Levelling out health inequalities in Poland during a systemic transition
Keywords:
post-industrial city, mortality, life expectancy, Poland, systemic transitionAbstract
Aim. The paper aims at evaluating trends in mortality and life expectancy at birth (e0) which occurred in the consequence of the socio-economic transition in Poland.
Material and methods. The data on deaths come from complete original databases which were created for 1991 and 2002. The data used to calculate the demographic characteristics of the population under study were taken from tables provided by the Central Statistical Office in Warsaw and the Regional Statistical Office in Lodz. In order to assess the impact of mortality changes in each age cohort on e0 developments, we applied the method proposed by J.H. Pollard. Moreover, in the statistical analysis, we used indices of intensity, structure and dynamics, direct standardisation and a u-test. Our point of departure was 1991, when the most unfavourable epidemiological situation was observed, in particular as far as the most important health problem, i.e. CVD, is concerned.
Results. In the period under study, the overall mortality rate decreased from 14.6 per 1000 population to 13.0, but continued to be significantly higher than the national average (p < 0,001). The specific mortality rate due to CVD decreased from 775.8 per 100,000 to 518.1. The total mortality risk declined in the Lodz population in 2002 compared to 1991 and amounted to 0.892. E0 increased from 73.80 to 76.19 years among females, i.e. by 2.39 years, out of which as much as 0.71 years may be attributed to mortality reduction in the age cohort of 65-74. Among males, e0 grew by 4.1 years, from 63.96 to 68.06 years, and 1.03 years was a result of mortality reduction among those aged 55-64.
Conclusion. The ongoing process of the socio-economic transition in Poland contributed to reducing disparities in the health situation. The reduction of mortality is reflected in e0 growth, to a higher extent among males than females.
References
1. Drygas W, Maniecka-Bryła I, Bryła M, Kaczmarczyk-Chałas K. Analiza wybranych elementow sytuacji zdrowotnej regionu łodzkiego. Katedra Medycyny Społecznej i Zapobiegawczej Akademii Medycznej w Łodzi. Praca wykonana na zlecenie Łodzkiej Regionalnej Kasy Chorych. Łodź; 1999. p. 1-114.
2. Drygas W, Kaczmarczyk-Chałas K, Jasiński B, Pikala M. Analiza wybranych elementów sytuacji zdrowotnej w Łodzi. Katedra Medycyny Społecznej i Zapobiegawczej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Łodź; 2003. p. 1-100.
3. Maniecka-Bryła I, Bryła M. Aktualna sytuacja demograficzna i jej powiązanie ze stanem zdrowia populacji ubezpieczonej w Łódzkiej Regionalnej Kasie Chorych. Zdr Publ. 2001;111(4):256-63.
4. Laaksonen M, McAlister AL, Laatikainen T, Drygas W, Morava E, Nussel E, Oganov R, Pardell H, Uhanov M, Puska P. Do health behaviour and psychosocial risk factors explain the European East-West gap in health status? Eur J Public Health. 2001;11(1):65-73.
5. Tabeau E. Mortality in Poland 1989-1993: A response to economic reform? Studia Demograficzne. 1996;1-2/123-124:13-37.
6. Maniecka-Bryła I, Bryła M, Szymańska I. Znaczenie analizy umieralności w ocenie stanu zdrowia ludzi starszych na przykładzie Łodzi. In: Maniecka-Bryła I, editor. Postępy w profilaktyce i leczeniu przewlekłych chorób niezakaźnych. Program i streszczenia VII Seminarium CINDI WHO. Uniwersytet Medyczny w Łodzi. Łodź; 2005. p. 51.
7. Wojtyniak B, Goryński P, Seroka W. Stan zdrowia ludności Polski na podstawie danych o umieralności. In: Sytuacja zdrowotna ludności Polski. Warszawa: Państwowy Zakład Higieny; 2003. p. 9-55.
8. Długosz Z. Stan i perspektywy starzenia się ludności w Europie w latach 2004-2025. In: Kowaleski J, Szukalski P, editors. Starość i starzenie się jako doświadczenie jednostek i zbiorowości ludzkich. Łodź: Zakład Demografi i Uniwersytetu Łódzkiego; 2006. p. 429-39.
9. Indulski J, Matulewicz M, Bryła M. Ekonomika zdrowia a problem efektywności ochrony zdrowia. Łodź: Szkoła Zdrowia Publicznego IMP; 1994. p. 103-26.
10. Piotrowski J. Problemy gerontologiczne w badaniach społecznych. In: Piotrowski J, editor. Starzenie się i starość w badaniach gerontologicznych w Polsce. Warszawa-Wrocław; 1975. p. 21-35.
11. Jelonek A. Zróżnicowanie terytorialne procesu starzenia się ludności w Polsce w latach 2002-2030. In: Kowaleski J, Szukalski P, editors. Starość i starzenie się jako doświadczenie jednostek i zbiorowości ludzkich. Łodź: Zakład Demografi i Uniwersytetu Łodzkiego; 2006. p. 387-93.
12. Kurek S. Przestrzenne zróżnicowanie starzenia się ludności w Polsce w układzie miast i gmin w okresie 1988-1998. In: Kowaleski J, Szukalski P, editors. Proces starzenia się ludności – potrzeby i wyzwania. Łodź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łodzkiego; 2002. p. 96-105.
13. Perspektywy demograficzne województwa łódzkiego do 2030 r. Łódź: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Łodzi; 2005.
14. Prognoza demograficzna na lata 2003-2030. Warszawa: GUS; 2004.
15. Statystyka Łodzi 2004. Łódź: Urząd Statystyczny w Łodzi; 2004.
16. Długosz Z. Przestrzenne zróżnicowanie starzenia się ludności w Polsce na tle Europy ze szczególnym uwzględnieniem państw Unii Europejskiej. In: Kowaleski J, Szukalski P, editors. Proces starzenia się ludności – potrzeby i wyzwania. Łodź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego; 2002. p. 85-95.
17. Gorecka S, Kozieł R. Przestrzenne zróżnicowanie procesu starzenia się ludności na Dolnym Śląsku. In: Kowaleski J, Szukalski P, editors. Proces starzenia się ludności – potrzeby i wyzwania. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego; 2002. p. 106-16.
18. Helwich A. Proces starzenia się ludności miejskiej w Polsce w latach 1990-2002. In: Kowaleski J, Szukalski P, editors. Nasze starzejące się społeczeństwo. Nadzieje i zagrożenia. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego; 2004. p. 49-61.
19. Szukalski P. Proces starzenia się społeczeństw Europy: spojrzenie perspektywiczne. Gerontol Pol. 1998;6(2):51-5.
20. Szukalski P. Osoby sędziwe w Polsce i w krajach Unii Europejskiej. Przeszłość, teraźniejszość, przyszłość. Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego; 2004. p. 1-33.
21. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002. Gospodarstwa domowe i rodziny. Warszawa: GUS; 2002.
22. Mały Rocznik Statystyczny 2004. Warszawa: GUS; 2004.
23. Ahn N, Genova R, Herce J. Bio-demographic aspects of population ageing. ENEPRI Research Report No 1. Brussels 2004, http://www. enepri.org.
24. Bobak M, Marmot M. East-West mortality divide and its potential explanations: proposed research agenda. BMJ. 1996;312:421-5.
25. Maniecka-Bryła I, Bryła M. Wybrane aspekty sytuacji epidemiologicznej chorób nowotworowych w populacji ludzi starych województwa łodzkiego. In: Kowaleski J, Szukalski P, editors. Proces starzenia się ludności – potrzeby i wyzwania. Łodź: Wyd. Uniwersytetu Łodzkiego; 2002. p. 226-35.
26. Tuljapurkar S, Li N, Boe C. A universal pattern of mortality decline in the G7 countries. Nature. 2000;405:789-92.
27. Rocznik Statystyczny Demografii i 1993. Warszawa: GUS; 1993.
