Ocena sposobu żywienia osób pracujących w systemie zmianowym
Słowa kluczowe:
praca zmianowa, żywienie, nawyki żywieniowe, ratownik medyczny, styl życiaAbstrakt
Wstęp. Praca w systemie zmianowym może przyczyniać się do zwiększenia ryzyka rozwoju wielu chorób i dolegliwości. Inny od naturalnego rozkład czasu pracy wpływa na wiele aspektów życia w tym na sposób odżywiania się.
Cel. Celem pracy była analiza wpływu pracy zmianowej na sposób żywienia.
Materiał i metody. W badaniu oceniono sposób żywienia 35 ratowników medycznych w wieku 19-60 lat, zatrudnionych w pogotowiu ratunkowym na terenie Warszawy i okolic. W analizie zmian sposobu żywienia po podjęciu pracy zmianowej wykorzystano kwestionariusz ankietowy, natomiast w ilościowej ocenie żywienia posłużono się 2-dniowymi zapisami żywieniowymi.
Wyniki. Analiza żywienia badanej grupy wykazała szereg nieprawidłowości. Diety ratowników medycznych charakteryzowały się zbyt dużą podażą nasyconych kwasów tłuszczowych oraz wysokim współczynnikiem aterogenności. Odnotowano także zbyt małą podaż błonnika pokarmowego oraz witamin z grupy B. W dietach kobiet stwierdzono ponadto niewystarczającą podaż potasu, żelaza oraz folianów. Głównymi czynnikami warunkującymi nieprawidłowe żywienie były: brak czasu oraz nieregularne pory posiłków.
Wnioski. Sposób żywienia badanych osób w istotny sposób odbiegał od zasad prawidłowego żywienia, a niekorzystne zmiany związane były z pracą w systemie zmianowym.
Bibliografia
1. Iskra-Golec I. Praca zmianowa – zarys rozwoju i stan obecny. In: I. Iskra-Golec. Stres pracy zmianowej. Przyczyny, skutki, strategie przeciwdziałania. Kraków: Universitas; 1998. p. 18-20.
2. Iskra-Golec I. Praca zmianowa a rytmiczność okołodobowa. In: I. Iskra-Golec. Stres pracy zmianowej. Przyczyny, skutki, strategie przeciwdziałania. Kraków: Universitas; 1998. p. 25-45.
3. Pokorski J, Costa G. Wpływ pracy zmianowej na zdrowie. In: I. Iskra-Golec. Stres pracy zmianowej. Przyczyny, skutki, strategie przeciwdziałania. Kraków: Universitas; 1998. p. 74-97.
4. Monk TH, Folkard S. Making shiftwork tolerable. Londyn: Taylor and Francis; 1992.
5. Kunachowicz H, Nadolna I, Przygoda B, Iwanow K. Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Warszawa: PZWL; 2005.
6. Ziemlański S. Normy żywienia człowieka. Podstawy fizjologiczne. Warszawa: PZWL; 2001.
7. Modzelewska T, Kulik T. Stres zawodowy jako nieodłączny element zawodów profesjonalnego pomagania – sposoby radzenia sobie ze stresem w opinii pielęgniarek. Ann UMCS Sect D. 2003;58 (suppl. 13):312-5.
8. Sokołowska B, Samoszuk T, Piaszczyk D. Styl życia a odżywianie pielęgniarek jako jeden z wyznaczników programu promocji zdrowia. Ann UMCS Sect D. 2003;58(suppl. 13):152-6.
9. Bielak J, Krzyszycha R, Szponar B. Dietary habits of nurses and midwives from Lublin and its region. Ann UMCS Sect D. 2006;61(2):868-73.
10. Gawęcki J, Grzymisławski M, Keller JS. Elementy fizjologii i biochemii. Warszawa: PWN; 2000. p. 47-113.
11. Mozaffarian D, Katan MB, Ascherio A, Stampfer MJ, Willet W. Trans fatty acids and cardiovascular disease. The New England Journal of Medicine. 2006;354(15);1601-13.
12. Wartość energetyczna i odżywcza diet dorosłych mieszkańców Polski. Wyniki programu WOBASZ. Kardiologia Polska. 2005;63(supll.4).
13. Ilow R, Regulska-Ilow B, Biernat J, Kowalisko A. Ocena sposobu żywienia wybranych grup populacji dolnośląskiej – 40-latkowie. Żywienie Człowieka i Metabolizm. 2007;34(1/2):647-52.
14. Cichon R, Wądołowska L, Ziemlański Ś. Składniki odżywcze. In: J. Gawęcki, L. Hryniewiecki L. Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. Warszawa: PWN; 2000. p. 138-306.
15. Sytuacja zdrowotna ludności Polski. Raport NIZP-PZH. Warszawa; 2008.
16. Wieloośrodkowe ogólnopolskie badanie stanu zdrowia ludności – projekt WOBASZ. Zdefiniowanie problemu oraz cele badania. Kardiologia Polska 2005 ;63(suppl. 4)
17. Canadian Centre for Occupational Health & Safety. Rotational Shiftwork
