Wykorzystanie ziół w leczeniu zapalenia spojówek – wybrane aspekty
Słowa kluczowe:
zioła, zapalenie spojówek, antybiotykooporność, krople do oczuAbstrakt
Leki ziołowe cieszą się współcześnie dużym zaufaniem społeczeństw, zarówno krajów bogatych jak i rozwijających się. Zioła od wieków wykorzystywane były w terapii zapalenia spojówek i powiek ze względu na zawartość w nich licznych związków o właściwościach przeciwbakteryjnych, przeciwwirusowych i przeciwgrzybicznych. Wyciągom z niektórych roślin przypisuje się działanie przeciwalergiczne, przeciwobrzękowe i przeciwzapalne, stąd leczenie dolegliwości chorobowych może być bardziej kompleksowe.
Coraz powszechniejsze zjawisko antybiotykooporności szczepów bakteryjnych skłania do poszukiwania nowych substancji o działaniu przeciwdrobnoustrojowym. Wydaje się, że wybrane surowce roślinne mogą uzupełniać antybiotykoterapię w okulistyce, a w niektórych przypadkach ją ograniczać.
Ważny jest właściwy dobór leku roślinnego oraz jego standaryzacja poprzedzona badaniami naukowymi, m.in. na liniach komórkowych oraz na zwierzętach. Pozwoli to wyeliminować składniki działające toksycznie i alergizująco. W niniejszej pracy szerzej opisano właściwości babki lancetowatej (Plantago lanceolata L.) i świetlika (Euphrasia officinalis L.) pod kątem ich potencjalnego zastosowania w okulistyce.
Bibliografia
1. Revoltella RP, Papini A. Epithelial stem cells of the eye surface. Cell Prolif 2007;40:445-61.
2. Zagórski Z, Naumann GOH, Watson P. Choroby rogówki, twardówki i powierzchni oka. Lublin: Wydawnictwo Czelej; 2008, s. 168-70.
3. Rios JL, Recio MC. Medicinal plants and antimicrobial activity. J Ethnopharmacol 2005;100:80-4.
4. Foster A, Johnson GG. Traditional eye medicines-good or bad news? Br J Ophthalmol 1994;78(11):807.
5. Sharma P, Singh G. A review of plant species used to treat conjunctivitis. Review article. Phytother Res 2002;16:1-22.
6. Czapska A, Bałasińska B, Szczawiński J. Działanie przeciwbakteryjne i przeciwdrobnoustrojowe ekstraktów przypraw żywnościowych. Medycyna Wet 2006;62(3):302-5.
7. Biswas NR, Gupta SK, Das GK, Kumar N, Mongre PK, Halfar D, Beri S. Evaluation of Ophthacare eye drops – a herbal formulation in the management of various ophthalmic disorders. Phytother Res 2001;15:618-20.
8. Samuelsen AB. The traditional uses, chemical constituents and biological activities of Plantago major L. A review. J Ethnopharmacol 2000;71(1-2):1-21.
9. Recio MC, Giner MR, Manez S, Rios JL. Structural considerations on the iridoids as anti-inflammatory agents. Planta Med 1994;60:232-4.
10. Park KS, Chang IM. Anti-inflammatory activity of aucubin by inhibition of tumor necrosis factor-α production in RAW 264.7 cells. Planta Med 2004;70:778-9.
11. Jeong HJ, Koo HN, Na HJ, Kim MS, Hong SH, Eom JW, Kim KKS, Shin TY, Kim HM. Inhibition of TNF-α and IL-6 production by aucubin through blockade of NF-κB activation in RBL-2H3 mast cells. Cytokine 2002;18:252-9.
12. Shim KM, Choi SH, Jeong MJ, Kang SS. Effects of aucubin on the healing wounds. In vivo 2007;21:1037-41.
13. Yuan CS, Zhang Q, Xie WD, Yang XP, Jia ZJ. Iridoids from Pedicularis kansuensis forma albiflora. Pharmazie 2003;58(6):428-30.
14. An SJ, Pae HO, Oh GS, Choi BM, Jeong S, Jang SI Oh H, Kwon TO, Song CE Chung HT. Inhibition of TNF-α, IL-1 β and IL-6 productions and NF-κВ activation in lipopolysaccharide-activated RAW 264.7 macrophages by catalposide, an iridoid glycoside isolated from Catalpa ovata G. Don (Bignoniaceae). Int Immunopharmacol 2002;2:1173-81.
15. Park BG, Lee HS, Jung SH, Hong CO, Won HJ, Park HY, Ryu YS, Lee SJ, Kim KH, Park KW, Lee KW. A 90 day repeated oral toxicity study on plantamajoside concentrate from Plantago asiatica. Phytother Res 2007;21:1118-23.
16. Chiang LC, Chiang W, Chang MY, Ng LT, Lin CC. Antiviral activity of Plantago major extracts and related compounds in vitro. Antiviral Res 2002;55:53-62.
17. Chiang LC, Chiang W, Chang MY, Lin CC. In vitro cytotoxic, antiviral and immunomodulatory effects of Plantago major and Plantago asiatica. Am J Chin Med 2003;31(2):225-34.
18. Beara IN, Lesiak MM, Jogin ED, Balog KJ, Anackov GT, Orcic DZ, Mimica-Dukic NM. Plantain (Plantago L.) species as novel sources of flavonoid antioxidants. J Agric Ford Chem 2009;57:9268-73.
19.Chiang LC, Ng LT, Chiang W, Chang MY, Lin CC. Immunomodulatory activities of flavonoids, monoterpenoids, triterpenoids, iridoid glycosides and phenolic compounds of Plantago species. Planta Med 2003;69(7):600-4.
20. Galvez M, Martin-Cordreo C, Houghton PJ, Ayuso MJ. Antioxidant activity of Plantago bellardi. All Phytother Res 2005; 19:1074-6.
21.Rezaeipoor R, Saeidnia S, Kamalinejad M. The effect of Plantago ovata on humoral immune response in experimental animals. J Ethnopharmacol 2000;72:283-6.
22. Gonzalez MG, Morale TC, Soto Rodriguez GA, Pazos L. Toxicidad sub-cronica y prueba de irritabiliad ocular del extracto acuoso de las hojas de Plantago major (Plantaginaceae). Rev Biol Trop 2003;51:635-8.
23. Kozłowski J, Krajewska A. Ziele świetlika (Herba Euphrasiae) jako surowiec roślinny. Farm Pol 1982;38(10):471-4.
24. Hojden B. Świetlik łąkowy-ulga dla oczu. Wiad Ziel 2000;42:7-8.
25. Stoss M, Michels C, Peter E, Beutke R, Gorter RW. Prospective cohort trial of Euphrasia single-dose eye drops in conjunctivitis. J Altern Complement Med 2000;6:499-508.
26. Trovato A, Monforte MT, Rossitto A, Forestieri AM. In vitro cytotoxic effect of some medicinal plants containing flavonoids. Boll Chim Farm 1996;135(4):263-6.
27. West AL., Fetters MD, Hemmila MR, Gorenflo DW, Kiyota A, Moroi-Fetters S. Herb and vitamin supplementation use among a general ophthalmology practice population. Am J Ophthalmol 2005;139:522-9.
28. Barrero AF, Oltra JE, Alvarez M, Raslan DS, Saute DA, Akssira M. New sources and antifungal activity of sesquiterpene lactones. Fitoterapia 2000;71:60-4.
29. Bielory L, Heimall J. Rewiev of complementary and alternative medicine in treatment of ocular allergies. Curr Opin Allergy Clin Immunol 2003;3,395-9.
