarski, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Polska
Natalia Ścirka
Oddział Onkologii Klinicznej, Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli, Polska
https://orcid.org/0000-0002-2446-8084
Marzena Kamińska
Oddział Onkologii Klinicznej, Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli, Polska
Inflammatory changes in the oral mucosa as a side symptom of systemic treatment.pdf (Angielski)

Słowa kluczowe

leczenie
powikłania
chemioterapia
higiena jamy ustne
zapalenie błony śluzowej jamy ustnej

Abstrakt

ZMIANY ZAPALNE BŁON ŚLUZOWYCH JAMY USTNEJ JAKO POWIKŁANIE LECZENIA SYSTEMOWEGO

Wprowadzenie. Zapalenie błony śluzowej jamy ustnej (oral mucositis – OM) spowodowane leczeniem systemowym stanowi duży problem terapeutyczny. Powikłania z tym związane mogą powodować komplikacje w przebiegu zaplanowanego leczenia, co ma wpływ na rokowanie i wyniki leczenia onkologicznego. Dokładne monitorowanie przebiegu całego procesu terapeutycznego i nacisk na edukację pacjenta i rodziny może znacznie ograniczyć występowanie objawów niepożądanych.

Cel pracy. Celem pracy jest przedstawienie problemu jakiego doświadczają pacjenci onkologiczni poddani leczeniu systemowemu. W pracy opisano patogenezę zapalenia błony śluzowej jamy ustnej, obecne standardy w leczeniu oraz podkreślono rolę pielęgniarki onkologicznej w opiece nad pacjentem z objawami tego schorzenia.

Metoda. W pracy dokonano przeglądu wybranego piśmiennictwa omawiającego zapalenie jamy ustnej u pacjentów onkologicznych  Prowadzone są liczne badania kliniczne dotyczące poszukiwania leków, które mogłyby mieć zastosowanie w zapobieganiu oraz leczeniu (oral mucositis – OM).

Podsumowanie. Rozwój terapii onkologicznych, tym leczenie celowane, immunoterapia znacząco wydłużyły czas życia chorych oraz czas wolny od progresji choroby. Odpowiednia profilaktyka, edukacja chorych, systematyczna obserwacja pozwala na wczesne wykrycie schorzenia co pozwala na szybkie wdrożenie leczenia objawowego. Podstawą skutecznej terapii onkologicznej jest ścisła współpraca pacjenta z lekarzem i pielęgniarką oraz czynny i świadomy udział w całym procesie leczenia i pielęgnacji

Inflammatory changes in the oral mucosa as a side symptom of systemic treatment.pdf (Angielski)

Bibliografia

1. http://onkologia.org.pl/nowotwory-zlosliwe-ogolem-2/.

2. Lionel D, Christophe L, Marc A, et al. Oral mucositis induced by anticancer treatments: physiopathology and treatments. Ther. Clin. Risk Manag. 2006; 2: 159-168.

3. Gibson RJ, Keefe DM, Lalla RV, et al. Systematic review of agents for the management of gastrointestinal mucositis in cancer patients. Support. Care Cancer. 2013; 21: 313­-326.

4. Lalla RV, Bowen J, Barasch A, et al. MASCC/ISOO clinical practice guidelines for the management of mucositis secondary to cancer therapy. Cancer. 2014; 120: 1453­1461.

5. Kashiwazaki H, Matsushita T, Sugita J, et al. Professional oral health care reduces oral mucositis and febrile neutropenia in patients treated with allogeneic bone marrow transplantation. Support. Care Cancer. 2012; 20: 367-373.

6. Olczak-Kowalczyk D, et al. Problemy stomatologiczne u dzieci z chorobami nowotworowymi. Doświadczenia własne. Nowa Stom. 2003; 4: 175-179.

7. Sidorowicz K, Sokalski J. Ambulatoryjne postępowanie stomatologiczne u pacjentów leczonych chemio- i radioterapią. Dental. Forum. 2007; 1(XXXV): 77-80.

8. Pleova P. Prevention and treatment of chemotherapy and radiotherapy induced oral mucositis: a review. Oral. Oncol. 1999; 35(5): 453-470.

9. Sonis ST. Mucositis: the impact, biology and therapeutic opportunities of oral mucositis. Sonis ST. Oral. Oncol. 2009; 45: 1015-1020.

10. Trotti A, Bellm LA, Epstein JB, et al. Mucositis incidence, severity and associated outcomes in patients with head and neck cancer receiving radiotherapy with or without chemotherapy: a systematic literaturę review. Radiother. Oncol. 2003; 66: 253-262.

11. Worthington HV, Clarkson JE, Bryan G, et al. Interventions for preventing oral mucositis for patients with cancer receiving treatment. Cochrane Database Syst. Rev. 2011(4): CD000978.

12. Woo SB, Somis ST, Monopoli M, et al. A longitudinal study of oral ulcerative mucositis in bone marrow trans plant recipients. cancer 1993; 72: 1612-1617.

13. Cioch M. Uszkodzenie bariery śluzówkowej w następstwie intensywnego leczenia cytostatycznego. Onkol. Pol. 2001; 4(2): 85-88.

14. Kuklińsky RF. Dental menagement of cancer patients. Chemotherapy consideration. Oncol. 2000; 15(4): 29-30.

15. Common Terminology Criteria for Adverse Events (Version 5.0). Dostęp on­line:10.01.2020(https://ctep.cancer.gov/protocoldevelopment/ electronic_ applications/docs/CTCAE_v5_Quick_Reference_5x7.pdf).

16. Potemski P, Czyżykowski R. Supportive care. Neutropenia. Oncol. Clin. Pract. 2020; 16.

17. Shaw MT, Spector MH, Ladman AJ. Effects of cancer, radiotherapy and cytotoxic drugs on intestinal structure and function. Cancer. Threat. Rev. 1979; 6: 141-151.

18. Mestecky J, Russel MW, Elson CO. Intestinal IgA: novel views on its function in the defence of the largest mucosal surface. Gut. 1999; 44: 2-5.

19. Petkowicz B, Jastrzębska I, Jamorogiewicz R. Zapalenie błony śluzowej w jamie ustnej jako powikłanie w chemioterapii. Samodzielna Pracownia Medycyny Jamy Ustnej Uniwersytet Medyczny w Lublinie.

20. Larson PJ, Miaskowski C, MacPhail L, et al. The Pro-SelF Mouth aware program: an effective approach for reducing chemotherapy-induced mucositis. Cancer Nurs. 1998; 21: 263-268.

21. WHO handbook for reporting the result of cancer treatment. WHO Offset Publications, Geneva, 1979.

22. Köstler WJ, Hejna M, Wenzel C, et al. Oral mucositis complicating chemotherapy and radiotherapy: options for prevention and treatment. CA Cancer J. Clin. 2001; 51(5): 290-315.

23. Krajewski W. Zagadnienia współczesnej profilaktyki stomatologicznej. Med. Tour Press International. Warszawa, 1995; 18, 53-55.

24. Pulito C, Cristaudo A, La Porta C, et al. Oral mucositis: the hidden side of cancer therapy. Journal of Experimental & Clinical Cancer Research. 2020; 39: 210.

25. Mędrzycka-Dąbrowska W, Dąbrowski S, Basiński A. Aktualne zalecenia w pielęgnacji jamy ustnej u pacjentów zaintubowanych i wentylowanych mechanicznie – przegląd piśmiennictwa. Anestezjologia i Ratownictwo. 2012; 6: 221-230.

26. Stec R, Smoter M, Deptała A i wsp. Onkologia. AsteriaMed. Wyd. 2. 2021, s. 71-72.

27. Peterson DE, Boers-Doets CB, Bensadoun RJ, et al. ESMO Guidelines Committee. Management of oral and gastrointestinal mucosal injury: ESMO Clinal Practice Guidelines for diagnosis, treatment, and follow-up. Ann. Oncol. 2015; 26 (5): v139-v151.

28. Basile D, Di Nardo P, Corvaja C, et al. Mucosal injury during anti-cancer treatment: from pathobiology to bedside. Cancers (Basel). 2019; 11: 857.

29. Knochylska-Karawan Z. Stomatologia geriatryczna. Kraków: Collegium Medicum UJ, 1995; 21-23, 94.

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Prawa autorskie (c) 2022 Autorzy